Một dự án nhân đạo bị thương mại hóa?

Thành lập ngày 20-6-2007, Trung tâm Nhân đạo (TTNĐ) Hòa Bình, thuộc Hội Chữ thập đỏ Việt Nam có chức năng bảo trợ, nuôi dạy, phục hồi chức năng, đào tạo nghề, hướng nghiệp cho trẻ em thiệt thòi Việt Nam. Sau 3 năm hoạt động có hiệu quả vì mục đích nhân đạo, ngày 4-3-2010, TTNĐ Hòa Bình đã được UBND TP Hà Nội giao 4.185m2 đất tại C10/NT2 Khu đô thị mới Nam Trung Yên, quận Cầu Giấy để thực hiện dự án đầu tư xây dựng Trường Mầm non Hòa Bình (Quyết định số 1020/QĐ-UBND). Dự án đã được các cơ quan thẩm quyền phê duyệt bao gồm khối nhà học, hiệu bộ gồm các lớp học cho khoảng 300 trẻ, một số lớp học cho trẻ em thiệt thòi (sử dụng 3.000m2 đất), khối ký túc xá dành cho trẻ em thiệt thòi có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn lưu trú và trụ sở làm việc phục vụ công tác nhân đạo từ thiện của trung tâm (sử dụng 1.185m2 đất). Phần lớp học không phục vụ trẻ thiệt thòi sẽ được sử dụng làm trường mầm non phục vụ các cháu trong khu dân cư. Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh có thu này sẽ là nguồn kinh phí hỗ trợ công tác nhân đạo, từ thiện, bảo trợ, nuôi dạy, hướng nghiệp và phục hồi chức năng cho trẻ em thiệt thòi.

Để bảo đảm nguồn tài chính ổn định cho việc thực hiện dự án, ngày 24-3-2010, TTNĐ Hòa Bình đã ký hợp đồng hợp tác đầu tư với Công ty TNHH Thương mại - Đầu tư Hòa Bình thành lập cơ sở liên kết là Công ty TNHH Giáo dục - Đào tạo Hòa Bình để xây dựng, khai thác, sử dụng, quản lý và vận hành Trường Mầm non Hòa Bình. Lợi nhuận từ hoạt động khai thác này được phân chia cho TTNĐ Hòa Bình (phục vụ mục đích nhân đạo và từ thiện) và Công ty TNHH Thương mại - Đầu tư Hòa Bình theo tỉ lệ góp vốn. Tuy nhiên, do điều kiện sức khỏe, trong thời gian tìm kiếm và thương thảo với đối tác, bà Nguyễn Thị Hòa, Giám đốc TTNĐ Hòa Bình phải điều trị bệnh ở nước ngoài nên đã ủy quyền mọi công việc liên quan đến dự án cho Phó Giám đốc là bà Lưu Bích Ngọc. Vì tin tưởng tuyệt đối vào cấp dưới, đồng thời do áp lực của tiến độ thực hiện dự án, khi về nước bà Hòa đã ký ngay hợp đồng hợp tác mà không ngờ tới văn bản này có thể dẫn tới nhiều thiệt thòi cho hoạt động nhân đạo của trung tâm trong tương lai. Theo nội dung hợp đồng hợp tác đầu tư kể trên, vốn điều lệ của Công ty TNHH Giáo dục - Đào tạo Hòa Bình là 25 tỷ đồng Việt Nam, trong đó TTNĐ Hòa Bình đóng góp 2,5 tỷ đồng Việt Nam tính bằng giá trị quyền sử dụng 3.000m2 đất để xây dựng trường mầm non (mức giá do các bên tự xác định) và Công ty TNHH Thương mại - Đầu tư Hòa Bình góp 22,5 tỷ đồng, chiếm 90% tổng số vốn góp. Điều này cũng có nghĩa là, tỉ lệ chia lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh trường mầm non có thu chỉ được chia 10% phục vụ cho hoạt động nhân đạo, từ thiện của TTNĐ Hòa Bình, trong khi mục đích ban đầu được ghi nhận tại quyết định giao đất của UBND TP Hà Nội là phục vụ hoạt động nhân đạo cao cả!

Sau khi nhận thấy mục đích của dự án có nguy cơ bị biến thành dự án thương mại thuần túy, Hội đồng sáng lập và Ban giám đốc TTNĐ Hòa Bình đã nhiều lần có văn bản đề nghị đối tác thương thảo lại tỉ lệ góp vốn và tỉ lệ chia lợi nhuận, nhằm bảo vệ lợi ích của những đứa trẻ đang được trung tâm nuôi dạy, bảo trợ. Thế nhưng, Công ty TNHH Thương mại - Đầu tư Hòa Bình không chấp nhận đề nghị này. Cũng trong thỏa thuận của hợp đồng hợp tác đầu tư, Công ty TNHH Giáo dục - Đào tạo Hòa Bình có trách nhiệm đóng góp vào các chi phí hoạt động thường xuyên của TTNĐ Hòa Bình 40 triệu đồng/tháng, tính từ thời điểm liên kết đến khi Trường Mầm non Hòa Bình hoạt động có lợi nhuận. Song kể từ tháng 3-2010 đến nay, doanh nghiệp mới thực hiện 5 tháng nghĩa vụ đóng góp (tương đương 200 triệu đồng, trong tổng số tiền phải thực hiện là 960 triệu đồng).

Mục đích tìm nguồn thu để phục vụ hoạt động nhân đạo không thực hiện được, với tư cách chủ đầu tư dự án, tháng 1-2012, TTNĐ Hòa Bình đã phải đề nghị chính quyền địa phương tạm đình chỉ thi công công trình dự án xây dựng Trường Mầm non Hòa Bình. Ngày 22-2-2012, đại diện TTNĐ Hòa Bình cũng đã làm việc với Sở Kế hoạch - Đầu tư Hà Nội về hoạt động hợp tác đầu tư, mong tìm được tiếng nói chung với đối tác để đàm phán lại các vấn đề liên quan đến hợp đồng hợp tác đầu tư đã ký kết.

Giao 4.185m2 đất tại khu đô thị mới có mật độ dân cư đông đúc cho TTNĐ Hòa Bình, rõ ràng UBND TP Hà Nội đã thể hiện sự tin tưởng tuyệt đối đối với cơ quan này, vì sứ mệnh nhân đạo mà nó đang gánh vác. Hợp đồng hợp tác giữa TTNĐ Hòa Bình và Công ty TNHH Thương mại - Đầu tư Hòa Bình là hợp đồng kinh tế giữa hai tổ chức, nhưng không nhằm mục đích thương mại đơn thuần, đồng thời thể hiện chính sách nhân đạo của Nhà nước. Vì quyền lợi của những trẻ em thiệt thòi đang được nuôi dạy, hướng nghiệp và bảo trợ tại TTNĐ Hòa Bình, dư luận mong các cơ quan có thẩm quyền xem xét, hướng dẫn để các bên thực hiện tốt nhất mục đích cao đẹp đó, tránh để một dự án nhân đạo bị biến tướng thành dự án thương mại chỉ vì lợi nhuận của một bên đối tác.