Một chủ trương lớn đang bị phớt lờ?

Cụ thể, đến hết ngày 31-12-2009, Nhà máy Đóng tàu Đà Nẵng đã nợ dây dưa tiền BHXH của hơn 400 lao động, số tiền lên đến gần 1,7 tỷ đồng; còn tại Công ty CP Lilama 7, gần 450 công nhân lắp máy hơn 4 tháng nay cũng chưa được đơn vị đóng BHXH theo quy định. BHXH Đà Nẵng hy vọng, biện pháp mạnh sẽ đòi lại quyền lợi cho người lao động.

Đây chỉ là hai trong hàng trăm đơn vị đang nợ đọng BHXH (và cả BHYT, bảo hiểm thất nghiệp) trên địa bàn. Tính đến hết tháng 12-2009, Đà Nẵng có khoảng 600 đơn vị nợ đọng BHXH từ 3 tháng trở lên với số tiền gần 36 tỷ đồng; đặc biệt, nhiều đơn vị nợ trên 1 tỷ đồng và thời gian nợ suýt soát... 4 năm. Ước tính, 50% đơn vị dân doanh, kinh tế gia đình, kinh tế hộ, doanh nghiệp nhỏ vi phạm Luật BHXH dưới các hình thức khác nhau. Ngoài Nhà máy đóng tàu Đà Nẵng và Lilama 7, cơ quan chức năng cũng đang "sửa soạn"... chuyển tòa án hai doanh nghiệp khác là Nhà máy công nghiệp thời trang xuất khẩu Sông Châu (nợ 12 tháng với hơn 740 triệu đồng), Công ty Xây lắp và Công nghiệp tàu thủy miền Trung (nợ 7 tháng) (nguồn: Tiền phong).

Chây ỳ, dây dưa, "quỵt" BHXH của người lao động cũng là tình trạng phổ biến tại TP Hồ Chí Minh. Tại Đồng Nai, tính đến hết tháng 12-2009, vẫn còn 84 doanh nghiệp trên địa bàn nợ đọng BHXH, đơn vị nợ ít nhất là 3 triệu đồng và nhiều nhất là hơn 16 tỷ đồng. Trên quy mô toàn quốc, theo đánh giá của BHXH Việt Nam, còn nhiều đơn vị, nhất là các doanh nghiệp khu vực ngoài quốc doanh, trốn tránh trách nhiệm đóng BHXH cho người lao động nên quỹ BHXH thất thu lớn. Thậm chí, tình trạng nợ đọng còn có xu hướng gia tăng: năm 2005, số tiền nợ đọng là 1.063 tỷ đồng, năm 2006 là 1.508 tỷ đồng, năm 2007 là 1.734 tỷ đồng, năm 2008 là 2.286 tỷ đồng. Đến thời điểm này, có hàng nghìn tỷ đồng BHXH đang bị doanh nghiệp nợ hoặc "quỵt"...

Câu hỏi đặt ra: Khởi kiện doanh nghiệp nợ đọng, chây ỳ, dây dưa đóng BHXH, một biện pháp để giải quyết tranh chấp, đòi lại quyền lợi cho người lao động, cũng đang ngày một... phổ biến liệu có mang lại hiệu quả? Chẳng hạn, năm 2008, BHXH TP Hồ Chí Minh và các quận, huyện đã khởi kiện 8 doanh nghiệp nợ đọng kéo dài, số nợ hơn 19 tỷ đồng. Tuy nhiên, cơ quan chức năng chỉ "ép" được doanh nghiệp thực thi nghĩa vụ trên 5,5 tỷ đồng sau rất nhiều khó khăn vì doanh nghiệp... phá sản, chủ... bỏ trốn hoặc án ra rồi nhưng đương sự bất tuân. Năm 2009, có thêm hàng chục "con nợ" khác bị đưa ra tòa. Dù thu hồi không như mong muốn nhưng BHXH cho biết thành phố sẽ khởi kiện nhiều "con nợ" hơn trong năm 2010.

Điều tương tự chắc chắn sẽ xảy ra trong "hành trình đi tìm công lý" ở các tỉnh, thành khác, chứ không riêng gì Đà Nẵng?

Bảo đảm an sinh xã hội là một trong những nhiệm vụ hết sức quan trọng, mang tính nhân văn sâu sắc được Ðảng và Nhà nước thường xuyên quan tâm, nhất là trong tình hình hiện nay, khi nền kinh tế đang chịu nhiều tác động tiêu cực. Trong thực hiện các chính sách an sinh xã hội, các loại hình BHXH (cùng với BHYT) giữ vị trí quan trọng hàng đầu.

Một chủ trương lớn đang bị phớt lờ, bị dây dưa lần lữa và luật pháp đang bị coi thường?