Người của những việc làm khác thường (tiếp theo và hết)

3. Lại nói về những chuyện kỳ quặc của ông Thản, có lẽ rõ nhất là việc cải tạo Đầm Long - khu rừng hoang hóa, đầm cạn, nước chua thành khu du lịch sinh thái. Khoảng hơn chục năm trước, những người từng đi qua khu đầm lầy (diện tích gần 100ha được bao quanh bởi một khu rừng nguyên sinh có diện tích 17,5ha) đều lắc đầu ngán ngẩm. Vậy mà ông Thản hùng hục dựng kế hoạch, đề xuất dự định cải tạo... Cánh nhà báo khi ấy biết chuyện, có người nhoẻn miệng cười: Lão này hâm thật rồi, hay là cái "hạn bốn chín" run rủi cho người ta cách suy nghĩ như ma ám thế!... 

Ấy vậy mà chỉ hơn một năm sau - năm 2004, ý tưởng của ông Thản thành hiện thực, dự án cơ bản hoàn thành và đưa vào hoạt động. Rừng nguyên sinh được bảo vệ, hàng nghìn con khỉ, hàng trăm con hươu, nai và nhiều loài động vật hoang dã khác được nuôi thả, phát triển tốt; khu Đầm được cải tạo để trồng sen, nuôi thủy sản. Lượng du khách đến thăm và nghỉ dưỡng ngày càng nhiều trong cảm giác thư thái với thiên nhiên hoang sơ và lãng mạn. Và cũng nhờ đó, hàng trăm lao động địa phương có việc làm, một lượng lớn hàng hóa, nông sản thực phẩm do bà con làm ra được tiêu thụ tại chỗ, thu nhập của người dân được cải thiện, điều mà từ trước tới nay vẫn chỉ là mơ ước...

Đúng là mỗi người đều có vị trí và vai trò nhất định trong xã hội, nhưng cái cách chọn "điểm xuất phát" của ông Nguyễn Mạnh Thản có gì đó rất khác biệt dù ông luôn cho rằng: "Con đường mà tôi lựa chọn là hết sức bình thường trong đời thường". Tháng 3-2011, dự án Khu du lịch Đảo Ngọc của ông tại huyện Thanh Thủy (tỉnh Phú Thọ) được phê duyệt. Đây là một vùng bãi nổi giữa sông Đà mà từ nhiều đời nay người dân chỉ trồng ngô, đậu, lạc và chăn thả trâu bò. Ấy vậy mà ông dự định đưa vào 500 tỷ đồng để biến nó thành khu du lịch cao cấp. Nghe chuyện, những người dân địa phương dù rất muốn đổi đời, rất muốn bộ mặt quê hương thay đổi cũng phải thốt lên: Từng ấy tiền chứ nhiều hơn nữa cũng chỉ để cuốn theo dòng sông Đà... Khi đó, nhìn ông khua tay trong không gian, giữa bãi cát mênh mông, lồng lộng gió sông mà thuyết trình về những ý tưởng "động trời", tôi cứ nghĩ về hình ảnh "Anh chủ nhiệm" trong bài thơ của Hoàng Trung Thông. Tuổi còn trẻ gì đâu mà ông không chịu nghỉ, vẫn cứ miệt mài, lăn lộn và nhiệt huyết như lứa sinh viên mới ra trường.

Dù biết là ông luôn chọn việc khó, nhưng quả thật, không dám nói ra, song tôi không tránh khỏi hoang mang. Cứ nghĩ, thời buổi kinh tế khó khăn như thế này, không chừng lãi lời tích cóp được lại mất trắng. Thế mà rồi rất nhanh chóng, người dân nhận được tiền đền bù giải phóng mặt bằng cùng với những cam kết hỗ trợ, giúp đỡ địa phương phát triển kinh tế. Ông Thản không nói đùa - Ông Thản làm thật! Tôi ấn tượng nhất là trong sự lãnh đạo đối với doanh nghiệp của ông rất vĩ mô nhưng cũng rất vi mô. Ông không chỉ vạch ra con đường phát triển cho doanh nghiệp mà còn xem xét, kiểm tra, giám sát từng việc nhỏ, từng hạng mục công trình. Như ông bảo: "Mình còn nghèo, tiêu một đồng cũng phải đúng chỗ". Giá như mọi dự án đều được triển khai như cách của ông thì có lẽ chúng ta không còn phải đau đầu với chuyện lãng phí.

Đúng 24 tháng sau, dự án hoàn thành giai đoạn 1 và chính thức khai trương hoạt động. Và giờ này, tức là sau một năm rưỡi, Đảo Ngọc - vùng đất bãi được bao bọc bởi 3.700m chiều dài với khoảng 5.000m3 bê tông cốt thép nối với bờ đê bằng một cây cầu dài hơn trăm mét đã trở thành một địa chỉ tin cậy trong những kỳ nghỉ cuối tuần đối với du khách Hà Nội và các tỉnh lân cận. Nơi đây có đầy đủ dịch vụ như ăn uống, nghỉ ngơi, tắm nóng, thư giãn và các hoạt động vui chơi giải trí phù hợp với mọi lứa tuổi, đối tượng. Ông bảo, khi triển khai dự án, không phải không có những ý kiến xuôi ngược. Cũng có cả ác ý nhưng ông không nản bởi cho rằng chỉ cần làm lợi cho người dân song hành với cái lợi của doanh nghiệp, đúng pháp luật và được chính quyền ủng hộ là triển khai ngay. Khu du lịch Đảo Ngọc đã được lãnh đạo tỉnh Phú Thọ xác định là dự án trọng điểm của tỉnh, là điểm xuất phát để ngành du lịch Phú Thọ tạo đà phát triển dịch vụ trong hành trình về miền đất Tổ...

4. Nhìn vào bảng biểu thống kê tổng doanh thu của doanh nghiệp do ông Nguyễn Mạnh Thản phụ trách, trong 10 năm qua con số đã tăng lên hơn 15 lần, từ suýt soát 14 tỷ đồng giờ là hơn 214 tỷ đồng. Đúng là không dễ gì có được kết quả như vậy. Kể ra cũng xứng với những tư duy "không giống ai" sự quần quật của ông đối với công việc.

Niềm vui của ông trong kinh doanh, ai cũng thấy nhưng niềm vui của ông trong cách... tiêu tiền thì không phải ai cũng biết. Nghe ông kể về cái sướng khi ăn bát canh cua với cà, ăn rau muống luộc chấm tương...; nhìn ông vừa ăn ngon lành một cốc sữa chua như đứa trẻ lại vừa phân tích những tác dụng của loại thực phẩm này đối với việc tiêu hóa, có người sẽ nghĩ rằng, đây là hình ảnh của nhân vật Grăngđê thời hiện đại. Nhưng ông lại cho rằng, sự hiểu biết soi sáng mọi hành động của con người, trong công việc cũng vậy, trong cuộc sống cũng vậy và tất nhiên, trong cả cách ăn uống. Sức khỏe là vốn quý nhất của con người, để có cái vốn đó cũng phải biết cách, muốn vậy phải có hiểu biết...

Tôi từng băn khoăn, ông kiếm ra nhiều tiền như vậy để làm gì, tiêu vào đâu? Xin thưa, 2/3 số tiền từ tổng doanh thu ông dành cho việc đầu tư đổi mới và phát triển. Ấy chính là lý do những dự án của ông luôn có "sức hút" riêng và không bị cũ. Cụ thể, năm 2013 con số đó là 196 tỷ đồng; gần 10 tỷ đồng nộp ngân sách nhà nước và trên 1,3 tỷ đồng cho việc thực hiện các hoạt động từ thiện, xã hội. Ông cho rằng, niềm vui trong tiêu tiền là làm được việc tốt cho đời, cho người. Không giống như một số người làm công việc kinh doanh, luôn chăm chắm chuyện trốn tiền nộp bảo hiểm cho người lao động hay tìm cách "lách" luật để làm lợi cho mình, ông tâm sự: "Tôi vui nhất khi ký tăng lương, hoặc duyệt tiền thưởng cho người lao động. Như vậy là mình làm ăn tốt và như vậy là có nhiều người tin tưởng, đồng hành cùng với mình". Còn chuyện đi làm công tác xã hội và từ thiện, tôi nghe kể, trong một lần tổ chức khám chữa bệnh và trao quà cho người nghèo, ông đã phản ứng rất dữ dội khi thấy một cán bộ xã tự xếp mình vào diện đó. Lần khác đi cùng ông trao quà của doanh nghiệp, trên đường về ông nói với tôi: "Mình phải cảm ơn vì họ đã chấp nhận tấm lòng chân tình của mình". Trong cuộc đời, ông cho rằng, có những điều cần phải nhớ, ấy là sự giúp đỡ của nhiều người đối với mình trong lúc cơ hàn mà sau này mình không có điều kiện gặp lại, vì vậy có giúp đỡ được ai cũng là sự trả ơn với cuộc đời. Tôi cứ nghĩ mãi về điều đó, đúng là không dễ gì ngộ ra được...

Về điều cần quên, ông bảo, đó là những người "chơi xấu" mình; đừng bao giờ để bụng hoặc lấn cấn, vì thế trước tiên là khổ cho mình. Tôi hiểu, người có tuổi, mọi quan điểm đưa ra đều đã có thời gian chiêm nghiệm thấu đáo, không còn nông nổi. Trên con đường đã lựa chọn, tôi biết ông cũng đã từng gặp trắc trở, thậm chí là gánh hậu quả từ những chuyện không vui vì có người không hiểu vô tình hay hữu ý tạo ra. Nhưng như ông đúc kết, trong 10 người biết mình, có 6 người ủng hộ, 2 người "bỏ phiếu trắng", như vậy đã là tốt lắm rồi. "Nhân vô thập toàn", đâu có gì lạ. Quan trọng là bản thân phải tâm huyết với công việc, sống tốt với đời và hành động theo lẽ phải, hợp với lợi ích của số đông...

Và trên đây là những điều tôi biết về một con người với những việc làm bình dị nhưng khác thường. Để xã hội phát triển, vị thế quốc gia lớn mạnh, rất cần những con người có tư duy và hành động như vậy. Xin được chúc mừng việc ông được thành phố dự kiến đề nghị Trung ương xét tặng danh hiệu "Anh hùng Lao động" trong một mốc thời gian quan trọng của Hà Nội và đất nước - Tròn một Hoa giáp kỷ niệm Ngày Giải phóng Thủ đô.