Lấy pháp luật làm trọng, nâng lên giá trị tốt đẹp

Đối chiếu những kết quả thanh tra được công bố tại hội nghị này với những vấn đề đặt ra từ cuộc đối thoại với nhân dân thôn Hoành của Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung ngày 22-4-2017 trước đó, càng thêm khẳng định sự cần thiết của tinh thần "thượng tôn pháp luật" và trân trọng lòng tốt trong cuộc sống.

Dân chủ đi liền với tôn trọng pháp luật

Hội nghị công bố dự thảo kết luận thanh tra diễn ra sáng 7-7-2017 cũng giống như buổi đối thoại với nhân dân thôn Hoành của đồng chí Nguyễn Đức Chung, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố tại hội trường trụ sở UBND xã Đồng Tâm (huyện Mỹ Đức vào ngày 22-4-2017) ở cách thức tiến hành rất dân chủ và công khai, đúng pháp luật.

Sự dân chủ thể hiện ở thành phần đại biểu tham dự cả hai cuộc này: Bên cạnh đồng chí Nguyễn Đức Chung còn có đồng chí Đào Đức Toàn, Phó Bí thư Thành ủy, Trưởng ban Chỉ đạo của Thành ủy Hà Nội về tăng cường công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn thành phố, cùng một số đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, lãnh đạo các sở, ban, ngành của TP Hà Nội. Điều này khẳng định, sự việc ở xã Đồng Tâm luôn được Thành ủy, HĐND, UBND và các cơ quan của thành phố quan tâm giải quyết theo đúng quy định của pháp luật.

Quá trình giải quyết được tiến hành theo đúng quy định của pháp luật, bảo đảm dân chủ, công khai với sự giám sát của các cơ quan liên quan từ trung ương tới cơ sở. Sự có mặt của ông Đỗ Văn Đương, Phó Trưởng ban Dân nguyện (Ủy ban Thường vụ Quốc hội), đại diện lãnh đạo Cục 1 Thanh tra Chính phủ cùng lãnh đạo huyện Mỹ Đức, lãnh đạo, đại diện ban, ngành, đoàn thể và nhân dân xã Đồng Tâm... ở cả hai buổi làm việc này là những minh chứng về tinh thần dân chủ ấy.

Còn nhớ, sáng 22-4-2017, phát biểu trước nhân dân xã Đồng Tâm, Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Chung đã hứa: "Thành phố đã ra Quyết định thanh tra số 1121 ngày 20-4-2017 để thanh tra toàn diện quá trình quản lý, sử dụng và quá trình xử lý toàn diện, tất cả khu đất và tôi cam kết với bà con lần này thanh tra đúng 45 ngày sẽ ra kết luận. Trước khi ra kết luận, sẽ đưa Đoàn thanh tra về đây; tôi sẽ quay lại đây công bố công khai dự thảo...

Đoàn này có Thanh tra thành phố nhưng các cụ yên tâm, chúng tôi có mời Thanh tra Chính phủ, có mời Ban Dân nguyện Quốc hội, các đại biểu Quốc hội và thậm chí là Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội nữa sẽ giám sát việc này. Các cụ cũng có thể cử ra một số người tham gia giám sát. Với tư cách Chủ tịch UBND TP Hà Nội tôi cam kết sẽ làm công tâm, công minh việc này trên tinh thần làm rõ toàn bộ nguyên nhân"...

Những gì diễn ra từ đó đến nay cho thấy lời cam kết của Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Chung được thực hiện đầy trách nhiệm và đúng quy định của pháp luật: Sau 43 ngày làm việc, đến ngày 21-6, Thanh tra thành phố đã ra thông báo kết thúc thanh tra và sáng 7-7-2017 như Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Chung nhấn mạnh - "theo đúng lịch thông báo, chúng tôi đã thông báo rộng rãi đến chính quyền và nhân dân địa phương cũng như các cơ quan tổ chức là những đối tượng thuộc diện thanh tra đến để nghe Thanh tra thành phố thông báo dự thảo kết luận thanh tra.

Theo luật thì chúng ta có thể thông báo hoặc không, nhưng với tinh thần đúng như tôi đã cam kết ngày 22-4-2017 tại UBND xã Đồng Tâm, hôm nay chúng tôi chọn trụ sở của UBND huyện Mỹ Đức để công bố dự thảo này... Hôm nay là đến dự thảo và trong thời gian tới sẽ công bố kết luận một cách công khai minh bạch".

Nói về quá trình thanh tra thời gian qua cũng như trách nhiệm của mình đã hứa với nhân dân Đồng Tâm trong cuộc đối thoại trước đó, đồng chí Nguyễn Đức Chung khẳng định: "Trong quá trình thanh tra, với trách nhiệm là Chủ tịch, tôi theo dõi, đôn đốc Đoàn thanh tra của thành phố phối hợp chặt chẽ với Thanh tra của Chính phủ, Thanh tra của Bộ Tài nguyên và Môi trường, với Ban Dân nguyện của Quốc hội dưới sự giám sát của các đại biểu Quốc hội và có sự giám sát chặt chẽ đại diện của nhân dân, chính quyền sở tại gồm UBND huyện Mỹ Đức, UBND huyện Chương Mỹ, UBND xã Đồng Tâm, đại diện nhân dân xã Đồng Tâm gồm cả thôn Đồng Mít và thôn Hoành...

Tôi cũng thường xuyên đôn đốc cán bộ thanh tra, một là xuống làm một cách tận tâm, nhiệt tình, hai là chăm chú lắng nghe ý kiến phản ánh của nhân dân, tiếp thu toàn bộ việc cung cấp các tài liệu từ bản đồ vẽ tay cho đến các ý kiến của người dân... đã đều được Đoàn thanh tra thu thập một cách nghiêm túc. Sau này nếu như nhân dân còn khúc mắc, Đoàn thanh tra sẽ mời lên sẵn sàng đối thoại. Trên cơ sở các tài liệu thu thập được, chúng tôi đối chiếu so sánh với những tài liệu chứng cứ thu thập, tổng hợp và đưa ra bản kết luận này để đi đến sự thật chứ không phải là nêu hết ý kiến. Mọi người có quyền cung cấp, nhưng cơ quan thanh tra có quyền tập hợp và đưa ra những tài liệu, chứng cứ xác đáng nhất để đưa ra những kết luận đúng đắn nhất theo pháp luật".

Trả lời những vấn đề người dân xã Đồng Tâm còn băn khoăn nêu ra tại hội nghị sáng 7-7-2017, Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Chung chân thành: "Có lẽ là với sự quan sát của tôi với sự nghiên cứu tài liệu của tôi thì tôi giải thích với tư cách cá nhân thêm thế này. Cái thứ nhất là một số luật sư chỗ anh Trần Vũ Hải có đại diện cho nhân dân Đồng Tâm hết không thì tôi cũng đề nghị nhóm luật sư này, các anh căn cứ vào luật pháp, nhưng hôm nay là có đại diện của chính quyền xã, đại diện của nhân dân thôn Đồng Mít và các anh cũng chỉ đại diện cho một bộ phận nhân dân của thôn Hoành có đơn khiếu tố khiếu nại chứ không phải các anh đại diện cho cả dân xã Đồng Tâm, chúng ta phải nói rõ cái này ra... Vấn đề thứ hai mà các bác đang khúc mắc là bây giờ đất Đồng Tâm này là 96ha, 106ha nhưng mà tài liệu đến hiện nay đất thuộc Sân bay Miếu Môn thuộc địa phận xã Đồng Tâm từ trước đến nay thu hồi chỉ có 64,66ha thôi".

Phân tích rõ cơ sở pháp lý và thựctiễn - "toàn bộ từ những năm 1980 cho đến nay, tất cả các cột mốc bê tông cốt thép này còn nguyên, chưa xê dịch thế mà nhiều người cứ đòi hỏi. Chính quyền chúng tôi không thể chạy theo một vài cá nhân được", đồng chí Nguyễn Đức Chung nhấn mạnh: "UBND thành phố quyết định giao cho Thanh tra, mời Thanh tra Chính phủ, mời Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường, Ban Dân nguyện, UBND huyện Mỹ Đức, UBND Chương Mỹ, đại diện xã Đồng Tâm, Đảng ủy xã Đồng Tâm, đại diện nhân dân thôn Hoành, và một số người dân xã Đồng Tâm có mặt đầy đủ đi kiểm tra 7 mốc giới rất cụ thể đo đạc lại toàn bộ vẫn khẳng định kết quả này: Đất của khu Đồng Sênh cộng tất tần tật lại đất nông nghiệp mà thu cho Sân bay Miếu Môn giao cho quân đội quản lý chỉ có hơn 64ha thôi chứ không 96 hay 106 như các cụ nói. Đây là một trong những lý do tạo ra và tôi cho là có một sự gian dối để kích động người dân, kích cái lòng tham của các cụ lên".

Nhân lên "cái tình" vì việc chung

Sự việc xảy ra ở Đồng Tâm thời gian qua không chỉ có việc khiếu nại về nguồn gốc đất và công tác quản lý, sử dụng đất từ trước đến nay tại khu Sân bay Miếu Môn thuộc địa giới xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức. Ở đây còn có những hành vi vi phạm pháp luật về quản lý đất đai, về pháp luật hình sự. Các cơ quan chức năng của trung ương và thành phố đã và đang từng bước tiến hành các công việc tố tụng cần thiết để làm rõ. Những sự việc này chỉ có thể giải quyết trên cơ sở hài hòa giữa lý và tình.

Nhớ lại cuộc đối thoại sáng 22-4-2017, trong lá đơn tập thể của nhân dân xã Đồng Tâm do Bí thư Đảng ủy xã Nguyễn Thị Lan có một nội dung đầu ­tiên vừa khẳng định sai sót, vừa tha thiết kiến nghị: "Nhân dân xã Đồng Tâm đã kiểm điểm thấy mình có nhiều sai sót do không hiểu biết pháp luật nên đã vi phạm pháp luật, vì vậy nhân dân mong ông Chủ tịch giang tay cứu vớt, tha thứ không truy cứu trách nhiệm hình sự".

Trước băn khoăn này, Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Chung nêu rõ: "Luật pháp đã nói rõ: Đối với người có hành vi vi phạm pháp luật mà anh nhận thức rõ hành vi của ḿình, thứ hai là khai thành khẩn rồi, anh lại khắc phục hậu quả, tích cực hợp tác làm rõ thì trên cơ sở đó tôi tin là bà con sẽ được giảm nhẹ"... Và Chủ tịch UBND thành phố cũng đề nghị nhân dân xã Đồng Tâm: "Sau buổi này, các cụ nên có cái đơn gửi về Bí thư Đảng ủy xã tiếp nhận chuyển về thành phố (để có căn cứ giải quyết)".

Ai cũng biết, và luật pháp cũng khẳng định - mọi việc đều phải được xem xét giải quyết trên cơ sở chứng lý thuyết phục. Tiếc là sau cuộc đối thoại sáng 22-4 đến nay, ngay cả khi cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Hà Nội đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự để điều tra về 2 tội danh: Bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật (theo Điều 123 Bộ luật Hình sự) và Hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản (theo Điều 143 Bộ luật Hình sự) - việc có một văn bản cần thiết để các cơ quan bảo vệ pháp luật có cơ sở xem xét, giải quyết công tâm, lại vẫn chưa được những người "trong cuộc" thực hiện. Bởi thế, tại hội nghị ngày 7-7, đồng chí Nguyễn Đức Chung tiếp tục thể hiện trách nhiệm của mình khi chỉ rõ: "Tôi nhắc lại là chính việc cơ quan điều tra Công an thành phố khởi tố là cái điều kiện để cho mọi người chứng minh mình...

Từ giai đoạn điều tra này mọi người sẽ tập hợp và cơ quan điều tra người ta sẽ chứng minh tất cả những gì mọi người được hưởng khoan hồng". Nhắc lại buổi đối thoại trước đó, Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Chung ghi nhận: "Nhân đây cũng cho phép tôi được bày tỏ chân thành cảm ơn những tình cảm của bà con thôn Hoành, của bà con nhân dân xã Đồng Tâm đã dành cho Đoàn đối thoại của chúng tôi ngày 22-4. Có thể nói là đã để lại một tình cảm tốt đẹp giữa chính quyền thành phố với chính quyền địa phương và với bà con nhân dân. Tuy nhiên hôm nay cũng phải cho tôi công bố một điều này, sau buổi gặp đó đã có một số người gặp tôi và tôi hứa là những sự thật mà tôi biết tôi sẽ đem theo hành trang của mình; nhưng lương tâm của mọi người xin lỗi tôi bởi vì đằng sau những cái mà mọi người đã làm là còn những âm mưu khác.

Nhưng tôi hứa là tôi sẽ không bao giờ nói ra, mà tự các bên lương tâm sẽ định nghĩa với nhau. Còn cái câu chuyện tôi hứa với bà con những cái gì thì tôi chỉ mong muốn bà con - các cụ đã nhận thức rõ được sai phạm của mình; thì như tôi cũng đã chỉ rõ, một là các cụ có đơn gửi lên qua Bí thư Đảng ủy, nếu không thì gửi cho cơ quan nội chính, nếu không thì gửi cho tôi để tôi gửi cho cơ quan nội chính để trên cơ sở là phải có đơn trình bày cái gì, một là nhận rõ hành vi vi phạm của mình, hai là chứng minh là trong thời gian bắt giữ các anh em cán bộ chiến sĩ công an đã không đánh đập, cho ăn uống, cho mặc quần áo, cái thứ ba là nói rõ cái việc cộng tác của các cụ, các ông, các bà với cá nhân tôi để đi đến kết cục ngày 22-4, thì đấy là những điều tốt, nhưng mà các bác, các anh, các chị phải thể hiện bằng đơn, bằng tiếng nói của mình".

Về phần mình, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Đức Chung cho biết, với trách nhiệm bản thân, đồng chí cũng sẽ có một báo cáo để gửi cho cơ quan điều tra toàn bộ quá trình mình đã thuyết phục cụ Kình và những người khác như thế nào. "Toàn bộ quá trình ấy, tôi sẽ viết và sau này sẽ công bố một cách công khai minh bạch để tôi khẳng định là mọi người đã tham gia cộng tác với Chủ tịch UBND thành phố như thế nào để giải quyết cuộc khủng hoảng đó như thế nào".

Nhấn mạnh những quy định của luật pháp về bí mật an ninh quốc gia cũng như trách nhiệm của những người hôm nay trước truyền thống cha ông để lại, tại buổi công bố dự thảo kết luận thanh tra sáng 7-7, Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Chung bày tỏ: "Tôi mong muốn với một truyền thống mà tôi đã ghi nhận nhân dân xã Đồng Tâm đã từng anh hùng trong kháng chiến chống Pháp được Đảng, Nhà nước ghi nhận rất nhiều gia đình có công với cách mạng, có rất nhiều con em đã từng hy sinh trong các cuộc kháng chiến đã có cống hiến, chúng ta tiếp tục phấn đấu xây dựng truyền thống nhân dân xã Đồng Tâm.

Không có lý do gì mà chỉ có việc này mà chúng ta đánh mất hết tất cả truyền thống đó, mà truyền thống đó đáng lẽ con cháu mình sẽ được hưởng thì bây giờ chúng ta đang để mất nó đi thì tôi với nhân danh cá nhân cũng như tư cách là Chủ tịch UBND thành phố, tôi kêu gọi, mong muốn những người đảng viên, nhân dân - tất cả 10.000 dân Đồng Tâm không phải người xấu hết, ở đây chỉ có một bộ phận mà tôi đánh giá còn đang hiểu sai thì trách nhiệm của tôi, trách nhiệm của UBND huyện Mỹ Đức, trách nhiệm của các cơ quan Công an, Bí thư Đảng ủy và cán bộ, đảng viên phải tuyên truyền vận động cho người dân thấy. Và hôm nay tôi đề nghị anh Trần Vũ Hải cùng nhóm luật sư - các anh đều là những người hiểu biết pháp luật, các anh cũng phải có trách nhiệm tuyên truyền cho người dân thấy được cái đúng, cái sai chứ không phải anh hùa vào như thế...".

Tại buổi đối thoại ngày 22-4 với nhân dân Đồng Tâm, khi có ý kiến đề nghị "ghi nhận hoạt động nghề nghiệp của một số luật sư", Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Chung đã nói: "Trong thời gian vừa qua tôi cũng biết là có một số luật sư vào đây. Người nào cơ hội thì các cụ đã từ chối rồi đúng không ạ? Còn các luật sư của Đoàn luật sư Hà Nội vào đây. Tôi rất mong muốn là các cụ phải chọn cho mình những luật sư đúng đắn, những luật sư tốt, tư vấn cho các cụ về pháp lý, xem việc xử lý có đúng pháp luật không?".

Lần này, khi chủ trì buổi công bố dự thảo kết luận thanh tra, đồng chí Nguyễn Đức Chung một lần nữa nhấn mạnh vai trò "thượng tôn pháp luật" trong việc điều chỉnh, duy trì những giá trị của cuộc sống, trong đó có hoạt động tư vấn pháp lý: "Tôi xin nói thêm, toàn bộ sự kiện ngày 1-3, ngày 7-3, ngày 22-4 còn đó; toàn bộ hình ảnh cụ Kình ra phất cờ còn đó. Tất cả những điều đó còn nguyên giá trị. Vì thế, tôi nhắc lại một điều trong cuộc đối thoại ngày 22-4 có đầy đủ sự chứng kiến của bà con xã Đồng Tâm và thôn Hoành và chính quyền các cấp - là tôi rất mong muốn tất cả chúng ta phải "thượng tôn pháp luật", lấy pháp luật làm trọng và chúng ta phải chấp hành. Còn quyền của mọi người là quyền được cung cấp tài liệu, quyền được kiến nghị, giải đáp nhưng phát biểu phải có giới hạn.

Tôi biết anh Trần Vũ Hải là con người rất am hiểu và không những am hiểu về luật pháp, mà còn am hiểu về tường tận từ những cái nhỏ trong xã hội. Tôi rất mong muốn anh với tư cách một luật sư - hãy bảo vệ những điều gì mang lại giá trị cuộc sống, giá trị bền vững và giá trị đạo đức, giá trị luật pháp chứ không phải những giá trị mà anh đem lại để ngày mai người ta ghi nhận anh là một luật sư khác. Chúng tôi tôn trọng nghề nghiệp của luật sư, nhưng anh phải hoạt động trong khuôn khổ luật pháp".

"Tôi mong muốn mọi người đã có lòng tốt rồi thì hãy nâng nó lên, chứ bây giờ cứ lẫn lộn suốt ngày thế này nó không đi đến kết cục được" - Thông điệp của Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung nêu ra sáng 7-7 về cách giải quyết những sự việc ở xã Đồng Tâm cũng chính là nguyên tắc xuyên suốt của pháp chế xã hội chủ nghĩa ở nước ta: Lấy con người làm trung tâm và khi giải quyết mọi việc phải trọng lý, đạt tình!