Chia sẻ kinh nghiệm cơ chế thu hồi phương tiện giao thông thải bỏ

Phát biểu tại hội thảo, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược chính sách tài nguyên và môi trường Nguyễn Trung Thắng cho biết, kinh tế tuần hoàn bao gồm các mô hình kinh tế mà các hoạt động thiết kế, sản xuất, tiêu dùng thải bỏ đều hướng đến việc giảm khai thác sử dụng tài nguyên, quay vòng tối đa các loại vật liệu sản phẩm, giảm chất thải ra môi trường.

Theo Luật Bảo vệ môi trường 2020, có 6 loại sản phẩm phải thực hiện trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, bao gồm: Pin, ắc quy; điện, điện tử; săm, lốp; dầu nhớt; phương tiện giao thông thải bỏ và nhóm bao bì.

Về phương tiện giao thông, Việt Nam có khoảng 4,5 triệu ô tô và hơn 60 triệu xe máy hoạt động và dự báo số lượng ô tô, xe máy sẽ tiếp tục tăng lên trong thời gian tới. Điều này đặt ra nhiều thách thức trong việc thu hồi, tái chế các phương tiện giao thông hết hạn sử dụng.

Theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020 và Nghị định 08/2022/NĐ-CP, từ năm 2027, các nhà sản xuất ô tô, xe máy phải thu hồi các phương tiện giao thông thải bỏ để tái chế. Chính vì vậy, thông qua hội thảo có thể học tập được kinh nghiệm của các chuyên gia quốc tế trong việc triển khai quản lý chất thải để thực hiện dự án “Nghiên cứu, đề xuất giải pháp, cơ chế thải bỏ phương tiện giao thông”, tìm ra được cơ chế, phương thức phù hợp tại Việt Nam.

Tại hội thảo, đại diện Viện Chiến lược chính sách tài nguyên và môi trường đã trình bày tổng quan dự án “Nghiên cứu, đề xuất giải pháp, cơ chế thải bỏ phương tiện giao thông”. Theo đó, mục tiêu chung của dự án nhằm xây dựng và hoàn thiện quy định về thải bỏ, thu hồi phương tiện giao thông vận tải phù hợp với điều kiện của Việt Nam, đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế tuần hoàn.

Dự án bao gồm 3 nội dung: Nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế về chính sách EPR và chính sách hỗ trợ việc thực hiện EPR đối với phương tiện giao thông; rà soát, đánh giá thực trạng thải bỏ, thu hồi, tái chế phương tiện giao thông cũ, hết hạn sử dụng; đề xuất mô hình và giải pháp chính sách thực hiện thu hồi phương tiện giao thông thải bỏ.

Trong năm 2022, Viện tập trung nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và rà soát các quy định pháp luật của Việt Nam, và năm 2023 sẽ đánh giá thực trạng của Việt Nam, đề xuất mô hình và giải pháp chính sách.

Tại hội thảo, các đại biểu đã được nghe các bài trình bày về tổng quan kinh nghiệm quốc tế, như Hàn Quốc, Australia, Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc), Singapore... về cơ chế thu hồi phương tiện giao thông thải bỏ và khuyến nghị cho Việt Nam.

Ngoài ra, các đại biểu dự hội thảo cũng đề xuất, Việt Nam cần có hệ thống biểu thị điện tử phương tiện giao thông thải bỏ để theo dõi các quy trình từ hủy đăng ký đến tái chế; khuyến khích các nhà sản xuất xe gốc áp dụng phương thức tái chế và tái sản xuất tiêu chuẩn.

Về cơ chế tài chính cho tái chế phương tiện giao thông thải bỏ, Việt Nam có thể lựa chọn 1 trong 2 phương thức: Chương trình tái chế được tài trợ hoàn toàn bởi các nhà sản xuất/nhập khẩu thông qua quỹ tái chế; các nhà sản xuất/nhập khẩu và người tiêu dùng chia sẻ chi phí tái chế phương tiện giao thông thải bỏ.