Nhiều việc cần chấn chỉnh

Qua đợt giám sát của HĐND TP Hà Nội vừa qua, công tác xác lập, giao, kiểm tra giám sát việc thực hiện các chỉ tiêu kinh tế - xã hội bộc lộ nhiều điều cần chấn chỉnh.

Còn biểu hiện hình thức

HĐND TP Hà Nội đang thực hiện đợt giám sát về tình hình thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ và giải pháp phát triển kinh tế - xã hội năm 2011 đối với một số ngành, địa phương. Qua làm việc với các huyện Hoài Đức, Đống Đa, Long Biên, Thanh Trì, Sở Kế hoạch - Đầu tư (KHĐT), Tài nguyên và Môi trường, Tài chính… nổi lên một vấn đề là việc xây dựng chỉ tiêu của các quận, huyện trên cơ sở chỉ tiêu do UBND TP giao còn thiếu thống nhất. Chẳng hạn, huyện Hoài Đức cho rằng, TP giao chỉ tiêu chậm (sau kỳ họp cuối năm của HĐND huyện), nên một số chỉ tiêu của huyện lại thấp hơn chỉ tiêu TP giao. Trong khi đó, quận Đống Đa khẳng định, chỉ tiêu TP giao rất kịp thời. Nhưng cũng chính quận này lại phản ánh, chỉ tiêu đấu giá quyền sử dụng đất 50 tỷ đồng mà TP giao cho quận năm 2011 là không phù hợp, vì quận không còn quỹ đất để đấu giá. Ngoài ra, còn có tình trạng giao chỉ tiêu thiếu thống nhất, đôi khi khập khiễng như giao cho sở, ngành chuyên môn, nhưng lại không giao cho quận, huyện như một số chỉ tiêu về giáo dục chẳng hạn.

Tại cuộc giám sát tại Sở KHĐT, nhiều chuyện ít biết liên quan đến các chỉ tiêu KTXH đã được thẳng thắn đề cập. Theo Sở KHĐT, hiện nay có những chỉ tiêu không có trong hệ thống thống kê định kỳ nên tính toán số liệu rất khó khăn, khó bảo đảm tính chính xác như tỷ lệ dân cư được sử dụng nước sạch, tỷ lệ thu gom rác… Chưa kể, một số chỉ tiêu thậm chí còn chưa thống nhất được phương pháp thu thập, tính toán giữa các cơ quan thống kê và cơ quan quản lý chuyên ngành như chỉ tiêu về lao động qua đào tạo hay lượt khách du lịch… Sở KHĐT cho biết, thời gian qua, nhiều sở, ngành chưa thực sự coi trọng việc theo dõi, đánh giá, tổng hợp việc thực hiện các chỉ tiêu KTXH, nên báo cáo sơ sài, không phân tích, lý giải rõ các số liệu. Đây là nguyên nhân khiến việc giao chỉ tiêu còn mang tính hình thức.

Chưa kể hiện nay, việc thống kê, tính toán số liệu phát triển KTXH, đặc biệt ở cấp cơ sở chưa theo quy chuẩn, hướng dẫn khoa học. Lạ là dù chưa rõ cách tính ra sao, nhưng cứ đến hẹn lại lên, báo cáo của các địa phương luôn đầy đủ các số liệu, tỷ lệ tăng - giảm rất rõ ràng. Đại diện Sở KHĐT thừa nhận: "Ngành thống kê chưa tập huấn đến cán bộ chuyên môn các xã, phường, thị trấn về phương pháp thống kê, tính toán chỉ tiêu phát triển. Cách hiểu, cách báo cáo mỗi nơi một khác, nên thông tin các quận, huyện gửi lên không thực sự chuẩn xác. Khi tổng hợp, quả thực, chúng tôi chưa an tâm".

Rà soát bất cập, giải quyết dứt điểm

Có thể nói, những bất cập về việc lập, giao và đánh giá thực hiện các chỉ tiêu phát triển KTXH như nói ở trên cho thấy tính cấp thiết cần phải chấn chỉnh, nếu không sẽ ảnh hưởng ngày càng tiêu cực đến công tác lập kế hoạch nói riêng và kết quả phát triển KTXH Thủ đô và đất nước nói chung.

Theo Chủ tịch HĐND TP Hà Nội Ngô Thị Doãn Thanh, trước mắt, để thống nhất việc xây dựng chỉ tiêu phát triển giữa các cấp, trong quá trình chuẩn bị, các sở, ngành cần tăng cường trao đổi, cung cấp thông tin cho các quận, huyện, thị xã. Về lâu dài, các sở, ngành chuyên môn phải chủ động nghiên cứu, tổ chức thống nhất với các địa phương tiến tới đồng bộ trên toàn TP về cách thống kê, tính toán các số liệu KTXH. Trong đó, quan điểm xây dựng các chỉ tiêu phát triển KTXH năm 2012 cần quán triệt rõ là chỉ tiêu nào dự định giao cho các ngành, các cấp đều phải đủ điều kiện, đặc biệt là phải đánh giá được kết quả bằng số liệu chính xác. Nếu không đủ điều kiện, không nên xây dựng, càng không nên giao chỉ tiêu để thực hiện. Để khắc phục những bất cập nói trên, HĐND TP sẽ đưa vấn đề xác lập, giao và đánh giá kết quả thực hiện các chỉ tiêu phát triển KTXH vào nội dung chương trình giám sát năm 2012. Dự kiến, đợt giám sát này sẽ được triển khai ngay trong quý I-2012.

Tuy nhiên, để khắc phục những bất cập nói trên đòi hỏi sự vào cuộc trách nhiệm cao của các ngành, các cấp, đặc biệt là cần UBND TP đứng ra làm "nhạc trưởng". Việc trước tiên là cần có một cơ quan thực hiện việc rà soát tất cả những bất cập và xây dựng kế hoạch giải quyết. Sở KHĐT là cơ quan nắm rõ những bất cập này, nên sẽ rất thuận lợi. Thực tế, những bất cập nói trên đã kéo dài nhiều năm qua, nhưng chưa khi nào được quan tâm giải quyết một cách thích đáng. Phải chăng chúng ta cứ mãi chấp nhận những số liệu thiếu chuẩn xác, những cách làm nặng tính hình thức? Đã đến lúc cần loại bỏ thái độ qua loa, dễ dãi, nhất là trong những công việc cần tư duy khoa học và thực tiễn như thống kê, xây dựng chỉ tiêu, kế hoạch hằng năm.