Một Lehman Brothers thứ hai?

Giá trái phiếu Hy Lạp lên điểm, chi phí bảo hiểm vỡ nợ giảm, cổ phiếu châu Âu và đồng euro cũng đồng loạt khởi sắc, quyết định của Thủ tướng Đức Angela Merkel mang đến hy vọng mới khi Cựu lục địa đang tiến gần hơn tới một thỏa thuận giúp Athens cải tử hoàn sinh lần hai. Niềm lạc quan hiếm hoi đã tạm xua đi nỗi hoảng loạn ngày càng tăng rằng xứ sở Thần thoại sẽ phá sản trong nay mai. Tuy nhiên, nguy cơ về một cơn chấn động khi "trái bom Hy Lạp" phát nổ vẫn chưa được vô hiệu hóa với thực tế đất nước của các vị thần đã ở giới hạn cuối cùng và châu Âu mới chỉ nhích những bước ngắn để thoát khỏi mê cung nợ nần.

Tin xấu mới nhất là cơ quan xếp hạng quốc tế Standard & Poors (S&P) đã không thương tiếc khi hạ xếp hạng tín dụng nợ dài hạn của Hy Lạp từ "B" xuống "CCC", mức không thể thấp hơn, với đánh giá triển vọng vô cùng tồi tệ. Ngay sau khi thông tin "đội sổ" trong danh sách đánh giá năng lực thanh khoản tài chính toàn cầu được đưa ra, lãi suất trái phiếu Chính phủ Hy Lạp kỳ hạn 10 năm đã lập tức chạm kỷ lục mới 17,46%. Như vậy, niềm tin về đất nước bên bờ Địa Trung Hải có thể thoát hiểm đã chẳng còn là bao. Ngay cả cựu Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) Alan Greenspan dày dạn kinh nghiệm cũng tin rằng Hy Lạp chắc chắn sẽ phá sản. Lời "tiên tri" của ông chủ FED từ năm 1987 đến năm 2006 được cho là sẽ sớm trở thành hiện thực nếu tâm lý đám đông tiếp tục kéo người dân Hy Lạp đến các ngân hàng để rút tiền "chạy lũ". Chỉ trong quý I năm nay đã có đến 13 tỷ euro chảy khỏi các nhà băng Hy Lạp so với 28 tỷ euro của cả năm ngoái. Do đó, quyết định cải tổ nội các của Thủ tướng George Papandreou nhằm xoa dịu sự bất mãn của dân chúng trước các chương trình cắt giảm chi tiêu khắc khổ sẽ chỉ có ý nghĩa tượng trưng. Bộ trưởng Quốc phòng đương nhiệm Evangelos Venizelos vừa thay thế người tiền nhiệm George Papaconxtantinou giữ chức Bộ trưởng Tài chính xem ra khó có thể biến không thành có. Khả năng có thể xoay xỏa những khoản tín dụng khổng lồ đã đến kỳ đáo hạn là không thể nếu các nhà lãnh đạo châu Âu không tìm được tiếng nói chung trong cuộc giải cứu Hy Lạp.

Điểm sáng duy nhất trong đám mây mù tài chính đang che khuất quê hương của Thần Zeus là châu Âu không muốn Hy Lạp có một kết cục buồn. Sẽ là một vết đen khó xóa nếu một thành viên của Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) đi vào sử sách như một quốc gia đầu tiên trong lịch sử loài người bị vỡ nợ. Nghiêm trọng hơn, khi "bệnh nhân" đầu tiên của "cơn dịch" nợ công tử vong cũng có nghĩa là số phận của những nạn nhân đã phải "uống thuốc" khác như Ireland, Bồ Đào Nha, thậm chí là ứng viên tiềm tàng Tây Ban Nha sẽ như trứng để đầu đẳng. Thất bại trước thử thách Hy Lạp chẳng khác nào phát súng đầu tiên nã vào tử huyệt tài chính châu Âu và cả thế giới. Đến lúc đó, không chỉ các chủ nợ lớn như Pháp, Đức và Anh… sẽ mất trắng mà các khoản vay nhiều tỷ USD của các ngân hàng Mỹ cho Hy Lạp cũng không cánh mà bay. Đáng ngại nhất là thị trường tín dụng toàn cầu có thể lại trở về thời kỳ băng giá kèm theo đe dọa về một cuộc suy thoái kinh tế mới như những gì đã xảy ra sau sự sụp đổ của Lehman Brothers tại Mỹ năm 2008.

Chỉ trong hơn một năm, từ thiên đường du lịch với những danh thắng đẹp như trong mơ, Hy Lạp đã thành sân khấu bi kịch tài chính của châu Âu. Đến nay, nhà chức trách châu Âu vẫn chưa thực sự có được lời giải thích thuyết phục cho câu hỏi tại sao gói tài chính 110 tỷ euro cùng nhiều biện pháp tiếp sức khác cho Athens vẫn chỉ như gió vào nhà trống. Ngăn chặn một Lehman Brothers tại châu Âu đã không chỉ là việc của người dân Cựu lục địa mà còn thể hiện trách nhiệm của châu lục với thế giới trong thời đại mà sự hợp tác và phụ thuộc lẫn nhau đã được nhìn nhận như nguồn lực chung của nhân loại.