“Chân dung cát” – khắc họa diện mạo đời sống Chăm

(HNMĐT)- “Chân dung cát” là cuốn tiểu thuyết của tác giả Inrasara – một nhà nghiên cứu văn hóa – xã hội Chăm, một nhà thơ đã từng giành giải thưởng văn học ASEAN 2005 (với các tập thơ Sinh nhật cây xương rồng, Tháp nắng, Lễ tẩy trần tháng tư…). Ông cũng vừa cho ra mắt bạn đọc tập phê bình – tiểu luận Chưa đủ cô đơn cho sáng tạo.

Dễ dàng nhận thấy trong thơ của Inrasara dòng xúc cảm chắt lọc, tiết chế, và chứng nghiệm minh bạch làm lộ diện tâm trạng của đời sống Chăm xáo trộn, xô lệch thời hiện tại. Và xa xôi hơn, hướng tới nỗi buồn Chăm. Với một ngôn ngữ đậm và sáng, nhiều sự chuyển đổi cảm giác, liên tưởng, không thiếu ngọt ngào, bay bổng.

Ngòi bút phê bình Inrasara bước đầu đi vào những biến chuyển của cảm hứng và lối viết trong sáng tác trong nước đương đại, với con mắt của người trong cuộc. Ông tập trung phân tích kỹ thuật sáng tác hậu hiện đại, xem đó như phương tiện thích hợp biểu hiện cảm quan nghệ thuật trong sắc thái mới mẻ.

Trong dòng sáng tạo đó, tiểu thuyết Chân dung cátcủa Inrasara được chúng tôi trân trọng giới thiệu tới độc giả là nỗ lực mới của ông trong việc khắc họa diện mạo Chăm và cố gắng chinh phục thể loại, để có một ý niệm “Tiểu thuyết” độc đáo của riêng mình.

Như nhà phê bình Trần Vũ nhận xét thì “Chân dung cát” là một cuốn tiểu thuyết bao gồm hầu hết những chân dung hoạt kê, châm biếm nhưng lại đượm nét đằm thắm, sâu lắng. Đó là nét duyên riêng của “Chân dung cát”. Ngay cả khi trào lộng không nương nhẹ, tác giả vẫn giữ được niềm cảm thông, nhưng cực đoan, huyễn tưởng, rồ dại…trong tác phẩm, vẫn được nhìn nhận như sự sẽ chia gánh nặng buồn thương, định mệnh của con người. Và một vẻ đẹp Chăm đậm nữ tính, thuần khiết, phồn thực, ẩn hiện quyến rũ trong tác phẩm, vừa như một sự cứu rỗi, vừa như một nỗi ngậm ngùi…

Cuốn tiểu thuyết do Nhà xuất bản Hội Nhà văn, Công ty cổ phần Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam ấn bản và phát hành tháng 7/2006.

Tuyết Minh