Đường Lê Duẩn

Đường Lê Duẩn.
Ảnh : Hoàng Thanh

Tên một đường, lập năm 1987, dài 2600m đi từ đường Điện Biên Phủ đến ngã từ Kim Liên. Đường này cắt phố Nguyễn Thái Học, cắt ngã tư phố Hai Bà Trưng - Nguyễn Khuyến; có chỗ rẽ vào các phố: Cao Bá Quát, Nam Ngư, Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Du, Nguyễn Thượng Hiền, Trần Nhân Tông đến đầu đường Giải Phóng (ngã năm Đại Cồ Việt, Đào Duy Anh, Giải Phóng, La Thành) thuộc các quận Hai Bà Trưng, Hoàn Kiếm, Đống Đa.

Mấy năm trước đây đường Lê Duẩn tức là đường Nam Bộ. Đoạn từ Điện Biên Phủ đến đầu phố Đào Duy Anh hiện nay, thời Pháp thuộc gọi là đường Quan Lộ (Route Mandarine). Sau năm 1945 đổi thành phố Hàng Lọng, theo cách gọi dân gian. Đến 1947 đường này đổi thành phố Đờ Lát đờ Tatxinhi (Rue De Latte de Tassigny) và phố Kim Liên. Sau 1954, được đổi là đường Nam Bộ và phố Kim Liên, sau đổi thành đường Lê Duẩn.

Đoạn đầu ở phía Đông phố này là cửa hàng “Bách Hoá số 5” vì ở nhà số 5 (còn gọi là Bách hoá Nam Bộ), một trong những cửa hàng phong phú và đa dạng các mặt hàng, vượt qua đường sắt ngã tư Hai Bà Trưng - Nguyễn Khuyễn, bên phía Tây, là các cửa hàng tư nhân tập trung bán đồ điện, đồ nhôm…Kéo dài lên là mặt chính của Ga Hà Nội (trước đó là ga Hàng Cỏ). Hai bên đường, cách ga 60m có bán đủ các loại quần áo may theo kiểu quân phục. Cuối đường về mé Đông là Công viên Lênin.

Đường này được xây dựng trên nền đất xưa vốn thuộc các thôn: Vĩnh Xương, Nam Môn Thị Hoa Ngư, Tứ Mỹ, Cung Tiên (theo trục Bắc Nam), thuộc tổng Tiền Nghiêm, huyện thọ Xương. Đến giữa thế kỷ XIX, thôn Nam Môn Thị Hoa Ngư đổi thành thôn Nam Ngư, còn hai thôn: Cung Tiên, Tứ Mỹ gộp lại thành thôn Tiên Mỹ, tổng Tiền Nghiêm.

Tương truyền vào đầu đời Lê Cảnh Hưng, nhân một hôm vua đi vãn cảnh hồ Kim Âu, thấy một nàng tiên hiện ra, sau vua cho xây một cái chùa nơi đó gọi là chùa Tiên Tích, đã được trùng tu năm 1906. Hiện nay trong chùa còn một cái chuông to do dân làng cung tiến, có ghi niên hiệu Minh Mạng thứ 14 (1835).

Đường mang tên Lê Duẩn (1907 – 1986) người làng Hậu Kiên, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Ông tham gia Việt Nam thanh niên Cách mạng đồng chí Hội (1928); Đảng viên lớp đầu của Đảng Cộng sản Đông Dương. Năm 1931, ông là Ủy viên Ban Tuyên huấn Xứ uỷ Bắc Kỳ, bị Pháp bắt giam, trải qua các nhà tù Hà Nội, Sơn La, Côn Đảo.

Năm 1936 được thả. Năm 1937 ông là Bí thư Xứ uỷ Trung Kỳ, năm 1939 vào Thường vụ Trung ương Đảng. Năm 1940 ông bị bắt và bị đày ra Côn Đảo. Sau 1945 trở về hoạt động ở Nam Bộ làm Bí thư Trung ương cục miền Nam. Từ 1954, ông trở ra Hà Nội làm Bí Thư thứ nhất, rồi Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam (1960 – 1986). Ông mất ngày 10 - 7 -1986.

Trích Từ điển đường phố Hà Nội