Gánh nặng lãi suất

Như vậy là "cơn cảm cúm" của thị trường tài chính vốn khiến bao người phát sốt đã có dấu hiệu dừng lại. Tháng trước, khi bắt đầu áp dụng chính sách lãi suất thỏa thuận, nhiều người đã kỳ vọng, nhưng rồi cũng lại phải thất vọng. Đáng lý ra, chủ trương của Ngân hàng Nhà nước về lãi suất thỏa thuận nhằm để lãi suất giảm xuống chứ không phải tăng lên, nhưng hầu hết các ngân hàng đã áp đặt, vin vào sự thay đổi chính sách để tăng lãi suất ở mức quá cao (vay trung, dài hạn lên đến mức 18-19%/năm), vượt quá sức chịu đựng của các cá nhân và doanh nghiệp.

Nhiều doanh nghiệp đang phản ứng bằng cách không vay. Thực tế, với doanh nghiệp, một khi phải chịu lãi suất cao thì hoặc họ sẽ nâng giá bán để bảo đảm hiệu quả, hoặc là không đầu tư sản xuất mà gửi tiền vào ngân hàng. Các yếu tố này đều có thể dẫn đến thiếu hụt hàng hóa, làm tăng giá và lạm phát. Còn với cá nhân, khi mặt bằng giá cả đang tăng thì việc tăng lãi suất sẽ là cả một gánh nặng lớn, đặc biệt là các khoản vay mua nhà và vay tiêu dùng.

Có thể dễ dàng nhận thấy, khi nền kinh tế có dấu hiệu hồi phục, các doanh nghiệp cũng không mặn mà đầu tư mở rộng sản xuất, kinh doanh. Chính vì thế, cùng với hàng loạt mặt hàng thiết yếu tăng giá thì lãi suất ngân hàng cao sẽ là một lực cản với doanh nghiệp. Sau khi Chính phủ có chủ trương kéo lãi suất xuống thấp đã mở ra một kỳ vọng mới, song đòi hỏi các ngân hàng thương mại quốc doanh lớn phải làm nhiệm vụ chủ đạo, điều tiết và thỏa thuận theo hướng giảm lãi suất xuống đến mức thị trường chấp nhận. Thậm chí, Ngân hàng Nhà nước có thể hỗ trợ các ngân hàng thương mại giảm bớt chi phí vốn bằng cách giảm lãi suất chiết khấu, giảm lãi suất tái cấp vốn, hay hạ thấp tỷ lệ dự trữ bắt buộc... tạo điều kiện hạ thấp lãi suất cho vay để hỗ trợ nền kinh tế.

Ngân hàng Nhà nước cần tăng cường kiểm soát tốc độ tăng trưởng tín dụng và tổng phương tiện thanh toán, tạo mặt bằng lãi suất phù hợp với quan hệ cung - cầu vốn thị trường, theo hướng giảm dần mặt bằng lãi suất. Việc điều hành chính sách tiền tệ theo nguyên tắc thị trường phải bảo đảm phù hợp với mục tiêu phát triển, điều kiện thực tế của nền kinh tế, tính đến sự ổn định vĩ mô, tránh sự thất thường. Ngoài ra, lúc này Ngân hàng Nhà nước cần kiểm soát chặt chẽ hoạt động kinh doanh của các tổ chức tín dụng; đánh giá được thực trạng hoạt động của từng ngân hàng để chủ động có phương án xử lý kịp thời khi cần thiết. Dù trong thời điểm nào thì chính sách tiền tệ phải cân đối được quyền lợi của cả 3 đối tượng (người gửi tiền, ngân hàng và doanh nghiệp) nhằm thúc đẩy sản xuất, tạo việc làm và thu nhập cho người dân.