Nhà tái định cư: Thiếu nhưng vẫn thừa

Hàng trăm căn hộ bỏ hoang

Để vào được chung cư tái định cư (TĐC) Thạnh Mỹ Lợi (TP Hồ Chí Minh) nằm trên tỉnh lộ 25B, chúng tôi phải mất 5 phút đứng chờ dòng xe tải, xe đầu kéo chạy qua. Khi đến được khu chung cư mới nhẹ người vì phải "đối đầu" với một lượng xe dày đặc, chỉ cần sơ suất không quan sát là có thể xảy ra tai nạn.

Đó cũng là nguyên nhân vì sao khu TĐC này đã được đưa vào sử dụng từ tháng 8-2007, nhưng đến nay chỉ có chừng 300 trong tổng số 794 căn hộ có người ở. Do còn nhiều căn hộ bỏ trống, ít người chăm sóc nên các đường ranh, vỉa hè có dấu hiệu xuống cấp, xung quanh cây cỏ mọc um tùm. Một "cò" môi giới nhà đất trong khu chung cư cho biết, nhiều người không về ở bởi vị trí khu nhà này không thuận lợi, nườm nượp xe tải, ô tô cắt ngang đường vào nên gây cảm giác không an toàn. Chưa kể việc không có trường học, chợ, bệnh viện… Dù trong quy hoạch TĐC Thạnh Mỹ Lợi có đầy đủ cơ sở hạ tầng nhưng hiện tại vẫn như nằm giữa đồng không mông quạnh với các bãi đất trống xung quanh. Vì vậy, khi nhận được tiền đền bù hỗ trợ người cần TĐC đã chuyển đi chỗ khác mua đất. Hiện tại các căn hộ trong chung cư này được ký gửi để bán lại với giá trung bình khoảng 10 triệu đồng/m2, hoặc cho thuê với giá 2 triệu đồng/tháng/căn hộ.

Cùng chung cảnh ngộ, khu chung cư TĐC Tân Hưng (đường Nguyễn Hữu Thọ, quận 7) có hơn 40 căn hộ bị bỏ hoang hai năm nay. Do không có người ở, nhiều căn hộ đã bị xuống cấp trầm trọng. Còn ở khu TĐC Lý Chiêu Hoàng (quận Bình Tân), mặc dù người dân đã dọn về ở hơn 3 năm, nhưng những hư hỏng của khu chung cư này chưa một lần được người có trách nhiệm sửa chữa. Theo anh Trần Cường, Tổ trưởng lô A, KP5, phường An Lạc, hiện hầu hết cửa sổ tại các căn hộ ở đây đều bị rỉ sét, đã có 3 cánh cửa sổ bị rơi. Để tránh nguy hiểm cho những người bên dưới, người dân đã phải cột hết cửa sổ lại!

Vấn đề "nóng" công ăn việc làm

Theo số liệu của Sở Xây dựng, TP Hồ Chí Minh hiện có hơn 165.000 hộ dân bị ảnh hưởng bởi các dự án, công trình xây dựng, trong đó có 61.777 hộ dân có nhu cầu TĐC. Để có chỗ ở mới cho số hộ dân này, thành phố triển khai 1.093 dự án TĐC. Đến nay, đã hoàn thành được 902 dự án, bố trí được chỗ ở cho 23.531 hộ dân, còn lại 191 dự án dở dang với 38.246 hộ dân đang chờ đợi.

Chấp nhận giải tỏa để có đất xây dựng dự án, người dân đã phải chịu rất nhiều thiệt thòi. Khi rời bỏ nơi ở quen thuộc của mình, mọi sinh hoạt hằng ngày, việc ăn học của trẻ em, việc kinh doanh buôn bán đều bị đảo lộn. Những hộ dân TĐC đa phần có thu nhập thấp, nên mặc dù có được chỗ ở mới khang trang hơn, nhưng lại bị xáo trộn về công ăn việc làm dẫn đến cuộc sống khó khăn. Nhiều người dân cho biết, tại nơi ở cũ họ có những việc làm quen thuộc, dù ít hay nhiều cũng có đủ tiền chi tiêu hằng ngày, nhưng từ ngày dọn về nơi ở mới rất khó tìm việc làm mới. Đây cũng là lý do khiến nhiều người được giao nhà nhưng không muốn dọn về ở.

Có một thực tế là việc di dời dân trong một số dự án không những không đạt được mục đích là phải đem lại tối thiểu mức sống và sinh hoạt như trước khi TĐC, mà còn có thể dẫn đến nguy cơ làm "bần cùng hóa" một bộ phận dân cư. Đa số người dân TĐC không có khả năng tìm một việc làm mới và nhiều người trong số họ lại quay trở về nơi ở cũ làm những công việc từng làm trước đây để mưu sinh. Việc những người dân bị di dời ở quận 2 quay trở lại làm nghề cạo gỉ tàu đã báo động thực trạng về sự bế tắc của người dân trên con đường mưu sinh sau khi đã nhận tiền đền bù giải tỏa.

TP Hồ Chí Minh đang phát triển mạnh mẽ với nhiều dự án xây dựng đem lại một vóc dáng hiện đại. Việc di dời người dân để phục vụ cho những dự án theo quy hoạch mới là không thể tránh khỏi. Để người dân không phải chịu thiệt thòi khi di dời, cần phải khắc phục ngay những khiếm khuyết về hạ tầng xã hội, đồng thời chăm lo giải quyết công ăn việc làm để họ được an cư lạc nghiệp.