Tránh lạm dụng thực phẩm chức năng tăng chiều cao

Hà Nội đặt mục tiêu tăng chiều cao trung bình cho thanh niên

Theo Bộ Y tế, trên bình diện cả nước, chiều cao trung bình của thanh niên Việt Nam đã tăng lên, tuy nhiên, chiều cao trung bình của người Việt hiện chỉ đứng thứ 4 ở khu vực Đông Nam Á. Cụ thể, chiều cao trung bình của nam giới là 168cm, nữ giới là 156cm.

Theo Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình Hà Nội, hiện chiều cao của thanh niên 17 tuổi ở thành phố có sự thay đổi trong 5 năm qua, lên mức 168,8cm (với nam) và 157,4cm (với nữ). Như vậy, nam và nữ thanh niên Hà Nội có chiều cao trung bình cao hơn so với mức trung bình của cả nước.

Mới đây, Sở Y tế Hà Nội vừa ban hành Kế hoạch số 4785/KH-SYT về thực hiện Chiến lược quốc gia về dinh dưỡng trên địa bàn thành phố Hà Nội, giai đoạn 2022-2030. Trong đó, năm 2025, Hà Nội đặt mục tiêu chiều cao trung bình thanh niên 18 tuổi sẽ đạt 169cm đối với nam và 158cm đối với nữ; tới năm 2030, con số này lần lượt đạt 170,5cm và 159cm.

Bốn mục tiêu cụ thể đã được ngành Y tế Hà Nội xác định, gồm: Triển khai chế độ ăn đa dạng, hợp lý cho mọi lứa tuổi theo vòng đời của người dân thành phố Hà Nội; Cải thiện tình trạng dinh dưỡng bà mẹ, trẻ em nhằm giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng và góp phần nâng cao tầm vóc thanh, thiếu niên tại thành phố Hà Nội; Kiểm soát tình trạng thừa cân, béo phì, dự phòng các bệnh mạn tính không lây, các yếu tố nguy cơ có liên quan ở trẻ em, thanh, thiếu niên và người trưởng thành; Duy trì bổ sung vi chất dinh dưỡng cho trẻ em, thanh, thiếu niên và phụ nữ lứa tuổi sinh đẻ.

Các chuyên gia cho rằng, cần chú ý kinh nghiệm của nhiều nước trên thế giới trong việc tập trung phát triển chiều cao ở trẻ ngay từ khi còn học mẫu giáo, tiểu học. Bên cạnh chế độ dinh dưỡng, các quốc gia này đều tập trung xây dựng phòng giáo dục thể chất, sân thể thao, bể bơi ngay tại các trường tiểu học, trường mẫu giáo.

Tuy nhiên, ở Việt Nam, hiện chỉ thấy rõ việc xây dựng nhà tập thể chất tại các trường trung học, đại học; ở bậc tiểu học, mầm non, đây là việc cần được thực hiện với quyết tâm cao. Đó là việc cần được quan tâm đặc biệt bởi ngoài tăng cường chế độ dinh dưỡng, việc tăng cường hoạt động thể chất có ảnh hưởng rất lớn tới sự tăng chiều cao nói riêng và sức khỏe nói chung. Bởi thế, cần quan tâm bổ sung một số phương pháp dạy thể dục chính khóa; tăng cường hoạt động ngoại khóa trong các trường phổ thông theo hướng coi trọng thể dục, thể thao và vui chơi, giải trí, trong đó đối tượng được ưu tiên là trẻ em các trường mầm non, học sinh tiểu học.

Thực phẩm chức năng không quyết định chiều cao của trẻ

PGS.TS Nguyễn Thị Lâm, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết: “Chiều cao không hoàn toàn do gen, mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như dinh dưỡng, môi trường sống, tâm lý, vận động... Cụ thể, yếu tố di truyền quyết định khoảng 23% tới chiều cao của một người và yếu tố này không thể thay đổi được. Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng nhất để quyết định chiều cao, chiếm khoảng 32%. Tiếp đến là yếu tố rèn luyện thể thao - quyết định 22% chiều cao của một người. Còn lại là các yếu tố khác như giấc ngủ, không khí, tiếng ồn, trạng thái cảm xúc vui, buồn, lo lắng...”.

Tuy nhiên, theo đánh giá của PGS.TS Nguyễn Thị Lâm, dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng nhưng chế độ dinh dưỡng của người Việt đang rất thiếu khoa học. Ngay cả người có điều kiện về tài chính, sống ở các thành phố lớn nhưng cũng không biết cách ăn uống một cách khoa học.

Lo ngại con thấp lùn, nhiều bậc phụ huynh bổ sung cho con thực phẩm chức năng tăng chiều cao mà không được sự tư vấn từ bác sĩ. Việc lạm dụng hoặc dùng sai cách các loại thực phẩm chức năng để phát triển chiều cao có thể gây hại cho sức khỏe của trẻ. Chưa kể, nhiều loại thực phẩm chức năng tăng chiều cao hiện được quảng cáo theo cách thổi phồng công dụng, nhiều thứ là hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ...

Gần đây, mặc dù vấn đề cải thiện chất lượng dinh dưỡng đã được quan tâm hơn trước nhưng theo thống kê của Bộ Y tế, tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi (chiều cao theo tuổi) ở trẻ em dưới 5 tuổi vẫn ở mức cao (gần 25%). Bên cạnh đó, tỷ lệ trẻ thiếu vitamin A, thiếu máu, thiếu kẽm còn khá cao. Sự thiếu vi chất này ảnh hưởng trực tiếp đến tầm vóc và trí tuệ của con người.

Các chuyên gia dinh dưỡng đều cho rằng, trẻ cần được cung cấp đầy đủ chất đạm, chất béo, bột đường và các vitamin, khoáng chất như vitamin A, D, kẽm, I ốt... để đạt được chiều cao tối ưu.

Chất đạm có vai trò quan trọng trong tăng trưởng, phát triển ở trẻ em. Chất đạm có ích cho các tổ chức da, móng, tham gia vào việc vận động, cử động của cơ thể, vận chuyển các chất trong cơ thể...

Canxi đóng vai trò rất quan trọng trong cấu tạo của xương, giúp xương phát triển, đưa cơ thể đạt đến chiều cao tối ưu, đồng thời làm xương chắc khỏe. Ở độ tuổi từ 1 - 25 cơ thể còn đang phát triển, đặc biệt là bộ xương nên khẩu phần ăn cần có đủ canxi, lượng canxi ăn vào cần nhiều hơn lượng canxi bài tiết ra ngoài để có đủ canxi cung cấp cho quá trình hình thành và phát triển bộ xương.

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong phát triển xương. Trẻ em nếu không được cung cấp đủ vitamin D thì xương và sụn không được vôi hóa đầy đủ, sụn phát triển không bình thường, làm xương biến dạng. Vitamin K2 là vi chất rất cần thiết cho sự tăng trưởng chiều cao ở trẻ. Việc bổ sung hợp lý vitamin K2 có tác dụng kích hoạt quá trình tạo xương ở trẻ tiền dậy thì, từ đó giúp tăng chiều cao ở trẻ.

Ngoài chế độ dinh dưỡng hợp lý, các bộ môn thể thao như bơi, đu xà, cầu lông, bóng rổ, nhảy dây... giúp trẻ tăng trưởng chiều cao. Thường xuyên tập luyện thể thao sẽ giúp xương phát triển, chắc khỏe, phát triển chiều cao tối đa.

Việc chăm sóc giấc ngủ của trẻ cũng rất quan trọng. Cha mẹ phải giúp trẻ ngủ sớm, ngủ ngon, ngủ sâu và ngủ đủ giấc. Đồng thời, môi trường sống của trẻ phải được vệ sinh sạch sẽ, tránh ô nhiễm không khí, ô nhiễm tiếng ồn... gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của trẻ.

Theo nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng quốc gia, trước 12 tuổi được xem là “lứa tuổi vàng”, quyết định rất lớn đến thể chất và trí tuệ của mỗi con người. Do đó, muốn con phát triển chiều cao tối đa, cha mẹ cần quan tâm đến chế độ dinh dưỡng, tập luyện của con ngay từ khi còn nhỏ.

Đậu nành chứa folate, vitamin, carbohydrate, chất xơ..., lại có ít chất béo bão hòa, giúp cải thiện các mô và xương. Ngoài ra, đây là nguồn cung cấp canxi dồi dào giúp trẻ tăng trưởng chiều cao tốt. Theo khuyến cáo, cha mẹ nên cho trẻ ăn các món chế biến từ đậu nành 2 lần/tuần.

Sữa và những chế phẩm từ sữa như sữa chua, phô mai, bơ... cũng là nguồn dinh dưỡng tuyệt vời có chứa nhiều vitamin, giàu canxi và protein cần thiết cho sự phát triển tổng thể của cơ thể.

Một số loại thực phẩm có nguồn protein tuyệt vời và lành mạnh như trứng, thịt gà, cá. Hải sản là thực phẩm giàu canxi, giúp tăng chiều cao.

Hoa quả có chứa hàm lượng vitamin A cao như đào và xoài rất tốt cho sự phát triển toàn diện của cơ thể. Ngoài ra, các loại trái cây họ cam quýt như cam, quýt, chanh, bưởi có chứa rất nhiều vitamin C, hơn nữa còn giúp cơ thể hấp thụ canxi một cách tối ưu.

Các loại rau lá xanh đậm cung cấp nhiều chất dinh dưỡng như vitamin A, vitamin C, chất chống oxy hóa, chất xơ, folate, vitamin K, magie, sắt và kali. Rau xanh còn là nguồn cung cấp canxi dồi dào, rất có lợi cho việc tăng trưởng chiều cao của trẻ. Cha mẹ có thể bổ sung các loại rau xanh như rau chân vịt, cải xoăn hoặc bông cải xanh, hạt lanh, hạt óc chó... vào chế độ ăn của con.

Thanh Phong