Nợ công phình to: Trung Quốc đang “đùa với lửa”

Chính phủ Trung Quốc hiện nay đang thúc giục các ngân hàng tăng cường cho vay và người dân nên chi tiêu nhiều hơn. Đây là điều mà Mỹ đã làm suốt những năm qua: khuyến khích người dân mua nhà, xe hơi và dùng thẻ tín dụng để chi trả. Thế nhưng, gánh nặng nợ công đã đẩy nền kinh tế rơi vào cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 và cuộc Đại Suy thoái.

Nhiều nhà đầu tư và các quỹ phòng hộ cảnh báo, Trung Quốc đang đùa với lửa.

Theo số liệu thống kê, các khoản nợ mới của Trung Quốc đã chạm mức cao kỷ lục lên 2,51 nghìn tỷ nhân dân tệ trong tháng 1 vừa qua. Thông thường, các khoản vay tăng cao trong tháng đầu năm do chính phủ tăng hạn ngạch phân bổ tới các ngân hàng quốc doanh. Tuy nhiên, mức tăng mạnh của năm nay được đánh giá là khá bất thường, theo sau nhiều tháng gánh nặng nợ tăng mạnh.

Nợ công là một bài toán hóc búa đối với các nhà chức trách Trung Quốc. Việc duy trì vốn vay sẽ giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong vài tháng tới, nhưng nếu nợ công tăng vọt, nguy cơ vỡ nợ lại cận kề.

“Nếu các khoản vay mới tiếp tục gia tăng, nó sẽ gây lo ngại về tỷ lệ nợ công của Trung Quốc”, Brian Jackson, nhà kinh tế học tại tổ chức nghiên cứu IHS Global Insight cảnh báo.

Nợ xấu cũng đã tăng 50% trong giai đoạn từ tháng 12 năm 2014 đến tháng 12 năm 2015. Đây là một mức tăng đáng báo động.

Trong báo cáo về tình hình nợ xấu Trung Quốc, công ty kiểm toán quốc tế PwC lý giải, nợ xấu tăng mạnh trong hệ thống ngân hàng Trung Quốc là hệ quả trực tiếp của việc vay nợ ồ ạt suốt 5 năm qua trong khi nền kinh tế lại giảm tốc.

Có 2 rủi ro lớn về núi nợ công của Trung Quốc. Thứ nhất, nợ công đang gia tăng nhanh chóng tới mức nào. Thứ hai, liệu các ngân hàng Trung Quốc có đủ khỏe để chống chịu làn sóng vỡ nợ?

Khi nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng chậm lại, nhiều doanh nghiệp và các hộ gia đình không đủ khả năng thanh toán nợ. Vì thế, nguy cơ vỡ nợ là rất lớn. Như những gì xảy ra tại nước Mỹ năm 2008, khi làn sóng phá sản nổ ra, nhiều ngân hàng chưa sẵn sàng để đối phó.

“Không ai biết các ngân hàng Trung Quốc yếu kém tới mức nào bởi không ai biết rõ sổ sách nợ nần của các ngân hàng ra sao”, Gordan Chang, tác giả cuốn sách “Sự sụp đổ sắp đến của Trung Quốc” viết.

Hàng loạt ngân hàng trên toàn cầu, đặc biệt là tại Mỹ, đã tăng cường nguồn vốn dự trữ để đề phòng nguy cơ xảy ra cuộc khủng hoảng tài chính tiếp theo. Trong khi đó, không chắc các ngân hàng Trung Quốc đang làm điều tương tự.

Tuy nhiên, giới phân tích tin tưởng Bắc Kinh sẽ có những động thái can thiệp nhằm ngăn chặn sự sụp đổ của các ngân hàng và công ty có tầm quan trọng chiến lược đối với hệ thống.

Ngoài ra, Bắc Kinh còn có dự trữ tiền mặt khổng lồ, trong khi tỷ lệ nợ công hiện ở mức 43%, mức khá thấp so với tiêu chuẩn toàn cầu.