Bách khoa thư Hà Nội - Công trình khoa học kỷ niệm 1000 năm Thăng Long

Chúng tôi xin giới thiệu tóm tắt bộ sách này trước khi được phát hành trên cả nước.

1. Ngay từ năm 1993, lãnh đạo Thành ủy Hà Nội đã có chủ trương biên soạn một công trình lớn để kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội. Chủ trương đó đã được thể hiện ở Quyết định số 747 năm 1993 của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội thành lập Ban Chủ nhiệm công trình Bách khoa thư Hà Nội. 5 năm sau, ngày 4-5-1998, tại Chỉ thị số 23 Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng một lần nữa nhấn mạnh phải hoàn thiện Bộ Bách khoa thư Hà Nội.

2. Trên thế giới, Bách khoa thư là loại sách "vua của các sách công cụ". Mục đích của nó là tổng kết tri thức về các lĩnh vực của đời sống xã hội, chủ yếu dựa vào các công trình đã được nghiên cứu và đánh giá, được xã hội thừa nhận.

Ở nước ta, Bách khoa thư là loại sách mới xuất hiện lần đầu tiên với công trình Bách khoa thư Hà Nội.

Bách khoa thư Hà Nội bước đầu giới thiệu những thành tựu văn hóa, khoa học của Thủ đô suốt 1000 năm qua (1010-2010), nêu lên những tri thức về thiên nhiên, xã hội và con người Hà Nội trên các lĩnh vực: lịch sử, địa lý, chính trị, khoa học, giáo dục, văn học, nghệ thuật… Thông qua đó, những nét đặc trưng của Thủ đô ngàn năm văn hiến được giới thiệu, phục vụ rộng rãi bạn đọc trong và ngoài nước.

3. Để bạn đọc dễ theo dõi và tiện sử dụng, các tác giả đã biên soạn Bách khoa thư Hà Nội thành 18 tập - 18 chủ đề lớn. Đó là: 1. Lịch sử, 2. Địa lý, 3. Chính trị, 4. Pháp luật, 5. Kinh tế, 6. Khoa học và công nghệ, 7. Khoa học xã hội và nhân văn, 8. Giáo dục, 9. Y tế, 10. Văn học, 11. Tiếng Hà Nội, 12. Nghệ thuật, 13. Thông tin - Xuất bản, 14. Bảo tàng - Di tích, 15. Du lịch, 16. Tín ngưỡng - Tôn giáo, 17. Phong tục - Lễ hội, 18. Thể dục thể thao.

Độc giả có thể mua trọn bộ hoặc chọn mua từng tập mà mình quan tâm.

Nội dung của các chủ đề trên được trình bày xuyên suốt một ngàn năm lịch sử hình thành và phát triển Thủ đô, trải qua các chế độ phong kiến, thực dân thống trị và thời kỳ độc lập từ Cách mạng Tháng Tám cho đến giai đoạn đổi mới hiện nay.

Tri thức trong mỗi tập được trình bày theo ba cấp độ. Cấp độ 1 là tổng luận, khái quát toàn tập. Cấp độ 2 là các vấn đề lớn cấu thành nội dung chính mỗi tập. Cấp độ 3 gồm các chuyên mục nhỏ, các mục từ minh họa hoặc phát triển các vấn đề ở cấp độ 2.

4. Việc biên tập Bách khoa thư Hà Nội với 18 tập kéo dài nhiều năm. Có tình hình này trước hết vì đây là công việc mới mẻ phải vừa làm vừa tìm tòi, rút kinh nghiệm. Lại nữa, phần lớn tác giả trước đây quá bận rộn với công việc chỉnh ở cơ quan, đơn vị mà chưa có thời gian thích đáng tập trung cho công việc này. Ý muốn cập nhật thông tin về Thủ đô càng gần đến Đại lễ 1000 năm càng tốt cũng là một lý do chính đáng. Đó là chưa kể trong quá trình làm việc có 12 tác giả, trong đó có 6 trưởng ban chuyên ngành đã từ trần và một số tác giả vì nhiều lý do không thể tiếp tục tham gia công việc.

Mặc dù vậy, hơn 150 tác giả cùng Ban Chủ nhiệm và Ban Biên tập công trình vượt lên mọi khó khăn về hoàn cảnh và kinh phí hạn hẹp đã hoàn thành tốt nhiệm vụ, đúng thời gian quy định. Cũng cần nói thêm, trước đó vào năm 2000, để chào mừng Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XIII, đã in thử 17 tập để trưng cầu ý kiến. Các tập này đã được một số tác giả sử dụng để biên soạn các sách về đề tài Thủ đô.

5. Từ tháng 8-2008, theo quyết định của Nhà nước, Thủ đô Hà Nội được mở rộng bao gồm tỉnh Hà Tây cũ và một số địa phương khác. Tiếc rằng vì thời gian eo hẹp nên bộ sách xuất bản lần này chúng tôi chưa kịp bổ sung. Mong độc giả lượng thứ. Chúng tôi hy vọng nếu được cấp thẩm quyền cho phép, tới đây sẽ biên soạn tiếp.

Mặc dù đã hết sức cố gắng với tinh thần trách nhiệm cao nhất, bộ sách chắc không tránh khỏi thiếu sót. Các tác giả mong nhận được sự góp ý chân thành.

Nhân kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, xin trân trọng giới thiệu với độc giả bộ sách này.

Hà Nội, ngày 30 tháng 4 năm 2010