Mỹ xem xét cung cấp vũ khí sát thương cho Ukraine: Nấc thang mới nguy hiểm

Vấn đề này đã được Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đề cập trong chuyến thăm chính thức Ukraine. Phát biểu sau cuộc họp báo chung với Thủ tướng Ukraine Arseny Yatseniuk, Ngoại trưởng J.Kerry cho biết một kế hoạch đang được xem xét với mục tiêu là "thay đổi cách hành xử của Nga". Tuy nhiên, vấn đề quan trọng này chỉ được quyết định sau khi Tổng thống Mỹ Barack Obama cân nhắc kỹ càng sáng kiến hòa bình do Tổng thống Pháp Francois Hollande và Thủ tướng Đức Angela Merkel đưa ra. Chuyến thăm của nhà ngoại giao Mỹ diễn ra trong bối cảnh xung đột ngày càng leo thang giữa quân đội Kiev và lực lượng tự vệ của nước Cộng hòa nhân dân Donetsk và nước Cộng hòa nhân dân Lugansk tự xưng.

Kể từ khi cuộc xung đột tại Ukraine nổ ra đến nay, Kiev vẫn kêu gọi phương Tây cung cấp "vũ khí sát thương". Sau khi thỏa thuận ngừng bắn được ký hồi năm ngoái đổ vỡ, kèm với đó là các cuộc phản kích bất ngờ của phe ly khai, những người đang tìm cách bao vây một trọng điểm giao thông đường sắt chiến lược tại Đông Ukraine thì nhu cầu về vũ khí ngày càng trở nên cấp bách hơn đối với chính quyền Kiev. Tuy nhiên, Mỹ vẫn từ chối đề xuất của Ukraine và mới chỉ giới hạn việc hỗ trợ quân đội nước này ở mức 118 triệu USD vũ khí phi sát thương, như mặt nạ phòng độc, áo chống đạn, kính nhìn ban đêm và công nghệ radar để phát hiện những vụ nã pháo hoặc phóng rocket... Đến nay, cũng chỉ có khoảng 1/3 số lượng vũ khí được bàn giao. Tuy nhiên, sau khi quân đội Ukraine bại trận liên tiếp trong cuộc chiến với lực lượng ly khai miền Đông, chính quyền của Tổng thống B.Obama bắt đầu tính chuyện cung cấp vũ khí sát thương với hy vọng thay đổi chiều hướng của cuộc nội chiến ở quốc gia Đông Âu. Những ngày gần đây, ngày càng có nhiều thông tin cho thấy các cố vấn của Tổng thống B.Obama đang hậu thuẫn khả năng này. Ngoài Ngoại trưởng J.Kerry, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân, tướng Martin E. Dempsey và Bộ trưởng Quốc phòng sắp mãn nhiệm Chuck Hagel đều để ngỏ khả năng cung cấp vũ khí sát thương cho Kiev. Những dấu hiệu cho thấy sự thay đổi quan điểm của Washington đối với cuộc xung đột tại Ukraine, từ thận trọng sang cứng rắn hơn, khiến dư luận thế giới lo ngại về một cuộc chiến tranh toàn diện bên "bờ rào" nước Nga.

Hiện đa số nước thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) trong đó có Đức, Pháp, Canada, Hà Lan, Italia... đã tuyên bố không ủng hộ sự chuyển hướng kế hoạch của Mỹ. Đức cho rằng, viện trợ vũ khí cho Ukraine sẽ châm ngòi cho việc Nga ồ ạt đưa vũ khí, khí tài cho miền Đông. Điều này sẽ khiến cuộc chiến bước sang một giai đoạn mới khốc liệt và dai dẳng hơn. Thủ tướng Đức A.Merkel muốn lựa chọn con đường tập trung vào các biện pháp ngoại giao để chấm dứt cuộc xung đột ở miền Đông Ukraine. Trong khi đó, ngày 5-2, một số bộ trưởng Quốc phòng các nước Liên minh Châu Âu (EU) lên tiếng phản đối việc cung cấp vũ khí cho quân đội chính phủ Ukraine; đồng thời cảnh báo sẽ có sự rạn nứt giữa hai bờ Đại Tây Dương nếu Mỹ quyết định thúc đẩy chính sách này.

Thực tế, trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào liên quan đến chính sách với Ukraine, Tổng thống B.Obama đều muốn thảo luận vấn đề với lãnh đạo các nước đồng minh Châu Âu, đầu tiên sẽ là Thủ tướng Đức A.Merkel, người sẽ có chuyến thăm Washington vào tuần tới. Không rõ Mỹ có thành công trong việc thuyết phục Đức và EU ủng hộ chính sách cung cấp vũ khí gây sát thương cho Kiev hay không? Nhưng chắc chắn, trước khi bắt đầu một kế hoạch được xem là nấc thang mới, cường quốc số một thế giới mong muốn nhận được sự ủng hộ và góp sức của các đồng minh EU. Đây là cách để Mỹ chia sẻ gánh nặng với các đối tác Châu Âu cũng như để tăng cường mặt trận thống nhất, đoàn kết trước cuộc đối đầu gay gắt tại Ukraine.