Hiểu rõ để tận dụng tốt lợi ích từ EVFTA

Nhằm giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về các nội dung cốt lõi của EVFTA, cơ chế hỗ trợ trong triển khai thực thi, Trung tâm Xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch Hà Nội đã tổ chức Hội thảo “EVFTA - lợi thế xuất khẩu hàng nông sản Việt Nam; nông nghiệp hữu cơ - xu thế tiếp cận hệ thống phân phối hiện đại” với sự hỗ trợ của các bộ, ngành liên quan.

Bà Nguyễn Thị Mai Anh - Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch Hà Nội cho biết, EVFTA chính thức có hiệu lực được gần 4 tháng. Ngoài một số doanh nghiệp được hưởng những lợi ích đầu tiên thì phần lớn doanh nghiệp vẫn chưa nhận được cơ hội cụ thể nào từ EVFTA. “Một mặt, do văn kiện EVFTA rất phức tạp, để đọc, hiểu được nội dung và biết cách tận dụng cam kết EVFTA là thách thức rất lớn đối với các doanh nghiệp. Mặt khác, việc thực hiện hóa các cơ hội EVFTA đòi hỏi những hành động cụ thể, thích hợp của các cơ quan nhà nước và từng doanh nghiệp”, bà Nguyễn Thị Mai Anh chia sẻ.

Thông tin tới doanh nghiệp về các cam kết thuế quan, lộ trình xóa bỏ thuế trong lĩnh vực liên quan, các quy tắc về xuất xứ hàng hóa, cũng như biết cách tận dụng ưu đãi từ Hiệp định, bà Trịnh Thị Thu Hiền - Trưởng phòng Xuất xứ hàng hóa - Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho hay, đối với mặt hàng nông sản được phân loại là hàng hóa có xuất xứ thuần túy (cây trồng, sản phẩm cây trồng/thu hoạch tại nước thành viên) khi xuất khẩu sang Liên minh châu Âu (EU) sẽ được hưởng ưu đãi 0%. Đơn cử như nếu có giống cà phê Thái Lan trồng tại Việt Nam thì sản phẩm đó cũng được coi là sản phẩm xuất xứ thuần túy. Hoặc sản phẩm cá tầm hay cá hồi chỉ cần sinh ra hoặc lớn lên tại Việt Nam thì được coi có xuất xứ Việt Nam trong khuôn khổ EVFTA…

Về tiêu chí hạn mức nguyên liệu, bà Trịnh Thị Thu Hiền lấy ví dụ, đối với cà phê hòa tan, nguyên liệu sẽ có cà phê, sữa…, nếu doanh nghiệp sử dụng 100% nguyên liệu sữa từ Vinamilk thì sẽ được hưởng ưu đãi thuế quan, nhưng nếu sử dụng sản phẩm sữa, đường từ nguồn nhập khẩu thì chỉ được tối đa 20%.

Trước những băn khoăn của doanh nghiệp về việc làm thế nào để chứng minh hàng hóa này có xuất xứ, bà Trịnh Thị Thu Hiền cho biết, doanh nghiệp có thể mang hồ sơ đến tổ chức và đề nghị cấp giấy C/O, hoặc tự chứng nhận xuất xứ. Hai hệ thống này đang tồn tại song song nhưng có những điều kiện ràng buộc riêng. Cụ thể, đối với hàng hóa từ 6.000 euro trở xuống sẽ được tự chứng nhận xuất xứ. Còn đối với hàng hóa từ 6.000 euro trở lên, các doanh nghiệp cần đến các cơ quan, tổ chức được ủy quyền cấp mẫu C/O. 

EVFTA cũng giống như các Hiệp định Thương mại tự do khác cho phép mức độ linh hoạt nhất định đối với hàng hóa không đáp ứng hoàn toàn nhưng vẫn được coi là có xuất xứ. Việc này được áp dụng cho các đơn vị làm sản phẩm chế biến. Ví dụ, nếu chúng ta xuất khẩu bánh đa nem đi EU thì từ 100kg nguyên liệu làm ra bánh đa nem được phép áp dụng linh hoạt 10% nguyên liệu của nước khác. Tuy nhiên, đối với sản phẩm cuối cùng và sản phẩm có xuất xứ thuần túy thì sẽ không được áp dụng linh hoạt.

Đặc biệt đối với hàng nông, lâm, thủy sản, không phải khi doanh nghiệp có chứng từ C/O xuất khẩu sang EU là xong, có thể sau 3-5 năm, bên EU sẽ kiểm tra sau thông quan. Khi đó họ sẽ yêu cầu đưa lại toàn bộ chứng từ trước đây để chứng minh lô hàng đó có xuất xứ. “Do đó, chúng tôi khuyến nghị các doanh nghiệp cần hết sức lưu ý đối với các bản kê khai thu mua nông sản về vùng nguyên liệu, diện tích, mùa vụ… để nếu có bị kiểm tra sau thông quan thì vẫn có thể chứng minh hàng hóa có xuất xứ. Tránh trường hợp lúc xuất khẩu thì được hưởng ưu đãi thuế quan, nhưng 3 năm sau, khi kiểm tra lại, chứng từ không đủ hoặc mất thì EU sẽ truy thu lại tiền thuế mà doanh nghiệp đã được hưởng”, bà Hiền lưu ý.

Việc nắm rõ các nội dung của EVFTA hết sức quan trọng đối với doanh nghiệp trong việc chủ động nâng cao năng lực sản xuất, xây dựng thương hiệu sản phẩm, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường này.