Nóng bỏng cuộc chiến dầu cát

Cát dầu lửa, hay các lớp cát hắc ín, là một nguồn tài nguyên độc đáo của Canada. Với trữ lượng dầu cát khoảng 173 tỷ thùng, Canada đứng thứ hai thế giới sau mức 230 tỷ thùng của Saudi Arabia. Chỉ riêng trữ lượng dầu mỏ loại này của Canada cũng đủ để đáp ứng nhu cầu dầu mỏ của thế giới trong 100 năm tới. Hiện dự án khai thác dầu cát tại Canada được xem là dự án năng lượng lớn nhất thế giới với nguồn đầu tư dồi dào, ngày càng gia tăng. Nhưng đây cũng được xem là nguyên nhân cơ bản làm tăng gấp ba lần lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính khi công nghệ thu giữ khí carbon trong ngành này vẫn chưa phát triển tương xứng. Theo tổ chức môi trường Pembina Institute, chiết xuất dầu từ cát dầu tạo ra nhiều hơn hai đến ba lần carbon dioxide so với bơm dầu ra khỏi một giếng dầu thông thường. Do vậy, EU dự định sẽ biểu quyết thông qua đề xuất về quy định mới với chất lượng nhiên liệu; theo đó, dầu cát khai thác tại miền Tây Canada sẽ bị xếp vào dạng nhiên liệu gây phát thải khí nhà kính nhiều hơn 22% so với dầu thông thường trung bình và bị hạn chế sử dụng trên lãnh thổ EU.

Nhưng thực tế, ngay trong lòng EU cũng có những ý kiến trái chiều về đề xuất quy định mới do một số tập đoàn dầu mỏ Châu Âu như Shell, Total, Statoil, BP, ENI... đều có lợi ích trong khai thác dầu cát tại Canada. Điều này khiến lá phiếu của Anh trở nên có vai trò quyết định và vấn đề dầu cát của Canada đã làm nóng bầu không khí chính trị của Anh. Hôm 12-2, tờ Guardian đã tiết lộ thông tin "động trời" cho thấy, Chính phủ Anh đã có các cuộc thảo luận với các hãng dầu mỏ như Shell, BP, Total và Statoil cách thức để giảm thiểu thiệt hại về kinh tế cho các tập đoàn trên. Tháng 12 năm ngoái, truyền thông xứ Sương mù cũng xôn xao trước tin Thủ tướng Anh David Cameron đã thảo luận với người đồng cấp Canada Stephen Harper nhằm tìm ra giải pháp giúp bảo vệ quyền lợi về dầu cát của Canada.

Theo đó, Chính phủ Anh đề xuất một phương pháp đánh giá mới về lượng khí thải carbon của các loại nhiên liệu khác nhau, không nhằm vào dầu cát. Bên cạnh đó, Canada cảnh báo sẽ trả đũa EU, kể cả khiếu nại tại Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) nếu EU đưa dầu cát của Canada vào danh sách nhiên liệu gây ô nhiễm môi trường. Đại sứ Canada tại EU David Plunkett đã gửi thông điệp của Ottawa đến Ủy ban EU, nêu rõ Canada không chấp nhận việc phân biệt đối xử với dầu cát của nước này, coi đây là hành động làm tổn hại uy tín cũng như khả năng xuất khẩu sản phẩm dầu cát của Canada đến các thị trường trên thế giới. Thông điệp cảnh báo Canada sẽ tìm mọi cách để bảo vệ quyền lợi của mình, bao gồm cả việc khiếu nại với WTO về "sự đối xử tùy tiện, không có cơ sở khoa học" của EU. 

Vì thế, dù cuộc họp của EU đã diễn ra tới lần thứ 5 vào ngày 23-2 vừa qua, nhưng khối này vẫn không thể đưa dầu cát vào danh sách nhiên liệu gây ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, các nhà bảo vệ môi trường dường như không hài lòng; bởi theo họ, trong bối cảnh thế giới đang hướng tới nhiên liệu xanh thì cần phải ngăn chặn việc sử dụng dầu cát. Như vậy, cuộc chiến dầu cát giữa EU và Canada cũng như ngay trong nội bộ EU được dự báo sẽ vẫn là một "điệu nhảy" chưa dừng.