Huy động tổng lực, tạo cú hích mạnh

Đánh giá của BCĐ TƯ, sau hơn một năm triển khai chương trình xây dựng NTM, đã có 100% tỉnh, thành phố (TP) thành lập BCĐ và cơ bản kiện toàn bộ máy nhân sự. Chính phủ và các bộ đã ban hành 5 nghị định, 31 quyết định, 6 thông tư hướng dẫn xây dựng NTM. Tại 63 tỉnh, TP đã hoàn thành đánh giá sơ bộ thực trạng nông thôn theo 19 tiêu chí. Khoảng 45% số xã đang tiến hành lập đề án xây dựng NTM, trong đó có 700 xã (chiếm 7,6%) đã phê duyệt xong. Các địa phương đã giải ngân 307 tỷ đồng, tập trung cho các dự án xây dựng trường học đạt chuẩn, kiên cố hóa đường giao thông, hệ thống kênh mương, xây dựng trụ sở xã, củng cố hệ thống điện, xóa nhà tạm... Một số tỉnh như Tuyên Quang, Hà Nam… đã có chính sách hỗ trợ cho các xã làm đường giao thông, xây dựng kênh mương, công trình vệ sinh… Tỉnh Thái Bình đã quy hoạch đồng ruộng gắn với hạ tầng phù hợp thuận tiện cho người dân đưa cơ giới hóa vào sản xuất (SX)…

Tuy nhiên, theo đánh giá của BCĐ, tiến độ triển khai xây dựng NTM nhìn chung còn chậm, chưa thực sự có bước đột phá. Việc huy động nguồn vốn còn nhiều khó khăn và bố trí chưa tập trung. Sau một năm thực hiện Nghị định 61/NĐ-CP về khuyến khích doanh nghiệp (DN) đầu tư vào nông nghiệp (NN), nông thôn (NT), hầu hết các tỉnh đều chưa dành ngân sách hỗ trợ DN. Trong khi đó, tổng hợp nhu cầu vốn của các địa phương năm 2011 chiếm khoảng 31.400 tỷ đồng nhưng kinh phí hỗ trợ từ ngân sách nhà nước mới đạt 7.200 tỷ đồng (chiếm 22,9% so với nhu cầu)… Mục tiêu đề ra là năm 2011 cơ bản hoàn thành quy hoạch (QH) NTM cấp xã, trong đó có 30% xã làm xong QH chi tiết, tuy nhiên đến hết năm mới có 1.040 xã (đạt 11,67%) phê duyệt xong QH chung, 1.083 xã (chiếm 12,15%) mới hoàn thành đồ án QH chung, chờ thẩm định. Như vậy, nhiệm vụ đề ra không thực hiện được, chưa nói tới chất lượng QH vẫn còn yếu.

Xây dựng NTM không phải để "tham quan"

Theo BCĐ TƯ, mục tiêu, nhiệm vụ chủ yếu trong năm 2012 là tiếp tục đẩy nhanh tiến độ triển khai để 20% số xã của cả nước đạt chuẩn NTM vào năm 2015, trong đó 11 xã điểm đạt chuẩn vào năm 2013. Nhưng nhiều ý kiến cho rằng, mục tiêu đề ra rất cao, khó thực hiện bởi trên cả nước có gần 9.300 xã, trong khi tiến độ triển khai hiện nay đang chậm, nguồn lực cho chương trình vẫn còn hạn chế... Tuy nhiên, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Văn Ninh khẳng định, xây dựng NTM là chương trình dài hạn, mục tiêu xây dựng là bền vững chứ không phải chỉ là thí điểm để tham quan, học tập. Do đó, trước mắt không nên điều chỉnh chỉ tiêu vì phong trào hiện đang lên cao. Các tiêu chí khác cũng cần bình tĩnh để xem xét.

Thực tế triển khai xây dựng NTM tại các xã điểm với những kết quả đạt được khẳng định đây là chủ trương đúng đắn, hợp lòng dân. Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh nhấn mạnh, năm 2012, các địa phương tiếp tục tập trung củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống BCĐ các cấp. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về xây dựng NTM gắn với cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư" và phong trào thi đua "Cả nước chung sức xây dựng NTM". Cần chuyển đổi cơ cấu SX, phát triển NN hàng hóa, ứng dụng công nghệ tiên tiến vào SX, đồng thời phát triển các hình thức tổ chức sản xuất tập thể, liên kết SX để hỗ trợ thúc đẩy SX hàng hóa, tăng thu nhập cho người nông dân. Trong quá trình triển khai xây dựng cơ sở hạ tầng cần lựa chọn làm trước loại hạ tầng cơ bản, thiết yếu, trong đó ưu tiên cho công trình ở cấp thôn hoặc trực tiếp gắn với phát triển SX và đời sống thường nhật của người dân.

Để tháo gỡ khó khăn về vốn, Phó Thủ tướng lưu ý quá trình triển khai phải huy động một cách tổng lực, trong đó nguồn lực của Nhà nước là rất quan trọng để tạo cú hích, nhưng cũng phải huy động DN, người dân vào cuộc. Quá trình triển khai phải quyết liệt nhưng không nóng vội, vì đây là chương trình lâu dài chứ không chỉ đầu tư hạ tầng NT là xong.