"Không thể chỉ nói bồi thường đi, Nhà nước cứ thế mang tiền đến"

Ngày 6/9, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội họp phiên toàn thể để thẩm tra ban đầu dự án Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước (sửa đổi). Theo dự thảo luật, trình tự, thủ tục, các bước giải quyết bồi thường tại cơ quan giải quyết bồi thường cũng rút gọn hơn, giảm từ 125 ngày xuống còn hơn 50 ngày. Đồng thời, bổ sung quy định về việc hoãn, tạm đình chỉ và đình chỉ việc giải quyết bồi thường.

Dự thảo bổ sung quy định về tạm ứng kinh phí bồi thường. Theo đó, nếu người yêu cầu bồi thường đề nghị, ngay sau khi thụ lý hồ sơ yêu cầu bồi thường, người giải quyết bồi thường xác định một khoản tiền cho các thiệt hại có thể tính được ngay thì có trách nhiệm đề xuất Thủ tưởng cơ quan giải quyết bồi thường tạm ứng kinh phí để chi trả một phần khoản tiền đó cho người yêu cầu bồi thường.

Dẫn chứng vụ ông Huỳnh Văn Nén xin tạm ứng 1 tỷ đồng nhưng luật chưa quy định, ông Lê Hữu Thể, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao cho rằng, “thương dân thì tốt thôi nhưng phải kín kẽ, không phải thích thế nào cũng được”.

Ông Ngô Trung Thành, Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật bày tỏ tán thành nên quy định tạm ứng bồi thường để thể hiện trách nhiệm của cơ quan nhà nước, nhất là trong tố tụng hình sự. Nếu làm việc đó thì đây là bước ngoặt, thể hiện rõ tinh thần của Hiến pháp trong việc bảo vệ quyền con người, quyền công dân.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc thì cho biết, đây là vấn đề Chính phủ cũng bàn thảo nhiều: “Người ta muốn tạm ứng vì quá khổ rồi nhưng hiện không có quy định nào để cho tạm ứng. Theo dự thảo, việc tạm ứng tiền bồi thường được thiết kế theo hướng cộng, trừ, nhân, chia và chỉ một phần rất cụ thể để xoa dịu bức xúc. Cứ kéo dài thủ tục thì người ta không thể nào chấp nhận được”.

Cũng theo ông Ngọc, trình tự, thủ tục đã được rà soát rất kỹ, cắt giảm những điều không cần thiết. Những băn khoăn chỗ này, chỗ kia cố tình chây ì thì đã đưa vào điều cấm. Thiệt hại cũng liệt kê rất cụ thể và đã quy định tính ở thời điểm giải quyết bồi thường.

“Nhưng phải thống nhất với nhau là tiếp cận trên nguyên tắc dân sự. Người được bồi thường phải chứng minh được thiệt hại, chứ không thể chỉ nói bồi thường đi, Nhà nước cứ thế mang tiền đến bồi thường” - ông Ngọc lưu ý.

Theo báo cáo của Bộ Tư pháp, trong 6 năm, số lượng yêu cầu bồi thường không nhiều, chỉ 258 vụ việc và chủ yếu tập trung ở cấp huyện, cấp tỉnh. Trong khi đó, cơ quan giải quyết bồi thường ở 4 cấp từ trung ương đến cấp xã ước tính 28.000 cơ quan. Nếu giữ mô hình hiện nay thì việc có quá nhiều cơ quan giải quyết bồi thường là không tương thích với số lượng vụ việc yêu cầu bồi thường.

Bộ Tư pháp nêu quan điểm, việc quy định mô hình cơ quan giải quyết bồi thường như dự thảo Luật sẽ bảo đảm tính tập trung hơn, chuyên nghiệp hơn, mà vẫn gắn được trách nhiệm của cơ quan quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại lẫn trách nhiệm của cơ quan quản lý cấp trên của cơ quan đó đối với thiệt hại do người thi hành công vụ gây ra.

Dự án luật được đánh giá là bảo đảm đúng luật ban hành văn bản, đủ điều kiện để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội./.