Gò Đống Thây (quận Thanh Xuân): Di tích hay phế tích

Từ đường Khuất Duy Tiến, rẽ vào đầu ngõ 1, có một căn nhà nhỏ lợp ngói đề biển "Ban quản lý khu di tích gò Đống Thây" cửa đóng im ỉm, tường phủ đầy đất, mái ngói đã bị vỡ một mảng lớn, không người coi sóc. Quan sát hồi lâu, chúng tôi mới phát hiện thấy tấm biển đề "Di tích lịch sử, cấm xâm hại, yêu cầu các cơ quan và nhân dân có ý thức bảo vệ" nằm nép bên những quán nước cạnh đó. Con ngõ dẫn vào gò cũng đồng thời là đường vào KTT Đại học Kiến trúc và khu vực dân cư tổ 42 phường Thanh Xuân Trung chỉ có bụi tung mù mịt, mà không có bất kỳ một biển chỉ dẫn nào. Đi sâu vào trong, chúng tôi còn thấy tấm biển sắt hoen gỉ, căng mắt ra đọc, hóa ra đây là tấm biển mốc giới của khu di tích do Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đã cắm từ lâu, bức tường rào bảo vệ chỗ còn, chỗ mất; bên trong cỏ mọc um tùm, rác thải sinh hoạt do một số người dân thiếu ý thức tiện tay quẳng vào, lưu cữu lâu ngày, bốc mùi xú uế rất khó chịu. Nếu không có am thờ nhỏ trên gò đất nhô cao, hẳn người đi đường sẽ khó có thể nhận ra đây là khu di tích.

Tìm hiểu chúng tôi được biết, gò Đống Thây trước kia có diện tích 26.722m2, nhưng giờ chỉ còn một khoảng đất nhỏ. Người dân ở đây cho biết, do không có sự quản lý chặt chẽ của cơ quan chức năng nên một số người dân tự do lấn chiếm. Tình trạng trên diễn ra đã lâu, nhưng không hiểu sao các cấp có thẩm quyền vẫn không xử lý gì; quanh khu di tích hiện có nhiều lều lán được dựng tạm bợ, các hộ lấn chiếm, dựng nhà đa phần đều là người từ nơi khác đến. Có hộ mở cửa hàng sửa chữa xe máy, có hộ treo biển: Bán gà đồi, kinh doanh nước uống tinh khiết…

Theo Quyết định số 993/QĐ-VHTT ngày 28-9-1990 của Bộ Văn hóa và Thông tin (nay là Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch), gò Đống Thây được xếp hạng là di tích lịch sử cần được bảo tồn. Năm 1997, thành phố đã giao di tích này cho Ban Quản lý danh thắng - Sở VHTT Hà Nội quản lý, thế nhưng việc quản lý dường như vẫn chỉ… nằm trên giấy và gần 20 năm qua, khu di tích cũng chưa một lần được tu tạo.

Thành phố đang chuẩn bị chào đón Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, đề nghị Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Hà Nội, quận Thanh Xuân cần sớm có biện pháp "hồi sinh" cho khu di tích, không thể để một danh thắng của Thủ đô bị xâm hại nghiêm trọng như vậy.