Nghệ sỹ Ưu tú Vũ Hà: Trọn đời với sân khấu truyền thanh

Kể từ giải thưởng đó, mối duyên đã dẫn ông đến với nghề viết và là động lực để ông theo học Khoa văn Đại học Tổng hợp. Ngay trong những năm tháng ngồi trên giảng đường, Vũ Hà đã viết khá nhiều kịch bản, dù rằng không có cơ hội công bố. Và khi tiếp xúc với đạo diễn sân khấu truyền thanh Phạm Thành, đọc những kịch bản của ông, Phạm Thành đã đề xuất lãnh đạo nhà đài mời ông về làm việc tại Phòng Sân khấu truyền thanh. Gần 40 năm qua, kể từ sự kiện đáng nhớ ấy, NSƯT Vũ Hà đã đạo diễn hàng trăm vở kịch truyền thanh và là tác giả của nhiều kịch bản cùng hàng nghìn bài báo về sân khấu được phát trên sóng của Đài Tiếng nói Việt Nam. Những tác phẩm kịch truyền thanh với sự đóng góp của ông còn đọng lại trong lòng những thính giả nghe đài như "Bản danh sách điệp viên", "Cánh cửa mở rộng", "Tình yêu của em", "Chuyến xe điện ra mặt trận", "Lời không có trong kịch bản", "Cái chết của nữ tài tử dạy hổ", "Dòng sông ánh sáng"… Đặc biệt, vở "Cái chết của nữ tài tử dạy hổ" tham gia Festival Kịch truyền thanh thế giới năm 1996 tại Mátxcơva, được đánh giá là một tác phẩm có sức truyền cảm cao. Các tác phẩm của ông toát lên tính nhân văn, trách nhiệm của người nghệ sỹ với xã hội đồng thời mang tính nghệ thuật. Ở thời kỳ còn hiếm báo giấy và không phải nhà nào cũng có đài, cứ đến chương trình kịch truyền thanh, rất đông người đứng nghe tại các đài công cộng ở Hà Nội mới thấy sức sống của kịch truyền thanh thế nào. Cùng với các thế hệ biên tập viên, ông đã có công khi kết hợp giữa lời nói với âm nhạc và tiếng động để thính giả có thể hình dung những cái không nhìn thấy một cách gần gũi nhất, sống động nhất, phong phú nhất, biến người nghe thành người sống cùng với từng tình huống kịch với các nhân vật trong vở kịch. Chưa hết, ông cũng là người đi sâu nghiên cứu, viết và giảng dạy về kịch truyền thanh, một hình thức sân khấu đặc biệt với những hạn chế và thuận lợi đặc thù. Cuốn Kịch truyền thanh - một chân trời nghệ thuật thực sự là cẩm nang cho những ai muốn tìm hiểu về hình thức sân khấu này. Cái làm nên sức hấp dẫn của cuốn sách là những am hiểu đến ngọn ngành nghề nghiệp của người từng sáng tạo trên địa hạt đặc biệt với vai trò người đạo diễn đồng thời là tác giả của rất nhiều kịch bản. Có thể nói, với vị trí nào, ông cũng có đóng góp lớn bởi sự đam mê và hiểu biết sâu của mình.

Do chuyên trách mảng sân khấu của Đài TNVN nên Vũ Hà đã có điều kiện thường xuyên theo dõi hoạt động kịch trường trong toàn quốc. Từ vở diễn, thị trường đến chân dung nghệ sỹ được ông nhận định và đánh giá theo góc nhìn riêng. Dù khen quá lời hay chê đến mức nghiệt ngã nhưng những bài phê bình của ông bao giờ cũng trên tinh thần xây dựng, chính vì thế ông luôn nhận được sự trân trọng của các văn nghệ sỹ. Ông là cộng tác viên thường xuyên mảng sân khấu của Báo Hànộimới từ những năm 80 thế kỷ trước cho đến tận ngày ông ra đi. Nghỉ hưu nhưng sân khấu vẫn lôi cuốn ông và ông tự nguyện vào vòng xoáy kịch trường. Ông hăng say lao vào hoạt động báo chí, giảng dạy và những người yêu tiếng nói của NSƯT Vũ Hà vẫn có thể thấy giọng gằn gằn của ông trên sóng của Đài TNVN mỗi tuần một lần đều đặn trong các chương trình bình luận "Đằng sau vở diễn". Ngay cả khi sức khỏe có vấn đề, ông vẫn cố gắng miệt mài với công việc. Tháng

6-2009, ông cho ra tập tiểu luận, phê bình "Cuốn theo kịch trường". Cuốn sách tập hợp những bài viết được in trên các báo và phát trên đài, do đi sâu vào bản chất nên ngay cả các bài dù được viết đã lâu song vẫn còn nguyên tính thời sự. Bên cạnh đó là giá trị về học thuật. Điều đó cũng làm giới sân khấu và cả bạn đọc hiểu thêm về công việc cùng nhân cách và niềm đam mê của một nghệ sỹ trên làn sóng đài phát thanh quốc gia.

Nhưng rồi không ai có thể vượt qua quy luật "sinh, lão, bệnh, tử", ông ra đi trong một ngày hạ tuần tháng Giêng năm Canh Dần. Song NSƯT Vũ Hà chắc hẳn vẫn hiện diện trong tâm trí những người thường tiếp xúc với ông: người đàn ông có mái tóc bạc trắng như cước, bước chân tập tễnh nhưng luôn tươi cười cùng những lời bình dí dỏm. Một người nói ba câu thì một câu rưỡi là về sân khấu...