“Đốt nóng” ghế Thủ tướng Nhật Bản

Đây không phải lần đầu tiên xảy ra bất đồng giữa Mỹ và Nhật Bản về căn cứ không quân này. Tokyo từng đưa ra một số địa điểm nhưng không được phía Mỹ chấp thuận hoặc bị dư luận Nhật Bản kịch liệt phản đối. Trong cuộc họp cấp chuyên viên đầu tiên ở Washington cuối tuần qua, Nhật Bản đã đề xuất với Mỹ chuyển căn cứ không quân Futenma trên đảo Okinawa ra khu đất lấn biển gần doanh trại Schwab của Lực lượng Lính thủy đánh bộ Mỹ ở Nago thuộc tỉnh này. Tokyo đưa ra ý tưởng xây dựng một đường băng dài khoảng 500m có trụ đỡ vươn ra biển ở Tây nam bờ biển Nago thuộc tỉnh Okinawa. Tuy nhiên, Mỹ không nhất trí khi cho rằng, một căn cứ không quân ngoài khơi như vậy sẽ làm dấy lên tranh cãi về môi trường. Bên cạnh đó, Washington cũng lo ngại đường băng trên biển có nguy cơ trở thành mục tiêu dễ dàng cho các cuộc tấn công khủng bố từ phía dưới.

Những gì đang diễn ra cho thấy, Mỹ và Nhật Bản không dễ gì đạt được đồng thuận về căn cứ Futenma. Washington khẳng định không chấp nhận các đề xuất của phía Nhật chuyển một số căn cứ quân sự của Mỹ ra khỏi Okinawa nếu Tokyo không xây dựng căn cứ thay thế trong khu vực theo thỏa thuận song phương ký năm 2006. Tình hình càng trở nên khó khăn với Thủ tướng Hatoyama, bởi người dân Nhật Bản, đặc biệt cư dân tại đảo này kiên quyết đòi chuyển căn cứ Futenma ra khỏi đảo.

Bất đồng trên giữa Mỹ và Nhật Bản diễn ra trong bối cảnh Thủ tướng Hatoyama mới đây đã chính thức thừa nhận, Chính phủ khó có thể giải quyết vấn đề di chuyển căn cứ Futenma đúng thời hạn chót (31-5) như đã hứa với cử tri. Trong nỗ lực thúc đẩy di chuyển căn cứ không quân này, Thủ tướng Hatoyama dự kiến sẽ đến thăm tỉnh Okinawa vào ngày 23-5 tới để thảo luận với Tỉnh trưởng Hirokazu Nakaima về vấn đề trên. Chuyến thăm thứ hai của Thủ tướng Hatoyama tới tỉnh cực Nam này là nỗ lực cuối cùng trước khi thời hạn chót (31-5) kết thúc để thuyết phục Tỉnh trưởng Hirokazu chấp nhận kế hoạch của Chính phủ.

Cuộc tranh cãi về căn cứ quân sự Futenma của Mỹ ở đảo Okinawa ngày một nóng lên giữa lúc tỷ lệ ủng hộ nội các của Thủ tướng Hatoyama lần đầu tiên giảm xuống dưới mức 20% kể từ khi Chính phủ được thành lập hồi tháng 9-2009. Nguyên nhân chủ yếu là do ông Hatoyama không thể giải quyết dứt điểm vấn đề di chuyển căn cứ không quân Futenma của Lực lượng Lính thủy đánh bộ Mỹ trên đảo Okinawa như từng cam kết khi tranh cử. Do đó ngày càng xuất hiện nhiều ý kiến nghi ngờ tư chất và khả năng lãnh đạo của Thủ tướng đương quyền.

Xem ra thời hạn chót (31-5) do Thủ tướng Hatoyama đưa ra để di dời căn cứ Futenma đang gây khó cho chính người đứng đầu Nội các Nhật Bản. Tình cảnh càng khó hơn khi đảng Dân chủ Tự do đối lập (LDP) bắt đầu tận dụng Futenma để gây sức ép, đồng thời yêu cầu Thủ tướng Hatoyama từ chức trước cuộc bầu cử Thượng viện vào tháng 7 tới.

Dư luận Tokyo cho rằng, cùng vụ bê bối tài chính của đảng Dân chủ cầm quyền (DPJ) đang đốt nóng chính trường Nhật Bản suốt 2 tuần qua, sự "mất uy tín" trước cử tri của Thủ tướng Hatoyama về căn cứ Futenma có thể khiến DPJ phải "nhường" ghế cho LDP trong cuộc bầu cử Thượng viện tháng 7 tới.