Italia: Nhức nhối nạn mafia rác

Các chuyên gia y tế đã đưa ra nhiều cảnh báo nghiêm trọng về sức khỏe nhưng mọi cố gắng nhằm xử lý "quả bom sinh thái" nguy hiểm này đang bị ngăn trở bởi các băng đảng mafia địa phương.

Mới đây, Thứ trưởng Quốc phòng Italia Gioacchino Alfano cho biết Chính phủ muốn dùng quân đội để giải quyết mafia rác và việc này sẽ được quyết định trong những ngày tới. Tuy nhiên, đây không phải lần đầu tiên Chính phủ Italia mở chiến dịch để xử lý vấn nạn này. Theo ước tính của các tổ chức môi trường, trong vòng vài chục năm gần đây đã có tới khoảng 10 triệu tấn rác thải công nghiệp, từ khoảng 440 nhà máy ở miền Bắc và Trung Italia, bị chôn vùi bất hợp pháp tại Campania và các địa điểm nằm giữa Caserta - Naples. Tạp chí y khoa Lancet đã từng gọi khu vực này là "tam giác chết" do triền miên hứng chịu khí độc từ việc đốt rác thải. Mức độ độc hại trong đất cao hơn chuẩn an toàn 100 lần là nguyên nhân khiến tỷ lệ người nhiễm các loại ung thư cao gấp 5 lần tỷ lệ trung bình trên cả Italia và tỷ lệ trẻ em chào đời tại khu vực này có nguy cơ bị dị dạng lên đến hơn 83%. Nhiều mẫu xét nghiệm máu còn cho thấy hàm lượng dioxin ngang với máu của lính Mỹ từng tham chiến tại Việt Nam. Trong khi đó, ngành nông nghiệp bị ảnh hưởng nặng nề do đất và nguồn nước bị ô nhiễm.

Nhiều cuộc biểu tình của người dân ở khu vực này đã diễn ra trong thời gian qua nhưng cuộc khủng hoảng về rác vẫn không được giải quyết triệt để do sự thao túng của mafia địa phương. Trên thực tế, đến nay, Italia đã tiêu tốn hơn 2,5 tỷ euro nhằm chấm dứt tình trạng ô nhiễm rác, nhưng các giải pháp xử lý có tính bền vững do chính quyền đề xuất đều không thể tiến hành.

Theo các quan chức cấp cao về an ninh của Italia, có đến 4 tổ chức mafia trong nước đầu tư trong lĩnh vực này, đó là Cosa Nostra ở đảo Sicilia, Sacra Corona Unita ở vùng Puglia, Ndrangheta ở vùng Calabria và Camorra ở vùng Campania. Các nhóm xã hội đen nói trên kiểm soát không dưới 30% nhà máy xử lý rác sinh hoạt và chất thải công nghiệp độc hại. Trong số này, Camorra được giới giang hồ xếp vào hạng "anh cả". Chúng dễ dàng kiếm được những hợp đồng thu mua rác từ các nhà máy trên toàn Italia nhưng không xử lý theo đúng trình tự mà đem đi chôn hoặc đốt ở những khu vực thuộc Campania. Vì giá "công nghệ" xử lý rác của Camorra thấp hơn nhiều so với các dịch vụ hợp pháp nên nhiều doanh nghiệp tìm đến băng đảng mafia này. Không ít lần chính quyền địa phương đã có kế hoạch xây dựng những lò đốt rác an toàn nhưng đều bất thành vì ảnh hưởng đến lợi nhuận của Camorra. Ngoài việc liên tục đe dọa tính mạng của doanh nhân và chính khách theo đuổi kế hoạch này, mafia còn mua đứt những mảnh đất dự kiến để xây dựng khu xử lý rác mới.

Dư luận lo ngại một cuộc khủng hoảng sinh thái sẽ sớm xảy ra ở miền Nam Italia nếu tình trạng xử lý rác thải bất hợp pháp tiếp tục diễn ra như thời gian qua mà không có giải pháp nào đủ mạnh để giải quyết vấn đề.