Hội nghị EAS góp phần quan trọng đảm bảo hòa bình, an ninh và thịnh vượng của khu vực Đông Á

Tại hội nghị, Tổng Thư ký Liên hợp quốc António Guterres và Chủ tịch Ngân hàng Thế giới David Malpass được mời trình bày về nỗ lực ứng phó dịch bệnh Covid-19 và thúc đẩy phục hồi kinh tế bền vững toàn cầu. 

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao vai trò và tầm vóc của hội nghị EAS; cho rằng với ASEAN ở vị trí trung tâm, lấy đối thoại, hợp tác làm phương châm, EAS sau 15 năm đã trở thành diễn đàn chiến lược hàng đầu khu vực, là nơi các nhà lãnh đạo trao đổi về các vấn đề quan trọng, ảnh hưởng đến hòa bình, an ninh và thịnh vượng của khu vực. 

Thủ tướng cũng nhấn mạnh, với 4,6 tỷ người dân, tổng GDP hơn 51,6 nghìn tỷ USD, EAS đã tạo ra khuôn khổ phù hợp cho các nước tham gia chia sẻ các quan tâm chung, đối thoại về mọi vấn đề và hợp tác trên nhiều lĩnh vực.

Bên cạnh đó, EAS cũng góp phần xây dựng cách tiếp cận chung về các vấn đề đang nổi lên, đó là thượng tôn pháp luật, đối thoại chân thành, hợp tác thực chất vì hòa bình và ổn định lâu dài, thịnh vượng bền vững trong khu vực.

Tại hội nghị, các nước đánh giá cao Việt Nam, trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2020 và EAS 15, đã thành công trong điều phối các nỗ lực chung, vừa tăng cường hợp tác vì hòa bình, an ninh, vừa ứng phó hiệu quả với Covid-19. Các nước cũng đánh giá cao các sáng kiến của ASEAN về tăng cường hợp tác ứng phó dịch Covid-19, nhất là Quỹ ứng phó Covid-19 và Kho dự phòng vật tư y tế khu vực.

Các nước nhất trí cần nâng cao năng lực hệ thống y tế công cộng, sẵn sàng ứng phó với các thách thức y tế tương lai, xây dựng hệ thống cảnh báo sớm. Đồng thời, cần hợp tác nghiên cứu và sản xuất vắc xin, thuốc điều trị Covid-19 an toàn, hiệu quả, giá cả phải chăng. 

Phát huy những thành tựu đạt được trong 15 năm, lãnh đạo các nước EAS nhất trí phối hợp xây dựng định hướng cho EAS phát triển, đóng góp cho đối thoại và hợp tác vì hòa bình, an ninh và thịnh vượng; ứng phó hiệu quả với các thách thức đang nổi lên trong khu vực. 

Lãnh đạo các nước đã dành thời gian trao đổi về tình hình khu vực và quốc tế. Các nước nhấn mạnh nhu cầu bảo đảm môi trường thuận lợi để kiểm soát dịch bệnh.

Trên cơ sở đó, các nước nhấn mạnh tinh thần trách nhiệm, đồng thời kêu gọi kiềm chế, tránh các hành động làm phức tạp tình hình, không quân sự hóa, giải quyết hòa bình các khác biệt, mâu thuẫn trên cơ sở luật pháp quốc tế, Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 - khuôn khổ pháp lý cho mọi hoạt động trên biển. 

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chia sẻ đánh giá của lãnh đạo các nước EAS về tầm quan trọng trong xây dựng văn hóa đối thoại và hợp tác vì hòa bình, an ninh và phát triển của khu vực.

Thủ tướng nhấn mạnh, trong môi trường thế giới chuyển biến nhanh và phức tạp hiện nay, EAS cần phát huy vai trò của mình là diễn đàn hàng đầu trong thúc đẩy đối thoại và hợp tác tạo dựng lòng tin chiến lược giữa các quốc gia, biến thách thức thành cơ hội, hóa giải khó khăn, chuyển đối đầu thành hợp tác, từ đó đóng góp định hình cấu trúc đa phương quốc tế hiệu quả,có khả năng ứng phó hữu hiệu với các thách thức của khu vực và toàn cầu. 

Nhấn mạnh ý nghĩa chiến lược của biển và đại dương với không gian phát triển của các quốc gia, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị thúc đẩy hơn nữa hợp tác biển, lĩnh vực ưu tiên của EAS thông qua sử dụng bền vững và bảo tồn các nguồn tài nguyên biển, ngăn ngừa ô nhiễm và rác thải biển, dự phòng và ứng phó thiên tai cũng như kết nối biển.

Thủ tướng tái khẳng định lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông; đồng thời, nhấn mạnh mọi hành vi trên biển của các quốc gia cần phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982. 

Tại hội nghị, lãnh đạo các nước thông qua các văn kiện gồm Tuyên bố Hà Nội kỷ niệm 15 năm thành lập EAS; Tuyên bố của các lãnh đạo cấp cao Đông Á về hợp tác biển bền vững; Tuyên bố của các lãnh đạo cấp cao Đông Á về hợp tác thúc đẩy tăng trưởng kinh tế khu vực ổn định; Tuyên bố của các lãnh đạo cấp cao Đông Á về tăng cường năng lực chung của khu vực ngăn ngừa và ứng phó dịch bệnh; Tuyên bố của lãnh đạo cấp cao Đông Á về phụ nữ, hòa bình và an ninh.

* Trước đó cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì cuộc gặp giữa lãnh đạo ASEAN+3 và đại diện Hội đồng Doanh nghiệp Đông Á (EABC).

Báo cáo tại phiên đối thoại, đại diện EABC đã kiến nghị các lãnh đạo ASEAN+3 xem xét đưa các khuyến nghị của cộng đồng doanh nghiệp vào các chính sách hồi phục sau đại dịch, hoan nghênh khả năng ký kết Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) trong năm Chủ tịch của Việt Nam.

Để đảm bảo sự ổn định và bền vững của chuỗi cung ứng hàng hóa thiết yếu, Hội đồng EABC kiến nghị mở rộng sáng kiến Quỹ dự trữ gạo khẩn cấp ASEAN+3 (APTERR) sang các mặt hàng nông sản dự trữ thiết yếu khác.

EABC cũng mong muốn các lãnh đạo quan tâm chỉ đạo giảm chi phí ứng dụng công nghệ kỹ thuật số, đưa ra các giải pháp thông tin, xử lý tình trạng rò rỉ dữ liệu và tăng cường hợp tác công tư để thúc đẩy quá trình chuyển đổi số cho các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSME).

Đồng thời, EABC cũng khuyến nghị xem xét thúc đẩy kinh doanh không dùng giấy tờ và cải thiện các quy định về quản lý dữ liệu, phát triển các quy định hỗ trợ áp dụng công nghệ kỹ thuật số vào kinh doanh. 

Điều hành phiên đối thoại trong vai trò Chủ tịch ASEAN+3, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao những đóng góp thiết thực của Hội đồng EABC trong nỗ lực chung ứng phó với dịch bệnh, phục hồi kinh tế nói riêng cũng như tiến trình hội nhập và liên kết kinh tế khu vực thời gian qua.

Thủ tướng hoan nghênh những khuyến nghị của EABC và đề nghị cộng đồng doanh nghiệp khu vực tiếp tục ủng hộ, đồng hành cùng các Chính phủ trong cuộc chiến chống đại dịch và phục hồi kinh tế - xã hội, đưa kinh tế khu vực Đông Á trở lại mạnh mẽ hơn, hội nhập hơn và có khả năng cạnh tranh cao hơn sau đại dịch. 

Thủ tướng kêu gọi các doanh nghiệp tiếp tục thể hiện bản lĩnh, tinh thần tự lực, tự cường, đứng vững và vượt qua mọi khó khăn, thách thức, nhanh chóng phục hồi và tiếp tục phát triển; đề nghị cộng đồng doanh nghiệp chú trọng nâng cao khả năng ứng dụng công nghệ số, công nghệ thông minh trong sản xuất, kinh doanh, hướng đến các giá trị xanh - sạch và phát triển bền vững, vì lợi ích bao trùm của người dân. 

Thủ tướng yêu cầu Hội đồng Kinh doanh Đông Á tiếp tục phát huy vai trò của mình là cầu nối giữa doanh nghiệp với Chính phủ các nước Đông Á; đề xuất những khuyến nghị, đóng góp phù hợp, xác đáng và kịp thời cho Chính phủ các nước để tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách hội nhập kinh tế khu vực, góp phần triển khai hiệu quả Kế hoạch tổng thể phục hồi ASEAN.