Nghịch lý thị trường lao động

Theo thống kê mới nhất của Bộ Lao động, Thương binh & Xã hội (LĐ, TB&XH), tại khu vực phía Nam (gồm 8 tỉnh, thành phố vùng Đông Nam bộ - (ĐNB) và 13 tỉnh, thành phố Đồng bằng sông Cửu Long - (ĐBSCL), nguồn cung lao động trẻ với độ tuổi 15 - 29 khá lớn. Trong đó, vùng ĐNB chiếm tới 30,4% (so với cả nước là 28,6%). Điều đáng nói, kinh tế khó khăn khiến tỷ lệ thất nghiệp vùng ĐNB cao gấp 1,8 lần, vùng ĐBSCL cao gấp 2,5 lần so với cả nước. Trong đó số người thất nghiệp ở TP Hồ Chí Minh tới 16.407 người, Kiên Giang 15.091 người, Long An 13.013 người, Bình Dương 11.337 người, Cần Thơ 6.507 người…

Điều nghịch lý, trong khi tỷ lệ mất việc không ngừng gia tăng thì tại nhiều nơi cùng một khu vực lại thiếu lao động trầm trọng, đặc biệt là lao động phổ thông. Cụ thể, Bình Dương cần tới 70.000 lao động, TP Hồ Chí Minh cần khoảng 65.000 lao động, Đồng Nai cần 60.000 lao động, Long An cần 15.000 lao động…

Cũng theo kết quả điều tra của Bộ LĐ,TB&XH, hiện toàn khu vực phía Nam có trên 20 triệu lao động (chiếm tới 38,4% lực lượng lao động cả nước). Tuy nhiên, bức tranh lao động hiện nay chưa tương xứng với nhu cầu lao động của mỗi vùng. Trong khi vùng ĐNB thiếu lao động thì ĐBSCL lại thừa. Đại diện các Sở LĐ, TB&XH của khu vực phía Nam đều cho rằng, chính sự luân chuyển lao động chưa hợp lý giữa hai vùng đã dẫn đến thiếu, thừa cục bộ. Đặc biệt, nhiều địa phương trong khu vực rất ít KCX, KCN nên đã xảy ra thừa lao động tại một số thời điểm và một số địa bàn. Chưa kể, trình độ, kỹ năng tay nghề của người lao động không phù hợp với điều kiện tuyển dụng của doanh nghiệp. Do đó, để gắn kết lực lượng lao động này với các thị trường lao động khác như TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, tương đối khó. Đơn cử, hiện trình độ tay nghề và chuyên môn kỹ thuật của người lao động tại khu vực này khá thấp, nhất là vùng ĐBSCL chỉ đạt 8,6% so với cả nước.

Một bất cập nữa, tại nhiều địa phương, hiện nguồn cung lao động đang khá dồi dào nhưng khi doanh nghiệp cần lại rất khó tuyển. Đơn cử tại Tây Ninh và một số tỉnh ĐBSCL như Long An, An Giang, Kiên Giang… xảy ra tình trạng người đang ở tuổi lao động nhưng không chịu vào làm việc tại các KCX - KCN.

Theo các chuyên gia thuộc Bộ LĐ, TB&XH, bất cập lớn nhất hiện nay là công tác đào tạo nghề hầu như không nắm được nhu cầu ngành nghề của các doanh nghiệp. Chưa kể, công tác này trong thời gian dài còn bị động và chưa sát với thực tế, làm cho nguồn cung - cầu lao động chưa khớp với nhau.

Để giải quyết những bất cập trên, theo các chuyên gia, khu vực phía Nam phải giải quyết được 2 vấn đề chủ chốt là bài toán việc làm và đào tạo nghề theo định hướng. Về vấn đề việc làm, cần phải nâng cao chất lượng tay nghề để người lao động dễ dàng tìm được công việc mới, qua đó tăng năng suất lao động. Người đứng đầu ngành LĐ,TB&XH kêu gọi các địa phương cần thay đổi nhận thức về học nghề, cơ sở dạy nghề cũng như chủ trương chính sách về đào tạo nghề. Cần phải dạy đúng địa chỉ, dạy để người lao động có việc làm chứ không phải dạy để có tay nghề.