“Lái buôn tử thần”

Theo CNN, Viktor Bout đã được áp tải rời lãnh thổ Thái Lan vào lúc 1h30 chiều 16-11-2010 trên một phi cơ thương mại bay thẳng đến Mỹ để hầu tòa vì những tội danh mà chính quyền Mỹ đã cáo buộc đối với nhân vật này. Nếu tòa án Mỹ chứng minh được lời buộc tội là đúng, Bout có thể lãnh án tù chung thân. Chuyến bay dẫn độ Viktor Bout được giới an ninh Thái Lan, Mỹ tiến hành ngay sau khi Thủ tướng Thái Lan Abhisit Vejjajiva ký các quyết định cuối cùng; chấm dứt hơn 2 năm rưỡi các vụ tranh chấp về tòa án và giằng co với nhà chức trách Nga.

Viktor Bout, sinh năm 1967, từng là một sỹ quan của quân đội Liên Xô cũ; điều hành một công ty vận tải hàng không với mạng lưới hoạt động trải khắp toàn cầu vào những năm 1990. Qua công ty bình phong này, Viktor Bout đã buôn bán vũ khí cho các khách hàng là những nhóm quân nổi dậy ở châu Phi và Trung Đông. Trong hơn một thập niên, "Lái buôn tử thần" này luôn thoát được sự truy nã và các biện pháp cấm vận cho đến khi bị sa lưới tại Thái Lan vào tháng 3-2008 trong một phi vụ béo bở. Viktor Bout bị bắt tại một khách sạn ở Bangkok khi đang thương lượng với các thành viên nhóm nổi dậy ở Colombia (FARC) do các điệp viên Mỹ giả dạng. Viktor Bout cũng đã và sẽ phải đối mặt với những cáo buộc bán vũ khí trái phép cho một số vùng chiến sự, gây bất ổn cho tình hình thế giới như Sierra Leone và Afghanistan.Viktor Bout cũng bị Mỹ cáo buộc phạm một số tội liên quan đến khủng bố như có âm mưu sát hại công dân, sỹ quan và nhân viên của Mỹ; âm mưu để sở hữu và sử dụng một tên lửa chống máy bay; âm mưu cung cấp vật liệu hỗ trợ cho một tổ chức khủng bố quốc tế…

Tuy nhiên, theo giới phân tích rắc rối ở đây chính là mối quan hệ của Viktor Bout với Điện Kremlin. Ông ta được cho là đã mua lại vũ khí của Nga sau khi Liên Xô sụp đổ nhờ các mối quan hệ trong không quân Nga. Do đó, Moscow có lẽ không muốn một số bí mật bị lộ khi Viktor Bout bị xét xử ở nước ngoài. Nga cho biết việc dẫn độ Viktor Bout đến Mỹ là trái luật, rõ ràng mang động cơ chính trị và có thể ảnh hưởng xấu đến mối quan hệ. Ngày 16-11, Bộ Ngoại giao Nga ra tuyên bố rằng Nga sẽ tiếp tục bảo vệ Bout. Lak Nitivat, luật sư người Thái Lan của Bout, cho rằng, việc chính quyền Thái Lan dẫn độ thân chủ của mình sang Mỹ là bất hợp pháp. Cũng theo Bộ Ngoại giao Nga, việc dẫn độ bất hợp pháp đối với ông Bout là hậu quả từ sức ép chính trị chưa có tiền lệ của Mỹ lên chính phủ và giới tư pháp Thái Lan. Sự kiện ngành tư pháp Thái Lan đáp ứng đòi hỏi của phía Mỹ dẫn độ Bout sang Mỹ khiến người ta nghi ngờ về tính độc lập của toàn bộ hệ thống tư pháp Thái Lan.

Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov gần đây hứa sẽ "tiếp tục làm mọi thứ cần thiết để Bout được an toàn trở về nhà", và rằng vụ việc chống lại Bout là "kinh khủng và mang tính chất chính trị". Nga cũng cung cấp cho Chính phủ Thái Lan dầu lửa và máy bay chiến đấu giá rẻ để kháng cự lại những yêu cầu dẫn độ từ phía Mỹ. Nga cũng cho rằng các nỗ lực của Mỹ nhằm kết tội Bout sẽ gây tác động tiêu cực tới mối quan hệ "mới được khởi động lại" giữa Nga và Mỹ. Trong khi đó, Mỹ khẳng định đã đưa ra các chứng cứ buộc Viktor Bout phải bị dẫn độ đến nước này, và không quên kèm lời cảnh báo rằng quan hệ Mỹ - Nga sẽ rạn nứt nếu bị từ chối. Bộ Ngoại giao Mỹ cũng triệu Đại sứ Thái Lan tại Mỹ đến Nhà Trắng ngay sau khi có phán quyết dẫn độ Viktor Bout đến Mỹ để nhấn mạnh đây là ưu tiên cao nhất của Washington.