Lùng mua ca khúc ngoại: Chơi đúng luật
Văn hóa - Ngày đăng : 10:12, 04/11/2006
Thời hội nhập, ca sĩ các nước muốn hát nhạc phẩm nước ngoài đều phải mua bản quyền sòng phẳng. Trong ảnh: Mỹ Tâm, Mỹ Linh (VN, thứ nhất và thứ tư từ phải sang) trình diễn trên sân khấu cùng đồng nghiệp Hàn Quốc (nhóm Jewelry)
Việc mua bán này có rắc rối gì không?
Truy tìm “cái gốc”
Hầu hết ca sĩ đã mua bản quyền ca khúc ngoại đều khẳng định chắc như đinh đóng cột rằng thủ tục khá đơn giản. Tuy nhiên, anh Hoàng Tuấn - người quản lý của ca sĩ Đan Trường - cho biết cái khó nhất là tìm được "cái gốc" của ca khúc mình cần...
Trong những chuyến lưu diễn, giao lưu và tham quan Trung Quốc, Đài Loan, Singapore vừa qua, đi đến đâu Đan Trường cũng nghe các cửa hàng thời trang, cà phê, thức ăn nhanh... mở giai điệu rất sôi động của Bài ca MiYaHee. Thích, Đan Trường tìm mua đĩa có ca khúc này về nghe. Ngỡ nó là của "cộng đồng người Hoa" nhưng sau hơn một tháng hỏi thăm khắp nơi, anh mới biết đó là một ca khúc của Romania. Tìm được xuất xứ rồi, lại phải truy tìm xem công ty nào, cá nhân nào đang giữ bản quyền ca khúc ấy để liên hệ mua.
Hồ Quỳnh Hương, cô ca sĩ đang có hai bài hit lời Việt nhạc Ukraine, kể việc mua Vũ điệu hoang dã và Tuyệt vọng khá nhiêu khê. Được một người bạn tặng album của ca sĩ Ruslana đoạt giải Eurovision -2004, Hồ Quỳnh Hương nghe và "kết" ngay ba bài trong album đó.
* Ca sĩ Thanh Thảo: Khi chưa có trong tay thư cho phép sử dụng tác phẩm thì ca sĩ không dám tiết lộ ca khúc và cách thức mình đang mua. Đó đều là những ca khúc hay, rất sợ bị người khác "xí" trước. * Anh Phú Hải, người quản lý của ca sĩ Đức Tuấn: Ca khúc mua rồi có thể trình diễn trên sân khấu, ghi âm album, quay video clip..., miễn đừng có xuất bản dạng sách nhạc (in lời ca khúc) hoặc bán lại cho người khác là được. |
Mỏi mắt, mất thời gian lên mạng tìm kiếm cũng như không bởi nhạc Ukraine không phổ biến. Thế là Hồ Quỳnh Hương tìm đến Đại sứ quán Ukraine cầu cứu. Được sự giúp đỡ tận tình của nơi đây, cô đã có trong tay điện thoại và email liên lạc với công ty giữ bản quyền những ca khúc này. Thủ tục mua - bán diễn ra gọn lẹ sau đó...
Nhạc sĩ Quốc Bảo đang xin tác quyền 100 ca khúc nhạc Pháp cho Công ty văn hóa Phương Nam. Thủ tục không khó, giá thành phải chăng nhưng truy tìm được hết những chủ sở hữu của 100 ca khúc này mới là chuyện đau đầu. Bởi một album của hãng A sản xuất và phát hành thì chưa chắc A nắm quyền sở hữu tất cả những ca khúc trong đó. Chúng có thể là của hãng B (hãng A mua lại để sử dụng nhưng không được bán) hoặc của tác giả.
Hay, rẻ, dễ dàng
Thoạt đầu nhiều người nghĩ mua bản quyền nước ngoài chắc là bộn tiền. Nhưng qua thực tế ca sĩ Phương Thanh cho biết mua một ca khúc độc quyền ở VN có khi đắt hơn mà chưa chắc chất lượng bằng mua quyền sử dụng ca khúc ngoại. Phương Thanh vừa thỏa thuận mua được hai ca khúc rock của Mỹ với giá 250 USD/ca khúc.
Theo các ca sĩ, giá mua một ca khúc nước ngoài trung bình từ 200 - 400 USD là... rẻ, bởi từng có những ca khúc VN được bán độc quyền với giá 500 USD. Giới làm nghề ghi nhận ca khúc Không còn yêu (Bồ Đào Nha) và Người yêu dấu ơi (Nhật) trong album Hoàng hôn thức giấc của ca sĩ Mỹ Tâm là có hợp đồng mua-bán bản quyền ca khúc đầu tiên. Cùng với nhạc sĩ Quốc Bảo, Mỹ Tâm đã thương lượng trên mạng để có hai ca khúc này. Sau khi trả tiền bằng thẻ tín dụng với giá 270 USD/ca khúc, bốn ngày sau Mỹ Tâm đã giữ quyền sử dụng.
Thủ tục mua ca khúc ngoại quá tiện lợi bởi chẳng dính gì đến con rùa hành chính rườm rà: không chứng thực, không con dấu... Theo ông Huỳnh Tiết - giám đốc Bến Thành audio-video, cách mua phổ biến nhất hiện nay là mua qua mạng. Khi có nhu cầu, chỉ cần điền form (đơn) với những thông tin cần thiết như mua quyền sử dụng tại nước nào, để làm gì, nếu phát hành album thì số lượng phát hành bao nhiêu bản...
Dựa trên những gì người mua khai trong đơn, phía bán sẽ ra giá. Với giá 30.000 - 35.000 đồng/CD, số lượng phát hành tại thị trường VN từ 5.000 đến 10.000 bản thì người ta chỉ bán với giá tượng trưng từ 200 - 400 USD. Thỏa thuận xong, chuyển tiền là có thể sử dụng ca khúc...
“Bài cho không, biếu không”? Ca sĩ Lam Trường vừa có album vol.8 Anh nhớ em với chín ca khúc Thái mà không mất một đồng bản quyền nào. Anh nhớ em được coi là “sản phẩm hùn vốn” của Công ty truyền thông GOM (VN - đại diện cho Lam Trường) và Tập đoàn giải trí GMM hùng mạnh của Thái Lan. Không trả tiền bản quyền nhưng lợi nhuận sẽ được “cưa đôi”. “Công chúa V-pop” Mỹ Tâm cũng đang thực hiện kế hoạch tương tự cho album vol.5 của mình với những ca khúc Hàn Quốc được Công ty Nurimaru Pictures (hợp tác với Mỹ Tâm) lo phần bản quyền. Cũng có ca sĩ được tặng không phần nhạc của những ca khúc hot để về VN đặt lời và ghi âm, biểu diễn nhờ các mối quan hệ hữu hảo. Như Đan Trường, nhờ làm sứ giả du lịch Đài Loan mà được tặng hai ca khúc khá hay. Hai ca khúc này trở thành Lòng cảm ơn và Khi cô đơn em nhớ ai khi “về” VN. “Tài sản chung của nhân loại” Với những tác phẩm được liệt vào hàng “tài sản chung của nhân loại” như nhạc cổ điển thì không cần mua tác quyền. Abum Chat với Mozart của Mỹ Linh là một ví dụ. Toàn sử dụng những “tác phẩm đồ sộ” nhưng Mỹ Linh không tốn một khoản tác quyền nào cho album của mình. Ngoài ra theo ông Huỳnh Tiết - giám đốc Bến Thành audio - video, hiện Hiệp hội Tác quyền quốc tế có công bố danh sách hơn 1.000 ca khúc nổi tiếng (nhạc mới) hết hiệu lực bản quyền, có thể sử dụng miễn phí. Mỗi đơn vị giữ tác quyền âm nhạc như Sony Publishing, Universal Music Group... đều có danh sách những ca khúc loại này. Anh Minh Đức, giám đốc sản xuất của Công ty MFC media - film, giải thích thêm: “Sau khi người quản lý bản quyền của một tác phẩm nào đó đã chết 50 hoặc 70 năm mà không chuyển nhượng quyền quản lý bản quyền cho ai khác thì tác phẩm đó cũng coi như thuộc "tài sản chung của nhân loại". Còn ngược lại, như bài Happy birthday, tác giả đã mất rất lâu (qua mốc 50 năm) nhưng vì ca khúc đã được chuyển nhượng cho một công ty quản lý bản quyền nên đến năm 2013 nó mới thuộc "tài sản chung của nhân loại". Mua nhạc kịch nổi tiếng? Anh Phú Hải - người quản lý của ca sĩ Đức Tuấn - đang làm thủ tục mua những bản nhạc kịch nổi tiếng của Andrew Lloyd Webber như Memory, Sunset boulevard, Any dreams will do... Giá không đắt, thủ tục nhanh gọn nhưng tác giả đòi phải gửi demo (bản thu nháp) cho ông nghe. Nếu nghe thấy Đức Tuấn hát đạt ông mới đồng ý cho sử dụng. Riêng Bóng ma trong nhà hát opera (ảnh), Thằng gù nhà thờ Đức Bà... phía bán chỉ đồng ý cho trình diễn trên sân khấu chứ không cho ghi âm, ghi hình với lý do những vở này đều còn đang diễn ăn khách trên thị trường thế giới. Với thể loại nhạc kịch, việc mua bản quyền có khó khăn hơn nhưng anh Phú Hải cho rằng cần thiết như thế để ca sĩ phải phấn đấu, bản thân sản phẩm cũng có chất lượng hơn. |
Theo TT