Chuyện “4 nhà” ở Xín Mần

Đó là sự “chuyển giao” khá trọn vẹn từ chủ trương, chính sách của Đảng đến biện pháp thực hiệntới người sản xuất, để nhà nông ở huyện Xín Mần (Hà Giang) làm chuyện “4 nhà”...

Từ chuyện anh Tinh làm... HTX

Nước da đen sạm, chân tay rắn chắc, đôi mắt sáng, năm nay 35 tuổi, trú ở thôn Khâu Tinh, xã Thèn Phàng (Xín Mần), anh Sin Văn Tinh tâm sự: “Mình biết gì chuyện bốn nhà, năm nhà gì đâu ! Mình cứ làm, cứ đi rồi... cứ đến và rồi lại cứ tiếp thu, làm theo, rồi thì... làm thật. Giờ là Chủ nhiệm HTX Dịch vụ Thèn Phàng, mình cũng vẫn là “dân” làm chuyện đầu tư, trồng cấy, thu hái và bán sản phẩm cho đồng bào mình”.

Ngược thời gian 3 năm về trước, khi lần đầu tiên trên mảnh đất dốc, người ta lại đem cây khoai tây Hà Lan trồng trái vụ làm giống để khỏi phải bảo quản kho lạnh từ vụ này tới 6-7 tháng vào vụ khác, tốn kém... Lúc đó, như bao người dân của Thèn Phàng, Bản Díu..., anh Tinh cũng được phổ biến cách trồng, chăm sóc, thu hái khoai tây trái vụ. Qua đi 2 vụ tiếp thu trồng thử, rồi trồng thật, anh đã nắm trọn kỹ thuật trong tay, rồi từ kỹ thuật, anh tìm hiểu nguồn gốc của giống, nơi cung ứng, cơ chế đầu tư (vay vốn), đầu ra của sản phẩm và cuối cùng là “học” cách làm “ông chủ” (thành lập HTX) để có điều kiện làm chuyện “4 nhà”. Vụ Thu-Đông năm 2005-2006 là vụ đầu tiên anh đăng ký với huyện (Phòng Kinh tế) để mua giống khoai tâyrồi vận động các hộ của thôn Khâu Tinh (Thèn Phàng), các hộ của xã Nấm Dẩn đầu tư đất, giống và kêu gọi sự ủng hộ KHKT của cán bộ khuyến nông huyện Xín Mần. Tiếp đó, anh đi vay vốn ngân hàng mua phân bón... Kết quả sau gần 3 tháng đầu tư, anh Tinh thu hoạch gần 18 tấn khoai tây/ha, bao tiêu bán giá bình quân 2.500 đ/kg. Trừ chi phí đầu tư, thuê đất, trả công lao động... gia đình anh lãi trên 30 triệu đồng. Anh Tinh bảo: “Lúc đầu vợ mình sợ làm không nổi phải bán trâu trả nợ” nên cứ can ngăn. Mình thì quyết tâm, rồi làm tư tưởng mãi vợ mới đồng ý. Vợ mình cười “Em chỉ lo cho gia đình, có gì sai đâu”.

Cùng với khoai tây trái vụ, anh Tinh trồng 1.500 khóm dưa hấu Thái Lan, hôm tôi đến anh khoe: “Mình mới thu 1/3 sản phẩm được trên 10 tấn rồi, giá bán cũng “sướng lắm”: 4.500 đ/kg”. Khác hẳn với các loại dưa hấu tôi từng ăn, dưa hấu của anh trồng ở Thèn Phàng trồng ở độ cao 1.200 m so với mặt nước biển, nó ngọt làm sao. Các bạn tôi bảo “Dưa hấu của lão Tinh trồng ở Thèn Phàng ăn ngọt từ vỏ ngọt vào”.

Chuyện về biện pháp, cơ chế, chính sách

Trong lĩnh vực phát triển kinh tế, Phó Chủ tịch UBND huyện Xín Mần Hà Xuân Bình cho rằng: “Mấu chốt nhất vẫn là sự chuyển giao KHKT đến người dân”. Người phụ trách khuyến nông huyện, anh Ma Công Mạnh đã lặn lội cùng các cán bộ phòng mình suốt những mùa vụ trồng cấy cho biết: Cán bộ khuyến nông là người mang giống, phân bón, cách làm xuống để cùng dân trồng cấy, gặt hái. Mùa vụ có thành công là nhờ sự “3 cùng” của cán bộ. Anh Nguyễn Văn Hiệu, Phó phòng Kinh tế phụ trách mảng thủy lợi nhận xét về công tác chuyển giao KHKT rất “đồng bào” rằng: “Cán bộ muốn nói gì, hướng dẫn dân làm việc gì, nuôi con gì, trồng cây gì, cũng phải thật như “hạt thóc” được gặt bỏ vào bồ dân mới tin, làm theo, còn không có “hạt thóc thật” thì đừng nói nhiều, dân sẽ không nghe”.

Những ngày đầu năm 2003, việc trồng cây khoai tây giống trái vụ đến với đồng bào, nhiều người cho đó là chuyện ở “miền xuôi” chứ có đâu ở miền ngược. Thực tế qua 2 vụ từ 2003 - 2004, cây khoai tây đã đi vào đời sống và trở thành việc “không thể thiếu” trong vụ Đông vốn đất chỉ bỏ hoang, thay vào đó là việc làm, là thu nhập của đa số người dân vùng cao khi có KHKT.

Để tạo điều kiện cho bà con phát triển sản xuất, Xín Mần đã đề ra cơ chế: Cho vay vốn, hỗ trợ lãi suất bằng vốn ngân sách, vốn tiết kiệm chi và một phần vốn vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội cho người tham gia sản xuất theo định hướng, kế hoạch đề ra để giải quyết bài toán ứ đọng sau thu hoạch. UBND huyện trực tiếp “môi giới” (bước đầu) cho dân những cơ quan, tổ chức doanh nghiệp làm ăn có uy tín như: Các trung tâm khoa học, trung tâm khuyến công, các siêu thị tại các thành phố, trung tâm rau, củ, quả, miền Bắc, kéo họ đến với dân. Tổ chức cho đồng bào đi tham quan, học tập và cả ký kết hợp đồng kinh tế trao đổi hàng hóa 2 chiều cho các cá nhân, tập thể (huyện làm trọng tài) để đồng bào vươn ra làm ăn. Ông Chủ tịch UBND huyện Dương Minh Hòa thì cho biết: Trong 3 năm gần đây, UBND huyện “tạo” kinh phí cho hàng trăm hộ đi tham quan, ký hợp đồng làm ăn với doanh nghiệp bên ngoài bằng vốn sự nghiệp để chuyển giao KHKT.

Nhờ có KHKT, người nông dân ở Xín Mần đã dám đứng ra làm chuyện “4 nhà”. Nhưng có lẽ quan trọng nhất vẫn là ở phương pháp chỉ đạo cũng như cơ chế của địa phương. Đó chính là nguồn động viên cổ vũ và là người đỡ đầu cho những bước đi “chập chững” của người nông dân ở Hà Giang.

Cao Nguyên (Báo Hà Giang)