Phố Nguyễn Hữu Huân

Phố Nguyễn Hữu Huân   Ảnh: P.ThảoTên một phố dài 448m đi từ ngã ba Trần Nhật Duật - Lương Ngọc Quyến, chỗ ngã năm "Cột đồng hồ" đến ngã tư Lò Sũ, nối tiếp với phố Lý Thái Tổ, thuộc quận Hoàn Kiếm.

Thời Pháp thuộc (năm 1900) phố có tên là phố Đi-gơ (Rue de la Digue), sau đổi là phố Bắc Ninh rồi lại đổi là phố Thống chế Pêtanh (Rue Marechal Pétain), dân gian gọi là phố Bè Thượng. Sau năm 1947 phố có tên là Phan Thanh Giản. Đến năm 1964 được đổi là Nguyễn Hữu Huân. Đây là một phố có bán đồ gỗ. Tại số nhà 55 rẽ vào, có một ngõ mang tên ngõ Nguyễn Hữu Huân.

Phố này được xây dựng trên nền đất xưa vốn thuộc các thôn: Trùng Thanh, Trung Mộc Sà, Mỹ Lộc, Sơ Trang (tổng Tả Túc), Ưu Nhất, Trung Nghĩa, Đông An (tổng Hữu Túc) đều thuộc huyện Thọ Xương. Tới giữa thế kỷ XIX tổng Tả Túc đổi thành tổng Phúc Lâm. Thôn Trừng Thanh-Mộc Sà thành Thanh Yên. Thôn Sơ Trang hợp với Tả Lâu thành thôn Tràn Lâu. Còn tổng Hậu Túc đổi là tổng Đông Thọ. Hai thôn Ưu Nhất và Trung Nghĩa hợp thành Ưu Nghĩa. Hiện nay, đình Ưu Nghĩa ở nhà số 2A, thờ Nguyễn Trung Ngạn (xem phố Nguyễn Trung Ngạn). Đình Đông An ở nhà số 94, mới dỡ chừng hai mươi năm trở lại đây, thờ Uy Linh Lang. Đình Thanh Yên ở nhà ở 11A ngõ Nguyễn Hữu Huân thờ 2 tiến sĩ họ Nguyễn và họ Vũ. Đình Tràng Lâu ở nhà số 77, thờ Cao Sơn và Quý Minh. Cạnh đình này là đền Trang Lâu, thờ Liễu Hạnh.

Phố mang tên Nguyễn Hữu Huân (1816 - 1875), là một thủ lĩnh nghĩa quân kiên cường và bên bỉ nhất ở Nam Bộ thời đầu Pháp xâm lược Nam Bộ. Ông người làng Tịnh Hà, huyện Kiến Hưng, tỉnh Định Tường nay thuộc tỉnh Tiền Gaing. Ông đỗ thủ khoa trường Gia Định năm 1852, nên gọi là Thủ khoa Huân. Ông bị quân Pháp bắt nhiều lần và cứ mỗi lần thả ra ông lại tiếp tục tập hợp lực lượng đánh Pháp. Năm 1875, ông bị Pháp bắt và bị xử bắn trên bờ sông Tiền Giang.

Trích Từ điển đường phố Hà Nội