"Miền đất hứa" của EU

Với chủ đề "Tạo dựng tương lai chung nhằm mang đến cho mọi công dân một xã hội thịnh vượng, đoàn kết và đáng sống", hội nghị EU-CELAC quy tụ lãnh đạo từ 61 quốc gia Châu Âu, Châu Mỹ Latinh và vùng Caribe, đã đưa ra nhiều cam kết hợp tác thương mại, du lịch, trong đó có nguồn tài trợ 800 triệu USD từ EU dành cho CELAC. Ngoài việc tăng các nguồn đầu tư vào khu vực này, EU đã đạt được nhất trí với Cộng đồng các quốc gia Mỹ Latinh và Caribe trong việc khai thông những bế tắc trong đàm phán với khối kinh tế Mercosur gồm: Brazil, Uruguay, Paraguay, Argentina, Venezuela để tiến tới ký kết Hiệp định thương mại quy mô lớn EU-Mercosur. 800 triệu USD mà EU tài trợ cho Mỹ Latinh trên thực tế không thấm tháp gì với con số 250 tỷ USD mà phía Trung Quốc vừa cam kết dành cho khu vực này, nhưng đó là cố gắng rất lớn của EU trong bối cảnh Cựu lục địa vừa chật vật vượt qua cuộc khủng hoảng nợ công với sự chia rẽ ngày càng tăng lên trong khối các nước Khu vực đồng tiền chung Châu Âu.

Thực tế, Hội nghị Thượng đỉnh EU-CELAC lần thứ 8 diễn ra trong bối cảnh cả hai khu vực Châu Âu và Mỹ Latinh đều gặp nhiều khó khăn về kinh tế. Với EU, cuộc khủng hoảng từ năm 2008 đến nay vẫn chưa chấm dứt trong khi các nước Mỹ Latinh và Caribe cũng đã bước qua giai đoạn tăng trưởng "vàng" trong thập kỷ 90 của thế kỷ trước và đầu thế kỷ XXI. Vì vậy, thách thức đặt ra cho hai khối là rất lớn. Về thương mại, EU đang là nhà đầu tư lớn nhất của Mỹ Latinh và Caribe, chiếm 40% đầu tư nước ngoài của khu vực này và cũng là nhà cung cấp viện trợ phát triển lớn nhất cho Mỹ Latinh.

Tuy nhiên, quan hệ đối tác quan trọng này đang chịu sức ép lớn từ sự cạnh tranh của Mỹ và đặc biệt là Trung Quốc, nước đang đẩy mạnh đầu tư sang Nam Mỹ. Trong bối cảnh đó, EU muốn thúc đẩy nhanh các thỏa thuận thương mại mới với Mỹ Latinh và Caribe cũng như tăng tốc việc mở cửa thị trường ở một số nước, nhất là Cuba, sau những diễn biến tích cực mới đây trong quan hệ giữa nước này với Mỹ. Ngoài ra, Châu Âu cũng cần đến sự trợ giúp của các nước trong khu vực trong việc tìm kiếm giải pháp cho những vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu hay an ninh mà cụ thể là chống buôn ma túy, tội phạm có tổ chức, rửa tiền và nhập cư trái phép.

Về phía CELAC, cuộc gặp Thượng đỉnh lần này là cơ hội để các nước trong khối thúc đẩy việc tìm ra một mô hình phát triển mới cho khu vực. Hiện tại, kinh tế Mỹ Latinh khá ảm đạm, tăng trưởng GDP chỉ ở mức trung bình 0,8%, thấp hơn cả mức 1,5% của EU. Đó là điều rất khó chấp nhận với một khu vực vốn quy tụ nhiều nền kinh tế đang phát triển, từng tăng trưởng trung bình liên tục trên 4% trong gần hai thập kỷ qua và tăng thu nhập đầu người gần gấp đôi, từ 9.000 USD lên 15.000 USD trong một thập kỷ qua. Do vậy, hội nghị lần này là thời cơ để mở rộng hợp tác thương mại giữa Châu Âu với khu vực Mỹ Latinh và Caribe, giúp giải quyết tình trạng kinh tế trì trệ, tạo thêm việc làm cho người lao động ở cả hai khối. Hơn thế, thành công của hội nghị đã phản ánh rõ quyết tâm hợp tác của cả hai bên và mở ra một giai đoạn liên kết mới mang lại lợi ích cho cả hai khu vực cũng như hỗ trợ cho sự tăng trưởng của kinh tế toàn cầu.