Mất cân bằng giới tính khi sinh: Cấp ủy, chính quyền mới làm tốt trên giấy?

Bên cạnh kết quả đạt được, xuất hiện tình trạng đáng báo động là mất cân bằng giới tính khi sinh ở 25/29 quận, huyện, thị xã; có nơi tỷ lệ trẻ trai/trẻ gái chênh lệch rất cao (125/100). Điều này cho thấy, cấp ủy, chính quyền các cấp chưa chú trọng chỉ đạo thực hiện chỉ thị.

Nếu như năm 2012 có 23/29 quận, huyện, thị xã xảy ra tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh thì chỉ trong 9 tháng năm 2013, đã tăng lên 25/29 quận, huyện, thị xã (trừ Đống Đa, Hoàng Mai, Tây Hồ, Chương Mỹ). Trong số này, tỷ lệ mất cân bằng giới tính, cụ thể trẻ trai/trẻ gái ở quận Hà Đông và huyện Gia Lâm là cao nhất: 125/100; tiếp đến là huyện Ứng Hòa 124/100, Mỹ Đức 123/100, Mê Linh 122/100; tại 3 xã mới hợp nhất về huyện Thạch Thất có giai đoạn là 200/100. Trong khi tỷ lệ giới tính khi sinh khoảng từ 103-105 trẻ trai/100 trẻ gái là cân đối, phù hợp quy luật phát triển thì tỷ lệ quá cao tại các quận, huyện này sẽ dẫn tới hệ lụy khó lường trong tương lai.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh chủ yếu do tâm lý trọng nam khinh nữ ăn sâu trong tâm thức của nhiều người. Vợ chồng anh Nguyễn Quốc Tuấn (ở xã Trầm Lộng, huyện Ứng Hòa, Hà Nội) đã tìm hiểu và áp dụng mọi cách để sinh được con trai. Sinh con trai mang lại niềm vui cho gia đình nhưng góp phần làm trầm trọng hơn tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh của xã: 173/100 (năm 2012). Không riêng xã Trầm Lộng, Giám đốc Trung tâm DS - KHHGĐ huyện Ứng Hòa Phạm Thị Liên cho biết, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh trên địa bàn huyện khá phổ biến với tỷ lệ 124/100... Đáng ngại hơn, tâm lý thích con trai khiến các cặp vợ chồng trẻ tìm cách áp dụng mọi phương pháp để sinh con trai ngay từ lần sinh đầu tiên. Nhiều cặp vợ chồng (kể cả cán bộ) sẵn sàng sinh tiếp lần hai, ba… để có con trai. Năm 2012, huyện có gần 40 cán bộ, đảng viên vi phạm sinh con thứ ba; phần lớn trong số này đã có đủ con gái, con trai nhưng tìm cách để có thêm con trai. Bên cạnh đó, các phòng khám tư sẵn thiết bị siêu âm và sự dễ dãi trong việc nạo phá thai đã hỗ trợ đắc lực cho việc lựa chọn giới tính thai nhi.

Nhằm nâng cao chất lượng dân số, nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH, Thành ủy Hà Nội đã ban hành Chỉ thị 36-CT/TU, tiếp đến là Chỉ thị số 08-CT/TU ngày 3-1-2012 về tiếp tục đẩy mạnh công tác DS-KHHGĐ trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2011-2015. Qua tìm hiểu của chúng tôi, cấp ủy, chính quyền các cấp đã ban hành nghị quyết, xây dựng kế hoạch cụ thể hóa chỉ thị của Thành ủy. Thậm chí tại những quận, huyện có tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh quá cao thì công tác xây dựng văn bản, quán triệt, thực hiện chỉ thị rất bài bản. Lý giải nguyên nhân, phải chăng cùng với tâm lý trọng nam khinh nữ, muốn có con trai "nối dõi" của các gia đình thì một số cấp ủy Đảng, chính quyền, nhất là cấp cơ sở còn chưa quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, khoán trắng công tác DS-KHHGĐ cho cơ quan dân số; chưa nắm chắc các mục tiêu, chỉ tiêu, nội dung cần triển khai thực hiện. Công tác kiểm tra, giám sát còn chưa thường xuyên, liên tục.

Bên cạnh đó, nhận thức của một số bộ phận cán bộ, đảng viên, nhân dân còn chưa đúng và chưa đầy đủ, hầu như chỉ quan tâm tới quyền mà không gắn với nghĩa vụ công dân. Họ cũng không hề nghĩ tới hệ lụy mất ổn định xã hội, phân biệt đối xử nam - nữ, nạn mại dâm, buôn bán người... ngày càng trầm trọng hơn do chính tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Để giải quyết vấn đề này, đòi hỏi cấp ủy, chính quyền các cấp cần coi lãnh đạo công tác DS-KHHGĐ là nhiệm vụ trọng tâm. Cả hệ thống chính trị vào cuộc đẩy mạnh tuyên truyền với hình thức sinh động nhằm nâng cao nhận thức và trách nhiệm công dân, giúp người dân chủ động tạo lập tương lai, hạnh phúc cho con cháu, gia đình ngay từ việc chấp nhận giới tính thai nhi tự nhiên, góp phần xây dựng một xã hội công bằng, hạnh phúc, văn minh. Ngoài ra, cần có chế tài nghiêm khắc ngăn chặn việc lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức.