Bầu cử tổng thống Ucraina: Nước rút gay cấn

Cuộc chạy đua đang diễn ra - giữa 18 ứng viên trên thực tế chỉ là cuộc "so găng" giữa 3 đối thủ gồm đương kim Tổng thống Víchto Yusencô, Thủ tướng đương nhiệm Yulia Timôsencô và Chủ tịch Đảng "Các khu vực" Víchto Yanucôvích - đầy gay cấn do các bên tỏ ra không khoan nhượng và đều ở thế "kẻ tám lạng, người nửa cân". Hàng loạt những động thái ngay trước thềm bầu cử đã thể hiện rõ sự căng thẳng này.

Trong một diễn biến mới nhất, chiều 9-1, Tòa án thượng thẩm Kiép đã bác đơn kiện của Thủ tướng Timôsencô phản đối việc Ủy ban bầu cử Trung ương (SIK) nước này cho phép cử tri Ucraina bỏ phiếu tại nhà mà không phải xuất trình những giấy tờ xác nhận tình trạng bệnh tật. Bà Timôsencô cho rằng quyết định (ngày 4-1) của SIK sẽ tạo điều kiện cho sự gian lận trong cuộc bầu cử sắp tới. Quyết định trên của tòa án cũng được ví như hành động "đổ thêm dầu vào lửa" khi Thủ tướng Timôsencô tuyên bố bà sẽ kiện lên Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) cùng các tổ chức quốc tế khác hoặc sẽ đề nghị triệu tập phiên họp đặc biệt của Quốc hội, thậm chí đề nghị dư luận xã hội Ucraina phản kháng nếu đơn kiện bị bác bỏ. Phản ứng này khiến dư luận quốc tế và Ucraina lo ngại cuộc bầu cử khó có thể diễn ra như mong muốn.

Trước đó, nhằm thuyết phục cử tri, người phụ nữ quyền lực nhất Ucraina cam kết sẽ làm tất cả những gì có thể để ngăn chặn tình trạng gian lận tại cuộc bầu cử tổng thống mới. Trong cuộc gặp gỡ với Trưởng phái đoàn quan sát viên OSCE, bà Haiđi Taliavini tại Kiép hồi cuối tuần qua, nữ Thủ tướng Ucraina nhấn mạnh ưu tiên hàng đầu của chính phủ nước này là bảo đảm cuộc bỏ phiếu diễn ra một cách trung thực, phù hợp với các tiêu chuẩn của châu Âu. Đáp lại đề nghị của bà Timôsencô, OSCE sẽ gửi 600 quan sát viên quốc tế tới giám sát quá trình bầu cử.

Sự lo xa của "nữ hoàng khí đốt" bắt nguồn từ thực tế từng diễn ra trên chính trường đầy bất ổn của Ucraina. Trở lại thời điểm năm 2004, cuộc "cách mạng Cam" đã nổ ra làm thay đổi hoàn toàn cán cân quyền lực ở quốc gia này khi cáo buộc gian lận được sử dụng như "quân bài" đẩy tổng thống thân Nga lúc bấy giờ, ông Yanucôvích bật khỏi chiếc ghế lãnh đạo đất nước và đưa ông Yusencô có tư tưởng thân phương Tây lên nắm chính quyền. Đền đáp người "cùng cánh" trong cuộc cách mạng màu, chiếc ghế Thủ tướng Ucraina ngay sau đó đã được trao cho người phụ nữ này. Tuy nhiên thời kỳ "trăng mật" của cuộc "hôn nhân" giữa cặp đôi quyền lực này đã kết thúc trong ầm ĩ khi cả hai không ngớt lời chỉ trích lẫn nhau. Sự bất đồng như cơm bữa giữa tổng thống và thủ tướng đã đẩy chính trường Ucraina vào bế tắc. Cũng từ đó (2004), mỗi cuộc bầu cử quốc hội hay tổng thống ở quốc gia này đều bị che phủ bởi cáo buộc gian lận như một cách mà các bên đã quá hiểu về nhau.

Trong bối cảnh như vậy, SIK vừa tuyên bố đã hoàn thành hơn 36,9 triệu lá phiếu cho cuộc bầu cử (ngày 17-1) với chất lượng giấy và kỹ thuật bảo mật không thể làm giả. Ngay sau khi kết thúc in ấn, các bản in gốc đã được hủy ngay trước sự chứng kiến của một ủy ban đặc biệt gồm đại diện SIK, Quốc hội và 18 ứng cử viên tham gia tranh cử. Trọng lượng của tổng số phiếu là 390 tấn và tiền công in ngốn mất của Ucraina 29,208 triệu hryvnia (khoảng 4 triệu USD).

Ngoài những vấn đề nội bộ, cuộc bầu cử còn bị đe dọa do khó khăn tài chính khi kinh phí để tổ chức cuộc bỏ phiếu, kể cả nguồn thu để trả lương cho hàng trăm nghìn thành viên của các ủy ban bầu cử địa phương bị thiếu hụt nghiêm trọng. Đây là lý do khiến một số tổ chức tài chính đa phương hoãn các khoản cho vay với Ucraina thời gian qua với quan ngại số tiền không được dùng cho chống khủng hoảng tài chính như cam kết.

Sau hàng loạt những biến cố, dư luận đang chờ đợi cuộc bầu cử trong tuần sẽ định hình cục diện chính trường Ucraina. Trong khi đó, người dân quốc gia này đang sống những ngày thấp thỏm với hy vọng cuộc bầu cử sẽ giúp Ucraina thoát khỏi những cơn sóng dữ dấy lên từ những mưu toan chính trị khiến nền kinh tế đất nước lâm vào khốn khó.