Ngôi làng trên “nóc nhà của thế giới”

Được biết đến với tên gọi Bam-i-Dunya (tiếng Ba Tư nghĩa là “nóc nhà của thế giới”), dãy Pamir nằm tại miền đông Tajikistan là một trong những dãy núi cao nhất hành tinh. Vốn là một phần của con đường tơ lụa huyền thoại, khu vực này từng hoàn toàn tách biệt với thế giới bên ngoài trước khi mở cửa đón khách trong vài năm trở lại đây.

Gorno-Badakhshan kết nối với thế giới bên ngoài bằng tuyến đường cao tốc Pamir băng qua Afghanistan, Uzbekistan, Tajkistan và Kyrgyzstan. Đây là con đường trải nhựa cao thứ 2 thế giới và chỉ có thể tiếp cận được trong khoảng thời gian từ tháng 5 – 9 hàng năm khi không có tuyết.

Yamchun Fort là một trong những di tích ấn tượng nhất tại thung lũng Wakhan, chạy dọc theo biên giới Afghanistan. Được xây dựng trên đỉnh một vách đá, nó từng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc kiểm soát an ninh và lưu thông trên con đường tơ lụa.

Một người lính Tajik đứng trên đống đổ nát của pháo đài Khakha tại thung lũng Wakhan, nhìn về phía biên giới Afghanistan cách đó chỉ vài trăm mét bên kia sông Panj. Hàng tuần, một khu chợ xuyên biên giới được hình thành tại làng Ishkachim và quy tụ các nhà buôn từ cả 2 quốc gia dưới sự giám sát chặt chẽ của quân đội.

Kể từ khi bị cô lập, người dân Pamir đã lưu giữ một bản sắc văn hóa mạnh mẽ và khác biệt so với phần còn lại của Tajikistan. Hầu hết người Pamir theo Hồi giáo dòng Shia. Họ có ngôn ngữ riêng và sở hữu những sản phẩm thủ công, mỹ nghệ, đồ trang sức và âm nhạc đặc biệt.

Tại các nước Trung Á như Tajikistan, Uzbekistan và Azerbaijan, hàng lông mày nối liền nhau được coi là biểu tượng vẻ đẹp và sự thuần khiết của người phụ nữ. Họ thường sử dụng một lớp cọ vẽ để hàng lông mày trở nên sắc nét hơn.

Mặc dù có các lễ hội đầy màu sắc, cuộc sống hàng ngày của người Pamir lại khá đơn sơ. Các hoạt động kinh tế tại đây chủ yếu liên quan tới chăn nuôi và khai thác mỏ. Bò Tây Tạng, dê, cừu đóng vai trò rất quan trọng trong đời sống của dân làng.

Tại Bulunkul, 20 gia đình sinh sống trong những căn nhà xây bằng gạch, gỗ, bùn và đá. Con đường gần nhất chính là cao tốc Pamir cách đó hơn 16km.

Một người dân cho biết: “Ở đây, chúng tôi chỉ có một cửa hàng nhỏ chuyên bán dầu ăn, gạo và một vài mặt hàng khác. Cứ nửa tháng một lần, một chiếc xe tải từ Khorog tới đây và cung cấp cho chúng tôi các sản phẩm thiết yếu”.

Có khoảng 50 đứa trẻ học tại ngôi trường duy nhất trong làng với chỉ 2 giáo viên. Khi trưởng thành, một số rời đi trong khi số khác ở lại chăm sóc gia đình và cộng đồng. Hầu hết nam giới sẽ tới Khorog hay nơi nào đó ở Tajikistan hoặc sang Nga tìm việc làm.

Sakina - một cư dân tại Bulunkul chia sẻ: “Chúng tôi đã quen với cuộc sống tại Bulunkul. Chúng tôi có đàn gia súc, nhà ở và con cái. Còn cần gì hơn thế? Tôi đã từng đến thăm Khorog nhiều lần nhưng chưa bao giờ muốn sống tại một thành phố như vậy. Tôi hạnh phúc với hiện tại”.