Phát triển nhiên liệu sinh học: Còn nhiều việc phải làm

Tín hiệu khả quan

Để phục vụ công tác quản lý nhà nước về chất lượng NLSH, tạo hành lang pháp lý đầy đủ cho các doanh nghiệp tổ chức sản xuất kinh doanh NLSH, bảo đảm chất lượng sản phẩm, một số tiêu chuẩn quốc gia, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về NLSH đã được xây dựng. Bộ KH&CN đã chủ trì xây dựng và ban hành tiêu chuẩn quốc gia đối với xăng pha 10% ethanol (xăng E10) góp phần đẩy mạnh việc tiêu thụ ethanol sản xuất trong nước. Hiện Bộ KH&CN cũng đang phối hợp với các bộ, ngành có liên quan cập nhật, chỉnh sửa quy chuẩn kỹ thuật quốc gia TCVN 01:2009 để góp phần nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng sản phẩm xăng dầu, trong đó có NLSH.

Ông Nguyễn Đình Hiệp, Vụ trưởng Vụ KH&CN, Bộ Công thương cho biết, tính đến tháng 12-2012, cả nước đã có 6 nhà máy sản xuất NLSH đi vào hoạt động với công suất thiết kế đạt khoảng 535 triệu lít ethanol/năm. Sản phẩm của các công ty này được tiêu thụ trong nước khoảng 20%, dùng để phối trộn xăng E5 và bán theo hệ thống phân phối của Tập đoàn Dầu khí và của Công ty Sài Gòn Petro. 80% sản lượng còn lại được xuất khẩu sang Nhật Bản, Hàn Quốc, Philippines. Ngoài các nhà máy đang hoạt động thì hiện nay còn một số dự án khác đã được các tỉnh phê duyệt đầu tư, đang tiến hành xây dựng. Nếu các dự án được triển khai đúng tiến độ thì đến năm 2015, cả nước sẽ có 13 nhà máy sản xuất ethanol nhiên liệu với tổng công suất thiết kế đạt khoảng 1.100 triệu lít (858.000 tấn) đủ để trộn 8,5 triệu tấn xăng E10.

Đại diện Tập đoàn Dầu khí Việt Nam cũng cho biết, nhận thức được tầm quan trọng của NLSH đến sự phát triển bền vững của đất nước, tập đoàn đã xây dựng chiến lược phát triển NLSH và phối hợp cùng các đối tác tích cực đầu tư xây dựng ba nhà máy sản xuất ethanol. Từ tháng 6-2012, hai nhà máy đặt tại miền Trung và miền Nam đã bắt đầu có sản phẩm. Nếu theo đúng kế hoạch thì đến năm 2014-2015, khi cả ba nhà máy đi vào hoạt động ổn định với 100% công suất thì sẽ cung cấp ra thị trường mỗi năm 300.000m3 ethanol nhiên liệu, đủ để pha được 6 triệu mét khối xăng E5, tương đương với 94% nhu cầu tiêu thụ xăng của cả nước năm 2014 hoặc 3 triệu mét khối xăng E10 tương đương với khoảng trên 40% nhu cầu tiêu thụ xăng cả nước năm 2017.

Cần hoàn thiện cơ chế, chính sách

Tuy nhiên, theo đại diện Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, các dự án NLSH là dự án mới ở Việt Nam, bản thân chủ đầu tư và các nhà thầu chưa có kinh nghiệm triển khai các dự án tương tự và một số nguyên nhân khác nên thời gian triển khai thi công xây dựng kéo dài, chi phí đầu tư lớn… Nguyên liệu sắn cung cấp cho các nhà máy phụ thuộc chủ yếu vào nguồn thu mua trên thị trường, bị cạnh tranh với các lĩnh vực sản xuất thức ăn chăn nuôi, tinh bột và xuất khẩu. Việc triển khai đầu tư phát triển vùng nguyên liệu phục vụ sản xuất của nhà máy rất khó khăn do thiếu cơ chế hỗ trợ từ Nhà nước như quy hoạch, chính sách hỗ trợ nông dân, chính sách thuế liên quan khác. Bên cạnh đó, hiệu quả của công tác thu mua và bảo đảm nguồn nguyên liệu chưa cao.

Một thực tế khác dẫn đến việc phát triển NLSH ở Việt Nam còn chưa thực sự hiệu quả là do người tiêu dùng còn có ít thông tin về nguồn nhiên liệu mới này nên có tâm lý dè dặt, lo lắng khi sử dụng cho các phương tiện của mình. Đặc biệt, từ cuối năm 2011 đến nay còn xảy ra hiện tượng cháy nổ xe trong khi công tác tuyên truyền chưa được chú trọng dẫn đến tình trạng nhiều người dân hiểu nhầm, gây bất lợi cho việc phát triển NLSH.

Các chuyên gia nhận định rằng việc nghiên cứu hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ cần được tăng cường để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp sản xuất và tiêu thụ NLSH, trong đó tập trung vào việc hỗ trợ phát triển các nguồn, vùng nguyên liệu phục vụ sản xuất NLSH và mạng lưới phân phối. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế cần được khuyến khích đầu tư vào hoạt động nghiên cứu, chuyển giao, tiếp nhận và ứng dụng công nghệ sản xuất NLSH, cũng như ứng dụng có hiệu quả các tiến bộ kỹ thuật, công nghệ mới để sản xuất, kinh doanh và dịch vụ các sản phẩm NLSH. Việc tập trung đầu tư nguồn nhân lực, phòng thí nghiệm trọng điểm cấp quốc gia, nâng cao năng lực sản xuất của một số nhà máy nhằm đáp ứng được nhu cầu chuyển giao công nghệ từ các tập đoàn, viện nghiên cứu của nước ngoài, cũng là một giải pháp được cho là đúng hướng…