Nhà tái định cư: Nơi dùng không hết, chỗ lần chẳng ra

Từ nỗi buồn Thủ Thiêm

Điển hình cho sự chậm trễ trong việc xây nhà TĐC là đại dự án Khu đô thị mới (KĐTM) Thủ Thiêm (quận 2). Được Chính phủ đồng ý cho thực hiện từ năm 1996, tuy nhiên đến nay dự án này mới chỉ có hơn 3.100 căn hộ TĐC được bàn giao cho người dân và mục tiêu có đủ 12.500 căn hộ TĐC vào cuối năm 2012 theo yêu cầu của UBND TP sẽ là "bất khả thi".

Có mặt tại khu TĐC 17,3ha Bình Khánh - An Phú mới thấy tiến độ thi công hơn 700 căn hộ tại đây - do Công ty TNHH Nam Rạch Chiếc làm chủ đầu tư - ỳ ạch đến chừng nào. Khởi công từ ngày 28-11-2008 nhưng đến tháng 12-2011, khu vực này mới hoàn thành xong phần móng nên việc bàn giao vào cuối năm 2012, theo báo cáo của Ban Quản lý KĐTM Thủ Thiêm, sẽ rất khó có thể trở thành hiện thực. Tương tự, dự án xây dựng 4.200 căn hộ TĐC tại phường Bình Khánh, do Công ty TNHH Phát triển quốc tế thế kỷ XXI làm chủ đầu tư, vẫn chỉ là bãi đất trống rào kín. Khi người viết ngỏ ý vào xem khu nhà mẫu thì nhân viên bảo vệ từ chối với lý do "không có ai ở trong đó cả!". Tương tự, dự án nhà TĐC tại khu vực 38,4ha Bình Khánh cũng có tiến độ "rùa". Cụ thể: Công ty cổ phần Đức Khải mới chỉ hoàn thành xong phần móng và đang thi công tầng trệt. Không ít khung thép cột được dựng từ bao giờ nhưng thời điểm chúng tôi đến (tháng 12-2011) đã han gỉ, trong khi chỉ có một số ít công nhân làm việc cầm chừng. Một số dự án thành phần khác cũng chỉ hoàn thành việc rào khu đất, thi công đóng cọc móng. Thậm chí, Công ty TNHH Đầu tư Deawon - Bình Khánh còn đề nghị được chấm dứt đầu tư dự án xây 2.220 căn hộ TĐC tại đây… Đáng lưu tâm là các dự án này đều tọa lạc trên "khu đất vàng" đầy tiềm năng: ngay mặt tiền Đại lộ Đông Tây đoạn nối từ ngã ba Cát Lái về đầu hầm Thủ Thiêm!

Hệ quả của tình trạng thiếu nhà TĐC là công tác GPMB dự án KĐTM Thủ Thiêm đến nay vẫn chưa hoàn thành. Ngoài số hộ đã bàn giao mặt bằng phải đi thuê nhà ở, hiện có 300 hộ sinh sống tại khu tạm cư với diện tích 23m2/căn, chất lượng thấp… Đáng buồn là không chỉ dự án KĐTM Thủ Thiêm thiếu nhà TĐC, mà hầu hết các dự án khác cũng rơi vào tình cảnh tương tự.

… đến nhà TĐC "bỏ hoang"

Trong khi đó, suốt từ năm 2008 đến nay, 50 căn hộ TĐC tại KĐT Bắc Rạch Chiếc (quận 9) chỉ duy nhất gia đình ông Nguyễn Văn Đôi (khu phố 5, phường Phước Long A) sinh sống. "Chú thấy không, lối đi vào đây rất xấu, cộng với dự án này còn nhiều chuyện chưa thông về đền bù giải tỏa nên mấy năm rồi chả ai vào ở. Từ tầng trệt đến tầng mái đâu đâu cũng thấy mạng nhện và rác mà chẳng ai quan tâm'' - ông Đôi cho biết.

Một lô TĐC khác là chung cư Tân Hưng tình trạng cũng tương tự, dù tọa lạc ngay đường Nguyễn Hữu Thọ (quận 7) và gần trung tâm TP hơn khu Phú Mỹ Hưng. Một nhân viên Công ty TNHH một thành viên Công ích quận 7, đơn vị quản lý tòa nhà, cho biết: Chung cư có 72 căn hộ nhưng đến nay mới có 36 hộ đến ở mặc dù xây xong từ năm 2006. Nhiều hộ được bàn giao nhà cũng bán đi không đến ở. Do thiếu người ở nên việc chỉnh trang cảnh quan ở đây không được quan tâm. Quanh tòa nhà cỏ mọc um tùm với hàng rào bằng lưới, gỗ vá chằng chịt… Khu chung cư 481 bến Ba Đình (quận 8) cũng vậy. 350 căn hộ (diện tích 59-97m2/căn) hoàn thành từ hơn 3 năm nay cũng bị… bỏ hoang và trở thành điểm tụ tập hút chích của dân nghiện.

Có một thực tế là tình trạng thiếu quỹ nhà TĐC ở địa phương này, thừa ở địa phương khác nhưng lại không thể điều chuyển do khác biệt về vị trí và giá trị căn hộ, nền đất. Doanh nghiệp đăng ký tham gia chương trình xây nhà ở xã hội thì nhiều, nhưng số đơn vị bán sản phẩm cho TP rất hạn chế. Và trong câu chuyện này, người dân chính là đối tượng chịu thiệt thòi hơn ai hết.