Phản đối Trung Quốc xâm phạm chủ quyền vùng biển của Việt Nam

Sáng 8-5, Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga đã bày tỏ quan ngại sâu sắc về các vụ va chạm giữa tàu Việt Nam và tàu Trung Quốc ở Biển Đông, đồng thời kêu gọi các bên kiềm chế. Trước đó, bình luận về việc Trung Quốc đặt giàn khoan HD-981 trái phép vào vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam, Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida nhấn mạnh, hành động của Trung Quốc "làm gia tăng căng thẳng trong khu vực" và khiến Nhật Bản quan ngại. Ông kêu gọi tránh mọi hành động đơn phương trên Biển Đông.

Cùng ngày, trả lời báo giới về phản ứng của Singapore trước thông tin có nhiều sự cố xảy ra tại Biển Đông, đặc biệt là các vụ va chạm giữa tàu Việt Nam và tàu Trung Quốc tại khu vực quần đảo Hoàng Sa (Việt Nam), Người phát ngôn Bộ ngoại giao nước này nêu rõ Singapore kêu gọi các bên tuân thủ Tuyên bố về ứng xử của các bên tại Biển Đông (DOC) và giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982. Người phát ngôn cho biết Singapore sẽ tiếp tục kêu gọi Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và Trung Quốc cùng làm việc để sớm đạt được bộ Quy tắc ứng xử tại Biển Đông (COC).

Trước đó, Bộ Ngoại giao Mỹ đã chỉ trích và bày tỏ quan ngại về các hành động của tàu Trung Quốc ở Biển Đông, coi đó là cách hành xử nguy hiểm. Reuters dẫn lời Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki nhấn mạnh: "Mỹ rất lo ngại về những hành động nguy hiểm của các tàu Trung Quốc trong khu vực tranh chấp". Bà Psaki nhắc lại quan điểm của Mỹ rằng, việc Trung Quốc đặt giàn khoan trên biển Việt Nam là một "hành động không có lợi cho việc ổn định an ninh trong khu vực". "Chúng tôi kêu gọi các bên có cách hành xử an toàn và phù hợp, đồng thời kiềm chế và giải quyết các đòi hỏi chủ quyền một cách hòa bình, bằng đường ngoại giao và phù hợp với luật pháp quốc tế" - bà Psaki tuyên bố.

Ngày 8-5 (giờ Việt Nam), Thượng nghị sỹ Mỹ John McCain đã ra tuyên bố chỉ trích Trung Quốc cố tình gây căng thẳng ở Biển Đông. Trong thông cáo báo chí, Thượng nghị sỹ John McCain cho rằng, quyết định của Trung Quốc hạ đặt giàn khoan thăm dò dầu khí ở ngoài khơi Việt Nam cùng với việc triển khai hàng chục tàu hải quân để hậu thuẫn cho hành động mang tính khiêu khích này là đáng quan ngại và chỉ nhằm leo thang căng thẳng ở Biển Đông. Trung Quốc phải gánh chịu hoàn toàn trách nhiệm về hành động đơn phương hòng thay đổi nguyên trạng này. Thông cáo báo chí nhấn mạnh, các hành động của Trung Quốc dựa trên những yêu sách lãnh thổ không có cơ sở theo luật pháp quốc tế. Sự thực là hành động của Trung Quốc diễn ra trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam đã được xác định rõ ràng theo luật pháp quốc tế.

Trong phần bình luận của mình, hai ông Ernest Bower và Gregory Poling từ Viện Nghiên cứu chiến lược quốc tế tại Washington (Mỹ) cho biết, hành động của Trung Quốc là "rất đáng lo ngại". "Sự thật là việc Trung Quốc ngay lập tức đưa giàn khoan dầu mỏ của mình vào biển Việt Nam sau khi Tổng thống Mỹ Barack Obama kết thúc chuyến công du 4 nước Châu Á vào cuối tháng 4 vừa qua đã cho thấy dã tâm của Bắc Kinh trong việc thử thách lập trường của Việt Nam, các nước Đông Nam Á và cả Mỹ" - hai ông cho biết. Hai chuyên gia này nhận định rằng, Bắc Kinh có thể đang muốn "thay đổi hiện trạng hiện nay" khi họ nhận thấy rằng Washington đang bị phân tán với những vấn đề quốc tế đáng lưu tâm tại Ukraine, Nigeria và Syria. Bà Theresa Fallon, một chuyên gia cao cấp thuộc Viện Nghiên cứu Châu Á ở Brussels (Bỉ) nhận định, động thái của Trung Quốc là "cơn ác mộng tồi tệ nhất" đối với ngành công nghiệp năng lượng trong khu vực và được thực hiện với mục đích "chọc giận" Việt Nam.

Trong 48 giờ qua nhiều tờ báo lớn của Đức như "Thế giới", "Thời đại", "Tấm gương",... đều đăng tin, ảnh phản ánh hành động, thái độ của Trung Quốc ở Biển Đông, đồng thời nhấn mạnh việc Trung Quốc đặt giàn khoan tại vùng biển của Việt Nam là "một trong hàng loạt hành động khiêu khích của Bắc Kinh".