“Phiên chợ” để châu Âu lựa chọn

Điều an ủi duy nhất của tiền đạo Burkina Faso này là Drogba (7 bàn) hay các chân sút lừng danh khác như Samuel Eto'o (9 bàn), Frederic Kanoute (8 bàn) đều kém Dagano (12 bàn) trong danh sách những cây ghi bàn hàng đầu tại vòng loại World Cup 2010 khu vực châu Phi.

Đến với vòng chung kết Cúp châu Phi 2010 (CAN 2010), Dagano (đang chơi cho CLB Al Khori của Qatar) mang khát vọng đổi đời. Năm nay 29 tuổi, Dagano từng chơi bóng tại châu Âu cho Germinal Beerschot (Bỉ) hay Avant de Guingamp và Sochaux-Montbeliard của Pháp nhưng đó đều không phải là những CLB lớn. Dagano hy vọng CAN 2010 sẽ đưa tên tuổi của anh bay cao, bay xa trong mắt hàng chục tuyển trạch viên (hay còn gọi là scout - chuyên gia săn lùng tài năng) của các đội bóng châu Âu đến xem CAN 2010 đang diễn ra đầy hấp dẫn.

Họ không đến Angola để dạo chơi hoặc xem bóng đá thuần túy. Đó là công việc hẳn hoi. Châu Phi luôn có nguồn tài năng vô cùng phong phú nên những cầu thủ bóng đá ở đây có chất lượng cao mà giá lại rẻ luôn là đích ngắm của các đội bóng tại lục địa già. CAN chính là sân chơi lớn nhất của bóng đá châu Phi. Chỉ trong vòng 3 tuần, những cầu thủ giỏi nhất của lục địa đen tập trung lại một địa điểm, phô diễn toàn bộ những gì là tinh túy nhất của họ. Đó là khi các scout bắt đầu công việc tuyển chọn, sàng lọc nhân tài.

Nhiều người nhầm tưởng scout với tay đại diện (agent). Đại diện phải giỏi và tự lực cánh sinh là chính trong tất cả các mối quan hệ. Trong khi đó, scout có thể tận dụng vai vế CLB mà mình làm việc để tạo dựng các mối quan hệ mới. Đấy là một khác biệt đáng chú ý. Scout chỉ làm việc cho một CLB (trong tư cách nhân viên hưởng lương), còn agent không làm việc cho bất kỳ CLB nào nhưng cũng có thể nói là làm việc cho hàng loạt CLB theo kiểu hành nghề tự do.

Một scout phát hiện sai một mục tiêu (như Martin Ferguson - con trai Alex Ferguson, yêu cầu M.U mua Liam Miller, Kleberson, Diego Forlan - chỉ riêng vụ Forlan đã làm CLB thành Manchester mất 10 triệu USD) có thể mất việc. Agent thực chất giống với một tay "cò" sang nhượng cầu thủ ăn hoa hồng hoặc phần chia trong một hợp đồng dài hạn khi một cầu thủ chuyển đổi qua nhiều CLB. Scout không đại diện cho bất kỳ cầu thủ nào, thường thì scout rành về chuyên môn hơn song lại không giỏi bằng agent ở khâu đàm phán hợp đồng (vì đấy là nhiệm vụ của giám đốc điều hành CLB).

Một scout giỏi chẳng khác một cuốn tự điển sống về bóng đá trẻ, với số liệu thống kê chi tiết (thời gian thi đấu, bàn thắng/phút, khả năng chịu va chạm, tiền sử chấn thương…) trên giấy và băng hình mọi thông số của khoảng 100.000 cầu thủ trong vòng 4 năm gần nhất. Họ đến châu Phi với hành trang là hồ sơ của những cái tên đã bắt đầu được các đội lớn ở châu Âu chú ý như Dagano hay Moteeb. Tỏa sáng trong trận đấu Ai Cập thắng Nigeria 3-1, tiền đạo Emad Moteab đã được Portsmouth của Anh liên hệ mời ký hợp đồng.

Chỉ cần một trận đấu hay có thể là cơ hội đổi đời cho một cầu thủ. Đôi khi đó còn là cơ hội tốt cho chính đội bóng muốn mua cầu thủ ấy. Trong số những "viên ngọc mới" của châu Phi mà bóng đá châu Âu săn đón (có người đã chơi bóng ở châu Âu cho một đội khiêm tốn), có thể kể đến tiền vệ công mới 19 tuổi Youssef Msakni (Tunisia, CLB Esperance), cầu thủ cánh Pelembe (26 tuổi, CLB Mamelodi Sundowns) của Mozambique, tiền đạo Ismael Tiote (Bờ Biển Ngà, CLB Twente Enschede), trung vệ Madjid Bougherra (Algeria, CLB Glasgow Rangers) hay tiền đạo Acob Mulenga (Zambia, CLB FC Utrecht).

Qua các trận đấu tại CAN 2010, sẽ có thêm nhiều ngôi sao mới xuất hiện bổ sung vào lực lượng cầu thủ châu Phi đang hành nghề tại khắp các quốc gia châu Âu.