Môi trường khuyến khích tự do sáng tạo

- Ông có suy nghĩ gì về sự phát triển của KH&CN Việt Nam hiện nay cũng như những điều mà V-KIST có thể làm được để thúc đẩy sự phát triển ấy trong tương lai?

Những năm qua, KH&CN Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong mọi lĩnh vực như công nghiệp, nông nghiệp, y tế… góp phần to lớn vào sự phát triển kinh tế - xã hội. Hiện nay, Việt Nam có rất nhiều nhà khoa học và nguồn nhân lực giỏi đang học tập và sinh sống tại nước ngoài. Mục tiêu lớn nhất của chúng tôi khi triển khai dự án V-KIST là thông qua các nhà khoa học đó, Việt Nam sẽ tiếp cận với các nền KH&CN tiên tiến của thế giới, đồng thời thu hút nguồn nhân tài ấy trở về Việt Nam để nghiên cứu và cống hiến. Tuy nhiên, để làm được điều này, Chính phủ Việt Nam cần có cơ chế hỗ trợ các nhà khoa học, khuyến khích tự do nghiên cứu sáng tạo để phát huy hết khả năng của họ.

V-KIST sẽ là viện nghiên cứu ứng dụng đa ngành định hướng công nghệ công nghiệp. Chúng tôi hy vọng, V-KIST sẽ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển ứng dụng đối với những lĩnh vực công nghệ đang được ưu tiên của Việt Nam. Với cơ sở vật chất, trang thiết bị nghiên cứu hiện đại, đội ngũ cán bộ công nghệ đẳng cấp quốc tế, có môi trường nghiên cứu tiên tiến và có mô hình học thuật cao, chúng tôi cũng đặt mục tiêu giai đoạn 2025-2030, V-KIST sẽ trở thành viện KH&CN hàng đầu ở ASEAN.

- Vậy V-KIST sẽ tập trung nghiên cứu những công nghệ nào?

- Sau khi hình thành bộ máy quản lý, nhân sự của V-KIST, Chính phủ, cơ quan quản lý cũng như các nhà khoa học Việt Nam sẽ đưa ra quyết định cụ thể về lĩnh vực tập trung nghiên cứu và phát triển. Tuy nhiên, hiện tại lĩnh vực công nghệ cơ điện tử và công nghệ sinh học ứng dụng trong y dược và nông nghiệp là hai lĩnh vực mà Chính phủ hai nước Việt Nam - Hàn Quốc cũng như các nhà khoa học dành sự quan tâm đặc biệt. Trong tương lai, chúng tôi sẽ lựa chọn các nhà khoa học có trình độ cao, kết hợp nghiên cứu với các chuyên gia ở các trường đại học, viện chuyên ngành, doanh nghiệp của Việt Nam về làm việc tại V-KIST.

- Theo ông, kinh nghiệm xây dựng và phát triển Viện KH&CN Hàn Quốc (KIST) trở thành cơ quan nghiên cứu về KH&CN hàng đầu Hàn Quốc sẽ giúp ích gì cho phát triển V-KIST tại Việt Nam?

- Viện KIST được thành lập năm 1966 trong bối cảnh Hàn Quốc chưa có định hướng phát triển KH&CN, kể cả về công nghiệp. Vào thời điểm đó, chúng tôi đã xác định Hàn Quốc đang rất cần xây dựng ngành công nghiệp ứng dụng nên ưu tiên phát triển các lĩnh vực nghiên cứu theo định hướng này. Kinh nghiệm của chúng tôi là nhập khẩu các công nghệ tiên tiến của Châu Âu và Mỹ để cải tiến với mục tiêu đưa ra các sản phẩm công nghệ có giá rẻ hơn.

Một trong những yếu tố quan trọng nhất đối với sự phát triển của KIST đó là Chính phủ cho phép áp dụng những cơ chế đặc thù đối với các nhà khoa học làm việc tại viện. Họ có thể tự do nghiên cứu và thỏa sức thể hiện năng lực sáng tạo. Bên cạnh đó, Chính phủ cũng tạo điều kiện quan tâm đến hoạt động của viện bằng việc ban hành các cơ chế đặc thù, trong đó trao quyền tự chủ tối đa, đặc biệt là nguồn ngân sách đầu tư.

Tôi cho rằng, ở thời điểm hiện tại, việc thành lập V-KIST tại Việt Nam khác rất nhiều so với thời điểm hơn 50 năm trước của Hàn Quốc. Bởi hiện tại, nền khoa học của Việt Nam đã có những bước phát triển nhất định, đồng thời đã lĩnh hội và tiếp nhận những công nghệ mới từ nước ngoài. KIST vào thời điểm mới thành lập đã mời được 18 nhà khoa học của Hàn Quốc ở nước ngoài về nước công tác. Đối với Việt Nam, tôi cho rằng số lượng các nhà khoa học trình độ cao thời điểm hiện tại ở trên thế giới lớn hơn rất nhiều so với Hàn Quốc trước đây.

- Ông có thể cho biết khái quát lộ trình xây dựng V-KIST trong tương lai?

- Trước mắt, V-KIST sẽ được tập trung xây dựng tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, Hà Nội. Chúng tôi xác định từ nay đến năm 2017 là giai đoạn 1 của dự án. Việc triển khai những giai đoạn tiếp theo, hoặc mở rộng quy mô thành lập thêm các viện thứ hai, thứ ba tương tự sẽ phụ thuộc vào nhu cầu phát triển của từng thời kỳ. Hiện tại, hoạt động của KIST tại Hàn Quốc theo mô hình có các viện và trung tâm trực thuộc. Nếu Việt Nam áp dụng theo mô hình này, chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ tư vấn cũng như đưa ra các phương án phân cấp mô hình phục vụ quản lý và nghiên cứu hiệu quả.

Ngoài ra, trong quá trình hoạt động V-KIST sẽ phối hợp chặt chẽ với các viện, trường, các tổ chức khoa học nằm trong hệ thống các cơ quan KH&CN của Việt Nam nhằm phát huy hết tiềm lực KH&CN của Việt Nam trong thời gian tới.

- Xin cảm ơn ông!