Hướng tới mô hình hải quan hiện đại

Tiếp nối truyền thống Anh hùng của những thế hệ cán bộ hải quan đã anh dũng chiến đấu và hy sinh trong thời chiến, đội ngũ cán bộ HQHN hôm nay đã không ngừng phấn đấu; tích cực cải cách thủ tục, quy trình hải quan, trở thành một trong những đơn vị tiên phong trong ngành triển khai thí điểm thủ tục hải quan điện tử. Những nỗ lực cải cách của HQHN đã góp phần tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) và thúc đẩy phát triển đầu tư, du lịch trên địa bàn.

Những "viên gạch" đầu tiên xây dựng một đơn vị mạnh
Ngày 10-9-1945, Sở Thuế quan và Thuế gián thu, tiền thân của lực lượng Hải quan được thành lập. Sau khi ổn định tổ chức Sở Hải quan trung ương, ngày 2-4-1955, Sở HQHN (tiền thân của Cục HQHN) được thành lập với nhiệm vụ kiểm tra, kiểm soát hải quan trên địa bàn Thủ đô và các vùng lân cận. Những ngày đầu thành lập, HQHN chủ yếu tập trung giám sát quản lý hàng viện trợ; hàng XNK theo các hiệp định, nghị định thư trao đổi với các nước trong hệ thống XHCN. Thời gian này, mặc dù cơ sở vật chất còn nghèo nàn, lực lượng cán bộ không nhiều, song các thế hệ đi trước của Cục HQHN đã kiên cường chiến đấu, hoàn thành nhiệm vụ; góp phần chi viện cho chiến trường miền Nam. Nhiều cán bộ HQHN thời kỳ này đã anh dũng hy sinh trong khi làm nhiệm vụ và trở thành những tấm gương sáng cho thế hệ trẻ sau này.

Cùng với tiến trình đổi mới, hội nhập, hoạt động XNK ngày càng sôi động, khối lượng công việc của HQHN tăng lên. Thống kê cho thấy, năm 1989, kim ngạch XNK trên địa bàn Hà Nội ước đạt 193 triệu USD, thu thuế đạt 10,26 tỷ đồng; năm 2009 con số này là 14 tỷ USD, thu thuế đạt 11.200 tỷ đồng. 10 năm gần đây, số thu nộp ngân sách đạt 46.736,8 tỷ đồng. Nhiều đơn vị hải quan trực thuộc Cục HQHN, như các Hải quan Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Gia Thụy, Đầu tư gia công… được thành lập, tạo những viên gạch đầu tiên để xây dựng một đơn vị vững mạnh.

Nỗ lực đổi mới và hội nhập
Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển, Cục HQHN đã không ngừng xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất đạo đức tốt, ngày càng tinh thông nghiệp vụ, đáp ứng nhu cầu của sự nghiệp CNH, HĐH. Hiện, biên chế toàn Cục là hơn 700 người với 73% trình độ đại học; 2% có trình độ trên đại học. Bên cạnh việc hoàn thiện và chuẩn hóa quy trình nghiệp vụ, Cục HQHN đã sắp xếp bộ máy theo hướng tinh, gọn theo phương châm "Thuận lợi - tận tụy - chính xác". Công tác ứng dụng CNTT, cải cách thủ tục hải quan của HQHN trong suốt thời gian qua đã góp phần hỗ trợ hoạt động XNK, đầu tư, du lịch trên địa bàn. Năm 2009, hơn 70% DN trên địa bàn đã thực hiện khai báo hải quan từ xa qua mạng internet, chiếm hơn 97,7% tổng kim ngạch XNK; tạo tiền đề để tiến tới vận hành thủ tục hải quan điện tử theo lộ trình của Tổng cục Hải quan.

Năm 2009, Cục HQHN cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong ngành triển khai thí điểm thủ tục hải quan điện tử. Mô hình hiện đại này đã hỗ trợ đắc lực cho các doanh nghiệp (DN) XNK trên địa bàn và nhận được sự đồng thuận cao từ phía DN. Nỗ lực cải cách và hiện đại hóa của HQHN trong thời gian qua đã góp phần thúc đẩy kim ngạch xuất khẩu trên địa bàn Hà Nội tăng khoảng 38,58%/năm; phương tiện xuất nhập cảnh tăng 16,41%/năm...

Bên cạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) vào quản lý; vận hành trang tin điện tử tại địa chỉ www.hanoicustoms.gov.vn, nhằm cập nhật và giải đáp kịp thời thông tin cho DN, đơn vị đã vận hành mạng quản lý, điều hành Net.office nhằm trao đổi thông tin nhanh chóng giữa các đơn vị trực thuộc. Công tác tuyên truyền, thi đua; giúp đỡ, hỗ trợ về chuyên môn cho Hải quan CHDCND Lào cũng được đẩy mạnh. Thông qua nhiều kênh thông tin, Cục HQHN đã góp phần tích cực tháo gỡ khó khăn và tạo thuận lợi cho hoạt động XNK, đầu tư, du lịch trên địa bàn Thủ đô và 5 tỉnh lân cận... Với những thành tích đã đạt được, Cục HQHN đã vinh dự nhận giải nhất giải thưởng về ứng dụng CNTT trong cải cách hành chính do UBND TP Hà Nội trao tặng (năm 2009) và vinh dự được đón nhận Huân chương Độc lập, phần thưởng cao quý của Đảng, Nhà nước.

Năm 2010 là thời điểm then chốt thực hiện kế hoạch cải cách, hiện đại hóa ngành hải quan; 55 năm thành lập Cục HQHN và Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội. Ngay từ những ngày đầu năm, Cục HQHN đã phát động phong trào thi đua lập thành tích chào mừng các sự kiện trọng đại. Qua 55 năm xây dựng và trưởng thành, những kết quả mà Cục HQHN đã đạt được sẽ tạo nền tảng vững chắc, giúp đơn vị phát triển bền vững, đóng góp nhiều hơn cho quá trình phát triển kinh tế của Thủ đô Hà Nội và cả nước.