Phòng, chống ma túy cho giới trẻ

Nhiều “con đường” vướng vào ma túy

Từ thực tế hỗ trợ điều trị cai nghiện ma túy có thể nhận thấy, một bộ phận không nhỏ người trẻ sử dụng các chất liên quan đến ma túy, ban đầu xuất phát từ những lý do rất đơn giản, như “thấy hay hay, lạ lạ, thử cho biết”, “nghe bạn rủ rê”, hút thuốc lá điện tử, shisha, bóng cười... Sử dụng lâu thành quen, rồi muốn tăng liều, dần dần có những người vướng vào... ma túy.

Trong khi đó, hiện nay, hình ảnh người trẻ hút thuốc lá điện tử không còn xa lạ, xuất hiện khá nhiều nơi. Em N.H.A, trú tại phường Quan Nhân (quận Thanh Xuân) cho biết: “Em nghĩ hút thuốc lá điện tử ít gây hại hơn thuốc lá truyền thống, nên dùng thử. Hút lâu thành quen, khó bỏ”.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, ở Việt Nam hiện có khoảng 1,1 triệu người hút thuốc lá điện tử. Đáng quan tâm hơn, trong thuốc lá điện tử chứa nicotine tinh chế (nicotine là chất gây nghiện, ảnh hưởng đến não và tim mạch). Điều này lý giải vì sao, có những người trẻ chuyển từ hút thuốc lá điện tử sang dùng các chất có liên quan đến ma túy để tăng cảm giác... Thời gian qua, Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) đã tiếp nhận một số trường hợp ngộ độc chất kích thích, trong đó có cần sa, ma túy tổng hợp được trộn trong thuốc lá điện tử.

Vấn đề cần quan tâm khác, chất gây nghiện có trong các loại đồ ăn, nước uống bắt mắt, được bán ở những địa điểm thường tập trung nhiều người trẻ, trong đó có khu vực xung quanh một số cổng trường học với những cái tên mỹ miều, như: “Nước vui”, “bùa lưỡi”, “khô gà”... Giá các loại “hàng hóa” này khá đa dạng, thường khá rẻ, để người trẻ có thể mua sử dụng. Vì tò mò, vì thấy lạ, giới trẻ dùng thử các loại “chất lạ” lâu ngày, rồi lệ thuộc vào ma túy từ lúc nào, đôi khi chính bản thân họ cũng không hay biết.

“Từ khi học trung học phổ thông, sau giờ học, em thường cùng bạn bè đi chơi bi-a, rồi uống loại nước mà chúng em thấy ngon ở quán. Sau này, khi thấy người có biểu hiện khác (hay xuất hiện những cơn buồn ngủ, mỏi mệt, chán ăn...), em được bố, mẹ đưa đi khám. Lúc đó, gia đình mới biết, em từng sử dụng chất gây nghiện. Cũng may, em được phát hiện sớm, nên có thể từ bỏ, còn một số người bạn của em có thể đánh mất tương lai, vì đã lệ thuộc vào ma túy”, T.T.A, trú tại thị trấn Văn Điển (huyện Thanh Trì) kể lại.

Đặc biệt, có những người trẻ, dù biết các chất sử dụng là ma túy, thậm chí là ma túy đá, gây tác hại khôn lường, nhưng họ vẫn sử dụng vì nhiều lý do. Giám đốc Cơ sở cai nghiện ma túy số 1 (Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Hà Nội) Nguyễn Ái Học cho hay: “Qua thực tế tiếp xúc với học viên, chúng tôi thấy rằng, có rất nhiều “con đường” khiến người trẻ vướng vào ma túy, gồm cả nguyên nhân chủ quan, khách quan. Do đó, công tác phòng, chống ma túy cho giới trẻ cần được các bên quan tâm nhiều hơn”.

Chủ động phòng, chống

Nhằm nâng cao hiệu quả phòng, chống ma túy cho giới trẻ, nguyên Trưởng phòng Thường trực Chương trình quốc gia phòng, chống ma túy (Bộ Công an), Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu tâm lý người sử dụng ma túy Tạ Đức Ninh cho rằng, trước hết, các phụ huynh cần nhắc nhở, hướng dẫn con em mình không “ăn”, không “thử” những loại “bánh kẹo”, thực phẩm, chế phẩm lạ. Cùng với đó là giáo dục con em về tác hại của các chất ma túy, nhất là với nhóm trẻ vị thành niên có xu hướng muốn khẳng định bản thân, tò mò trước những điều mới mẻ. Cộng đồng cần chung tay phòng, chống ma túy, qua đó hạn chế để ma túy thâm nhập đời sống...

Chung tay phòng, chống ma túy cho giới trẻ, trong đó có học sinh, sinh viên, ngành Lao động - Thương binh và Xã hội đã ký kết hợp tác với ngành Giáo dục và Đào tạo nhiều chương trình hợp tác phòng, chống ma túy học đường. Đặc biệt, từ năm học 2021-2022, ngành Giáo dục và Đào tạo đã đưa bộ tài liệu “Kỹ năng phòng, chống ma túy” vào giảng dạy, phổ biến ở nhiều cơ sở giáo dục, giúp học sinh, phụ huynh, giáo viên hiểu rõ hơn về ma túy, cách thức nhận biết các chất ma túy, dấu hiệu nhận biết người sử dụng ma túy để chủ động tránh xa ma túy, đồng thời có kiến thức, kỹ năng hỗ trợ người sử dụng ma túy.

Tại Hà Nội, các bên liên quan đã, đang triển khai nhiều giải pháp phòng, chống ma túy. Mới đây, Chi cục Phòng, chống tệ nạn xã hội Hà Nội (Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Hà Nội) tổ chức kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong công tác phòng, chống tệ nạn xã hội, trong đó có ma túy tại nhiều địa phương. Qua kiểm tra, Chi cục Phòng, chống tệ nạn xã hội Hà Nội sẽ đánh giá, tổng hợp, đề xuất, tham mưu với các cơ quan chức năng thành phố Hà Nội đưa ra các phương án phòng, chống ma túy phù hợp, hiệu quả hơn.

Cùng với việc phòng, chống ma túy, thì công tác tổ chức cai nghiện ma túy cho người trẻ cũng được các cơ quan chức năng chú trọng triển khai. Theo Cục trưởng Cục Phòng, chống tệ nạn xã hội (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) Trần Ngọc Túy, hiện Luật Phòng, chống ma túy mới quy định rõ, trẻ em nghiện ma túy có quyền tham gia các chương trình cai nghiện, có thể tại gia đình hoặc cộng đồng hoặc tại các cơ sở cai nghiện. Quy định này vừa mang ý nghĩa nhân văn, vừa là biện pháp theo dõi, quản lý chặt chẽ hơn đối với trẻ em sử dụng ma túy.

Với nhiều giải pháp được triển khai, hy vọng tỷ lệ người trẻ sử dụng ma túy sẽ giảm dần.