Không dùng tiền ngân sách “giải cứu” doanh nghiệp Nhà nước

Sáng nay (9/11), Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia giai đoạn 2016 - 2020, trong đó nêu rõ: Không sử dụng ngân sách Nhà nước để cơ cấu lại doanh nghiệp Nhà nước (DNNN), xử lý nợ xấu hệ thống ngân hàng thương mại Nhà nước, cấp vốn điều lệ cho tổ chức tín dụng thương mại hoặc đóng góp cổ phần tại các tổ chức tài chính quốc tế. Các khoản vay mới chỉ thực hiện sau khi đã đánh giá đầy đủ tác động lên quy mô nợ công và khả năng trả nợ trong trung hạn.

Nghị quyết về kế hoạch tài chính 5 năm có nội dung mục tiêu, định hướng huy động, sử dụng vốn vay và quản lý nợ công giai đoạn 2016-2020.

Theo đó, định hướng trong 5 năm tới, hoạt động thu ngân sách Nhà nước (NSNN) sẽ hạn chế tối đa việc đề ra các chính sách làm giảm thu ngân sách, khai thác tốt nguồn thu từ cổ tức, lợi nhuận được chia cho phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp...

Trong khi đó, trong hoạt động chi sẽ điều chỉnh mức lương cơ sở, lương hưu và trợ cấp ưu đãi đối với người có công tăng bình quân khoảng 7%/năm; căn cứ tình hình thực tế, mức điều chỉnh cụ thể sẽ được Quốc hội xem xét, quyết định trong dự toán ngân sách Nhà nước hằng năm.

Chống thất thoát, lãng phí trong chi ngân sách

Về nhiệm vụ và giải pháp thực hiện, nội dung Nghị quyết nêu, giai đoạn này sẽ tăng cường thanh tra, kiểm tra, kiểm toán để chống thất thu, ngăn chặn các hành vi gian lận thương mại, chuyển giá, trốn thuế, chống thất thoát, lãng phí trong chi ngân sách Nhà nước, đặc biệt là trong chi đầu tư xây dựng cơ bản.

Đồng thời, xử lý nghiêm, kịp thời các trường hợp vi phạm pháp luật về quản lý, thu, chi ngân sách Nhà nước, nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương và đơn vị trong việc quản lý ngân sách Nhà nước.

Cùng với việc nghiên cứu việc thành lập cơ quan chuyên trách làm đại diện chủ sở hữu, quản lý vốn Nhà nước, giai đoạn 2016-2020 cũng thực hiện rà soát cơ chế quản lý tài chính đối với một số DN Nhà nước, DN có vốn Nhà nước bảo đảm theo đúng quy định của Luật Quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại DN và các Luật về thuế.

Mục tiêu đặt ra cho giai đoạn đến 2020 là phấn đấu tổng thu NSNN cả giai đoạn 2016-2020 khoảng 6,86 triệu tỷ đồng, tăng khoảng 1,65 lần so với giai đoạn 2011-2015; bảo đảm tỷ lệ huy động vào ngân sách Nhà nước không thấp hơn 23,5%GDP. Trong đó thuế, phí, lệ phí khoảng 21%GDP; tỷ trọng thu nội địa bình quân khoảng 84-85% tổng thu NSNN.

Đồng thời, từng bước cơ cấu lại chi ngân sách theo hướng tích cực. Tổng chi NSNN cả giai đoạn 2016 - 2020 khoảng trên 8 triệu tỷ đồng, trong đó, tăng tỷ trọng chi đầu tư phát triển chiếm bình quân khoảng 25-26% tổng chi ngân sách Nhà nước (tối đa 2 triệu tỷ đồng trong 5 năm); giảm tỷ trọng chi thường xuyên xuống dưới 64% tổng chi ngân sách Nhà nước. Ưu tiên bảo đảm chi trả nợ, chi dự trữ quốc gia.

Cho phép nới trần nợ Chính phủ

Dù nợ Chính phủ năm 2016 đã vượt mức trần 50% GDP, nhưng theo Nghị quyết vừa được Quốc hội thông qua, trong 5 năm tới, nợ công hằng năm có thể được phép chạm mức 65% GDP, nợ Chính phủ không quá 54% GDP, nợ nước ngoài của quốc gia không quá 50% GDP.

Đồng thời, nghĩa vụ trả nợ nước ngoài của quốc gia dưới 25% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ. Nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ (không bao gồm cho vay lại) không quá 25% so với tổng thu ngân sách Nhà nước hằng năm.

Tại báo cáo giải trình trước khi đại biểu bấm nút, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho biết, nhiều ý kiến đề nghị, trong giai đoạn 2016-2020 không tăng trần nợ công vượt quá 65% GDP và cân nhắc nợ Chính phủ chỉ ở mức 53% GDP vì năm 2016 đã vượt giới hạn này, có thể ở mức 54-55% GDP.

Uỷ ban Thường vụ Quốc hội giải trình, đúng như ý kiến các vị đại biểu, nợ công giai đoạn 2011-2015 tăng nhanh, tốc độ tăng bình quân khoảng 18,4%/năm, gần chạm ngưỡng cho phép (65% GDP), không bảo đảm an ninh, an toàn tài chính quốc gia. Do vậy, giai đoạn 2016-2020, đề nghị Chính phủ kiểm soát chặt chẽ mức nợ công theo đúng nghị quyết của Quốc hội.

Đối với nợ Chính phủ, đầu năm nay đã vượt giới hạn quy định (50,3% GDP so với quy định là không quá 50%). Theo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, dư nợ Chính phủ ở mức 53% GDP cho cả giai đoạn 5 năm là rất khó thực hiện do năm 2016 đã vượt giới hạn này (53,2% GDP).