Ông John McCain: Bỏ cấm vận vũ khí với Việt Nam có ý nghĩa quan trọng

Tổng thống Barack Obama sẽ thăm Việt Nam trong tuần tới, ông đánh giá đâu là những ưu tiên của ông Obama trong chuyến thăm này?

Thượng nghị sỹ J. McCain: Tôi cho rằng chuyến thăm của Tổng thống Obama thể hiện mối quan hệ hữu nghị, các quan tâm chung, sự ủng hộ mạnh mẽ đối với quan hệ hợp tác kinh tế-thương mại nói chung và Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) nói riêng. Hai bên sẽ thảo luận nhiều vấn đề song phương trải dài trên một loạt lĩnh vực. Tôi hy vọng rằng Tổng thống Obama sẽ dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí sát thương đối với Việt Nam.

Tôi cũng hy vọng sẽ có nhiều chuyến ghé thăm Việt Nam của các tàu Hải quân Hoa Kỳ và các cuộc diễn tập chung giữa quân đội hai nước liên quan tới các khía cạnh như cứu trợ thảm họa, cũng như các vấn đề nhân đạo khác. Tôi cho rằng chúng ta có nhiều phương thức để tiếp tục tăng cường quan hệ song phương, có thể là hợp tác kinh tế, an ninh-quốc phòng, giáo dục, chương trình học bổng Fulbright. Chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam khắc phục hậu quả của chất độc da cam, trong khi Chính phủ Việt Nam giúp Hoa Kỳ tìm kiếm hài cốt quân nhân Hoa Kỳ mất tích trong Chiến tranh Việt Nam.

Trước thềm chuyến thăm, đang xuất hiện nhiều đồn đoán rằng Tổng thống Obama sẽ công bố quyết định dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí sát thương đối với Việt Nam, ông đánh giá thế nào về khả năng này?

Thượng nghị sỹ McCain: Tôi cho rằng việc dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí sát thương là điều rất quan trọng. Như chúng ta đang thấy, hiện nay đang nổi lên rất nhiều thách thức tại Biển Đông và Biển Hoa Đông, do đó việc Việt Nam nâng cao năng lực phòng vệ có ý nghĩa quan trọng.

Điều đó không có nghĩa là gây chiến với Trung Quốc, điều tôi muốn nói đó là một nước Việt Nam vững mạnh và luôn sẵn sàng trong mọi tình huống có vai trò quan trọng đối với việc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ.

Tổng thống Obama đã thể hiện quan điểm rất rõ ràng trong vấn đề chủ quyền lãnh thổ và tự do hàng hải tại tuyến hàng hải quan trọng bậc nhất thế giới. Tôi tin Tổng thống Obama sẽ ủng hộ quan điểm của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) trước những hành động vi phạm luật pháp quốc tế như là xây đảo nhân tạo trong khu vực. Và ông Obama cũng ủng hộ Việt Nam mua vũ khí từ Hoa Kỳ để phục vụ mục đích phòng vệ chính đáng.

Tổng thống Obama thăm Việt Nam trong bối cảnh sắp kết thúc nhiệm kỳ tổng thống, vậy ông đánh giá thế nào về quan hệ song phương Việt Nam-Hoa Kỳ sau khi Tổng thống Obama rời nhiệm sở?

Thượng nghị sỹ McCain: Tôi tin rằng dù tổng thống kế tiếp của Hoa Kỳ là ai, hay thuộc đảng phái nào, thì cũng đều coi trọng tiến trình bình thường hóa quan hệ với Việt Nam, coi đây là một bước tiến không chỉ đối với quan hệ song phương mà còn đối với việc hàn gắn vết thương của các quân nhân Hoa Kỳ cũng như Việt Nam từng tham gia cuộc chiến tranh. Hai nước cũng đang hợp tác trong khuôn khổ TPP. Tôi sẽ tiếp tục nỗ lực thúc đẩy việc thông qua TPP, song việc đạt được mục tiêu này đòi hỏi nỗ lực của vị tổng thống kế nhiệm. Điều quan trọng là chúng tôi phải thuyết phục người dân Hoa Kỳ hiểu rằng nền kinh tế Hoa Kỳ sẽ bị phương hại nếu không thông qua TPP.

Khi hai nước khởi động tiến trình bình thường hóa quan hệ, có khi nào ông hình dung quan hệ song phương Việt Nam-Hoa Kỳ lại tiến nhanh tới vậy, và ông ấn tượng điều gì nhất về đất nước-con người Việt Nam?

Thượng nghị sỹ McCain: Khi thúc đẩy tiến trình bình thường hóa quan hệ Việt Nam​-Hoa Kỳ, tôi đã rất kỳ vọng vào những tiến bộ trong quan hệ hai nước. Tôi cũng hy vọng và đã thật sự chứng kiến quá trình hàn gắn vết thương của cuộc chiến tranh đầy cay đắng giữa các quân nhân Việt Nam và Hoa Kỳ. Đây là điều mà tôi cảm thấy tự hào nhất. Tôi tự hào về quan hệ, về tình hữu nghị giữa hai nước. Quan hệ song phương đang đứng trước một tương lai tươi sáng, rất nhiều du học sinh Việt Nam đang học tập tại Hoa Kỳ, trường Đại học Fullbright đang chuẩn bị được thành lập tại Thành phố Hồ Chí Minh... Chúng ta có rất nhiều hoạt động giao lưu, góp phần thúc đẩy quan hệ song phương ngày càng phát triển mạnh mẽ.

Tôi đã trở lại Việt Nam nhiều lần cùng bạn bè. Một trong những trải nghiệm tuyệt vời nhất trên thế giới này là đi thuyền trên vịnh Hạ Long, nghỉ đêm tại đó, chứng kiến cuộc sống của những con người cả đời gắn bó với biển khơi. Hạ Long là một trong những nơi đẹp nhất thế giới. Tôi rất vui khi đi dạo quanh Hồ Tây, mọi người đều nhận ra tôi và gọi to “McCain, McCain”. Tất cả đều cực kỳ thân thiện. Món ăn yêu thích của tôi là đồ ăn Việt và đôi lúc tôi còn ăn bánh chưng vào dịp Tết./.

Xin cảm ơn Thượng nghị sỹ!