"Nút thắt” của làng nghề Phú Túc

Sản xuất cầm chừng

Nhiều gia đình ở xã Phú Túc đang gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất do thiếu vốn và đầu ra. Ảnh: Thái Hiền

Huyện Phú Xuyên có 37 làng nghề thì Phú Túc chịu ảnh hưởng nặng nhất của khủng hoảng kinh tế do các mặt hàng ở đây chủ yếu phục vụ xuất khẩu. Thị trường truyền thống (Nga, Đông Âu) đã suy giảm sức mua từ 50-60%. Các đơn đặt hàng cũ đều bị hủy bỏ hoặc số lượng ít hơn dự kiến khiến các DN tồn đọng hàng, một số đơn vị đã buộc phải ngừng sản xuất. Về Phú Túc bây giờ không còn cảnh mây, giang, cỏ tế… phơi đầy đường. Ngay tại thôn Lưu Thượng, trung tâm của làng nghề không khí sản xuất cũng hết sức èo uột. Phú Túc có 9 DN, công ty, HTX thì nay chỉ còn 3 đơn vị sản xuất cầm chừng. Lượng hàng tồn đọng trong kho của Công ty TNHH Tiến Vũ lên tới 60-70% khiến xưởng sản xuất thưa thớt lao động. DN Hiền Lương, một đơn vị sản xuất lớn tại Phú Túc cho hay, từ đầu năm tới giờ mới chỉ nhận được 8 đơn đặt hàng, với số lượng hàng rất ít, giảm 40% so với cùng kỳ năm ngoái. Phần lớn các DN ở đây chưa thể ký hợp đồng trực tiếp với đối tác nước ngoài, phải xuất hàng qua các khâu trung gian nên bị ép giá. Do bị động trong việc tìm "đầu ra" nên nhiều DN thua thiệt…

Phó Chủ tịch UBND xã Phú Túc, Bùi Hồng Luyến, cho biết, xã có 1.978 hộ dân, trong đó hơn 90% đều làm mây, tre đan. Thủ công nghiệp chiếm 71% cơ cấu kinh tế địa phương. Cả 8 thôn của xã đều được công nhận là làng nghề. Từ cuối năm 2008, cụm làng nghề Phú Túc rơi vào khủng hoảng... Thêm vào đó, cơ sở hạ tầng nông thôn của xã kém, nhiều đoạn đường liên thôn hỏng, xuống cấp nghiêm trọng như đoạn đường liên thôn Hoàng Xá - Lưu Đông - Lưu Xá lầy lội, ổ trâu ổ gà khiến việc vận chuyển hàng hóa từ các thôn ra đường trục chính của xã hết sức bất lợi. Hạ tầng giao thông kém, kinh tế làng nghề phát triển chững lại khiến bức tranh "làng tỷ phú" càng trở nên ảm đạm. Mặt khác, đa số các DN, cơ sở sản xuất ở làng nghề đều rất hạn chế về nguồn vốn. Tuy nhiên, lãi suất ngân hàng hiện ở mức rất cao, 19-20%/năm, nên các cơ sở không dám vay. Nghề mây, tre, giang đan quay vòng vốn chậm, đồng vốn đầu tư thường mất khoảng 5 tháng mới thu về giá trị. Nhiều DN phải vay vốn, sau hạch toán thường bị lỗ. Để đối phó với giá vật tư tăng cao, một số cơ sở đã cắt bớt nguyên liệu khiến chất lượng sản phẩm giảm sút. Thêm vào đó, giá xăng dầu, hóa chất cũng tăng mạnh, đẩy chi phí sản xuất cao, trong khi giá các đơn hàng lại không tăng do phải cạnh tranh để giành thị trường.

Hiện nay, xã Phú Túc đã xây dựng được một điểm công nghiệp làng nghề rộng 7ha để mở rộng mặt bằng sản xuất. Thế nhưng, vướng mắc lớn nhất là các hộ sản xuất muốn thuê đất, xây dựng nhà xưởng tại điểm công nghiệp làng nghề nhưng không đủ khả năng vì giá thuê mặt bằng quá cao. Chủ DN Hiền Lương cho biết: "Trước năm 2008, khi Hà Tây chưa hợp nhất về Hà Nội, mức thuê đất chỉ có 26 triệu đồng/sào, nhưng giờ tăng lên đến 75 triệu đồng/sào". Do đó tới thời điểm hiện giờ mới chỉ có một DN ra xây dựng nhà xưởng tại đây.

Đâu là "nút thắt"?

Để tránh ngưng trệ sản xuất, các DN đã nỗ lực vượt khó. Bên cạnh các thị trường truyền thống, nhiều DN đã hướng tới những thị trường mới như: Mỹ, Nhật, Hàn Quốc, Nam Mỹ… Thêm vào đó, việc cải thiện mẫu mã, quảng bá sản phẩm cũng được các DN chú trọng. Tuy nhiên, trong thời gian này, hầu hết các DN đều gặp khó khăn về vốn và mặt bằng sản xuất. DN Hiền Lương cho rằng, vì nhiều thủ tục rườm rà mà cho tới nay cơ sở vẫn chưa tiếp cận được với nguồn vốn hỗ trợ các DN vừa và nhỏ của Chính phủ. Hiện tại, hầu hết DN sản xuất không có lãi. Anh Nguyễn Văn May, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất và Kinh doanh mây, tre Phú Tuấn bày tỏ, hiện tại, tình hình sản xuất của công ty đang gặp rất nhiều khó khăn. Giá nguyên liệu đang tăng cao, các đơn đặt hàng đều chậm thanh toán khiến công ty đang có nguy cơ cạn vốn sản xuất. Nguồn vốn ưu đãi của Nhà nước mới chỉ tiếp cận được 20%... Thời gian hỗ trợ nguồn vốn ưu đãi rất ngắn (từ 8 tháng đến một năm) đã khiến các DN không đủ thời gian quay vòng. Do vậy, đại diện cho các DN vừa và nhỏ ở Phú Túc, anh Nguyễn Văn May đề nghị Nhà nước nên gấp rút hỗ trợ nguồn vốn trung và dài hạn. Thủ tục cho vay cũng cần được thực hiện nhanh gọn, tránh gây phiền hà cho DN. Nếu nhận được những biện pháp hỗ trợ tích cực, tin rằng làng nghề mây, tre đan Phú Túc sẽ sớm phục hồi sản xuất.