Năm xu hướng phát triển chính của thị trường ô tô điện toàn cầu

Sau năm 2022 ghi dấu ấn “bản lề” khi đã giải quyết đáng kể nghi ngờ về khả năng tồn tại của ô tô điện trong bức tranh kinh tế xã hội chung toàn cầu, năm 2023 được đánh giá sẽ là giai đoạn tiếp tục chứng kiến những bước tiến của ô tô điện trên chặng đường trở thành một trong những loại hình di chuyển hằng ngày đối với nhiều người dùng trên toàn cầu. 

Dưới đây là 5 xu hướng phát triển chính của thị trường xe điện trong năm 2023. 

Ưu đãi thuế phí không còn là thế mạnh cạnh tranh

Ngay từ đầu năm 2023, hàng loạt thay đổi trong chính sách ưu đãi, hỗ trợ đã tác động mạnh tới tâm lý mua sắm ô tô điện của người dùng tại nhiều quốc gia. Những nước đi đầu về phương tiện không phát thải như: Trung Quốc, Na Uy, Thụy Điển, Anh… tới nay đều đã dỡ bỏ hoàn toàn các ưu đãi; trong khi Pháp, Đức, Hà Lan… tiếp tục cắt giảm các khoản hỗ trợ vốn lâu nay được xem là một trụ cột kích cầu quan trọng. Trong năm 2023, Mỹ là một trong số ít các quốc gia nơi người dùng còn được hưởng nhiều lợi ích, đặc biệt là về thuế phí, khi mua sắm ô tô điện thay vì ô tô sử dụng động cơ đốt trong xăng - dầu truyền thống. 

Cuộc chiến giá trở nên căng thẳng

Ngay từ đầu năm 2023, Tesla - cái tên đang giữ vai trò dẫn dắt cuộc chơi xe điện toàn cầu - đã giảm giá mạnh hàng loạt mẫu sản phẩm. Mức giảm cực sâu, trung bình khoảng 20% tùy thuộc vào từng mẫu xe và thị trường bán ra, từ hãng xe có doanh số đứng đầu thị trường đã tạo áp lực vô cùng lớn đối với các đối thủ cạnh tranh. Năm 2022, Tesla đã xuất xưởng 339.000 xe điện chạy pin, gấp nhiều lần các thương hiệu lớn khác, như Toyota (54.000 xe) hay Volkswagen (46.000 xe). 

Theo các nhà phân tích tại hãng nghiên cứu thị trường Canalys, động thái trên của hãng xe Mỹ sẽ dẫn tới làn sóng giảm giá xe điện để cạnh tranh trong năm 2023. Diễn biến này cũng một phần nhằm ứng phó việc chính phủ các nước cắt giảm các khoản chi phí hỗ trợ người tiêu dùng mua sắm phương tiện xanh nói trên. Tuy nhiên, các thương hiệu mới trong lĩnh vực phương tiện điện, vốn đang tập trung xây dựng chỗ đứng và chưa có lợi nhuận, được dự báo sẽ gặp vô vàn khó khăn trong việc ứng phó “gió ngược”, thậm chí có thể phá sản. 

Về phần mình, việc giảm giá có thể khiến doanh thu của Tesla suy giảm trước mắt, nhưng việc số lượng xe lớn tiếp tục đổ ra đường sẽ là nền tảng quan trọng để hãng có được nguồn thu tốt hơn và bền vững hơn từ dịch vụ và phần mềm.   

Sức bán chậm lại ở các thị trường nước phát triển

Trong khó khăn chung về lãi suất, lạm phát và những bất định kinh tế, năm 2023 được dự báo chưa chứng kiến tăng trưởng mang tính đột phá trên thị trường xe điện nói riêng và thị trường ô tô toàn cầu nói chung. Đà tăng chi phí nguyên liệu và sản xuất, vốn đã bắt đầu trong năm 2022, được dự báo sẽ tiếp tục kìm hãm thị trường ô tô hạng nhẹ nói chung và ô tô điện nói riêng. 

Thực tế, một xu hướng chính của năm 2022 sẽ tiếp diễn trong năm 2023 là việc nhiều thương hiệu ô tô điện tìm cách khai phá các thị trường mới bên ngoài lãnh thổ, nhằm tranh thủ thị trường quốc tế đang có nhu cầu cao trong khi lại có ít lựa chọn sản phẩm và nguồn cung xe đang gặp nhiều khó khăn. Chỉ riêng trong năm qua, hàng chục thương hiệu ô tô điện Trung Quốc đã mở đường tiến vào châu Âu rất thành công. Hầu hết các hãng xe này đều đi theo một lối mòn: Hợp tác với một nhà phân phối để đưa sản phẩm tới công chúng. Sau đó, họ tiến tới mở trung tâm dịch vụ, phòng trưng bày, và cuối cùng là thành lập “đại bản doanh”. Ngay tại Đông Nam Á, sự xuất hiện của Tesla “chính hãng” trong những ngày cuối năm đã khiến nhiều người bất ngờ. 

Mở rộng thị trường với sự linh hoạt cao độ 

Tuy nhiên, cũng theo các chuyên gia, các hãng ô tô điện trong năm 2023 sẽ phải đặc biệt linh hoạt, nhanh nhạy, thậm chí chấp nhận chuyển đổi thị trường nếu cần. Lý do là, hiện nay nhu cầu xe điện từ phía người tiêu dùng phụ thuộc lớn vào giá bán, ưu đãi thuế phí của chính phủ. Khi những yếu tố này biến động, các phòng trưng bày xe điện dù hào nhoáng đến mấy cũng sẽ vắng khách. 

Hiện, Australia, Ấn Độ, Nhật Bản, Mỹ Latinh, Đông Nam Á… là những khu vực được đánh giá là mảnh đất màu mỡ với nhiều cơ hội cho xe điện phát triển trong năm 2023. Những khu vực này cũng chưa có sự hiện diện đáng kể của xe điện đến từ các thương hiệu ô tô lớn lâu đời, đồng nghĩa các “lính mới” sẽ dễ dàng hơn khi tìm kiếm cơ hội thành công. 

Nhiều lựa chọn mới xuất hiện dồn dập

Dù là trào lưu nổi bật lúc này, thực tế là người dùng không phải lúc nào cũng tìm thấy một chiếc xe điện đúng ý muốn. Tại Mỹ, phần lớn ô tô điện chào bán đều là các dòng cỡ trung, chủ yếu gầm cao, với giá trung bình khoảng 65.000 USD. Điều này hoàn toàn trái ngược với thị trường Trung Quốc, nơi các nhà sản xuất đã rất thành công trong việc giới thiệu ra thị trường các dòng ô tô điện ở đủ mọi chủng loại, kiểu hình, dễ dàng đáp ứng linh hoạt nhu cầu của người dùng. Thậm chí, khách hàng tại quốc gia đông dân nhất thế giới có những lựa chọn “siêu rẻ”, chỉ khởi điểm từ khoảng 4.800 USD. Tại châu Âu, lượng sản phẩm đa dạng hơn, nhờ nền tảng sản xuất ô tô hùng hậu lâu đời của Lục địa già. Tuy nhiên, mức giá của các xe điện thường cao hơn khoảng 25% so với mẫu xe sử dụng xăng - dầu tương ứng, khiến nhiều người ngần ngại rút hầu bao. 

Trong bối cảnh đó, để tiếp tục thu hút khách hàng đến với các lựa chọn phương tiện thân thiện môi trường, các nhà sản xuất sẽ tiếp tục tung ra thị trường hàng loạt sản phẩm thế hệ mới và hoàn toàn mới, với mục tiêu cuối cùng là mọi phân khúc xe đều phải có ít nhất một đại diện chạy điện ở mức giá đủ khả năng cạnh tranh. Đây cũng được xem là tiền đề tất yếu để phân khúc xe điện tăng tốc, đủ sức thay thế các “đàn anh” sử dụng động cơ đốt trong truyền thống.