Hạn hán trên diện rộng: Nguy cơ thiếu điện trầm trọng

Tình trạng khô hạn đang diễn ra trên toàn quốc đã gây thiệt hại lớn cho trồng trọt, nuôi trồng thủy sản và sinh hoạt của người dân. Đặc biệt, khiến các nhà máy thủy điện phải sản xuất điện cầm chừng. Tình trạng thiếu điện trong mùa khô năm nay đã được cảnh báo trước.

Các dòng sông cạn kiệt

Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương Nguyễn Lan Châu cho biết, trong mùa khô 2009-2010, dòng chảy trên cả 3 nhánh sông Đà, sông Thao và sông Lô đều ở mức thấp nhất trong lịch sử, đặc biệt là sông Thao và sông Lô. Mực nước lưu lượng tại các trạm thượng nguồn sát biên giới và mực nước trên các dòng sông đều xuống thấp ở mức kỷ lục. Do thiếu mưa và nguồn nước về suy giảm nên mực nước các hồ thủy điện Hòa Bình, Tuyên Quang và Thác Bà giảm nhanh từ giữa tháng 6-2009 và thấp hơn trung bình nhiều năm khoảng 35-65%. Hiện nay, mực nước hạ lưu sông Hồng dao động trong khoảng 0,4m-1,0m.

Từ tháng 2 đến nay, dòng chảy trên các sông ở Trung bộ và khu vực Tây Nguyên giảm dần, dẫn đến tổng lượng dòng chảy trên phần lớn các sông ở mức thấp hơn trung bình nhiều năm. Xuất hiện tình trạng khô hạn cục bộ và xâm nhập mặn ở khu vực này.

Dòng chảy trên sông Mê Công và mực nước đầu nguồn sông Cửu Long cũng giảm nhanh và luôn ở mức thấp hơn trung bình nhiều năm, tại một số nơi mực nước đã xuống mức thấp nhất trong chuỗi số liệu quan trắc. Tình hình xâm nhập mặn xuất hiện sớm hơn khoảng 1 tháng so với năm 2009 với độ mặn từ 11-26%, xâm nhập sâu tới 30km, có nơi tới 70km.

Tình trạng cạn kiệt, thiếu nước trên sông Hồng cũng như các dòng sông khác trên cả nước trong mùa khô 2009-2010 là do tác động của hiện tượng Elnino: mùa mưa kết thúc sớm, lượng mưa ít, nắng nóng kéo dài. Trong các tháng mùa khô 2009 đã xảy ra 3 đợt nắng nóng bất thường tại các tỉnh miền Bắc với nhiệt độ cao nhất trong chuỗi số liệu lịch sử quan trắc được. Ở Nam bộ và Tây Nguyên, từ tháng 1 đến tháng 3-2010 có nhiều ngày nắng nóng, đặc biệt là tại các tỉnh miền Đông Nam bộ.

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương, việc điều tiết, vận hành các nhà máy điện thượng nguồn phía Trung Quốc cũng làm thay đổi sâu sắc chế độ dòng chảy phía Việt Nam.

Mùa khô sẽ thiếu điện

Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia cho biết, do tình trạng khô hạn nên cho đến thời điểm hiện nay các hồ thủy điện Hòa Bình, Tuyên Quang và Thác Bà đều không tích được đầy nước. Tại các hồ thủy điện Quảng Trị, A Vương, Pleikrông, Buôn tua Srah, Buôn Kuốp là những nhà máy thủy điện mới được đưa vào vận hành bổ sung công suất cho mùa khô năm 2009-2010 cũng đều trong tình trạng mực nước thấp. Các hồ thủy điện so với năm 2009 sẽ thiếu hụt 2 tỷ mét khối nước tương ứng sản lượng 600 triệu kWh điện và lưu lượng nước về các hồ thấp hơn với khoảng 1,9 tỷ mét khối nước, tương ứng sản lượng thiếu hụt khoảng 380 triệu kWh.

Để bảo đảm vận hành an toàn hệ thống điện quốc gia, đồng thời chủ động ứng phó trước những tình huống bất thường theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, hiện nay, Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia đang vận hành với sản lượng 50-51 triệu kWh/ngày trên tổng công suất thủy điện là 6.500MW và 16.500MW công suất toàn hệ thống. Như vậy, trung bình mỗi nhà máy chỉ được chạy từ 6-7 tiếng/ngày (cùng kỳ năm 2009 từ 10-12 tiếng).

Mặc dù ngay từ đầu năm, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã thực hiện một số giải pháp cấp bách nhằm đối phó với tình trạng thiếu điện, nhưng tình trạng thiếu nước để phát điện là tình huống bất khả kháng, vì vậy, để kiểm soát được hệ thống, trước mắt cần sớm phê duyệt danh sách thứ tự khách hàng ưu tiên cung cấp điện; xử lý nghiêm đối với việc vi phạm sử dụng điện và sử dụng điện lãng phí.