Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh kinh tế Á - Âu có hiệu lực: Cơ hội vàng cho các bên

Ngay sau khi Hiệp định được ký kết vào tháng 5 năm ngoái, các nhà lãnh đạo hai bên đã nhận định sự kiện này là dấu ấn đáng nhớ vì Việt Nam là đối tác đầu tiên ký kết hiệp định với EAEU. Ngược lại, trước khi ký FTA với EAEU, Việt Nam mới chỉ ký với các quốc gia đơn lẻ. Ngoài ra, Hiệp định này khá toàn diện, bao quát nhiều lĩnh vực, từ chất lượng hàng hóa thương mại, phát triển bền vững, sở hữu trí tuệ… Hiện tại, kim ngạch thương mại hai chiều, số lượng dự án và quy mô đầu tư của Việt Nam với EAEU còn ở mức khiêm tốn so với các đối tác khác. Tuy nhiên, sau khi Hiệp định chính thức có hiệu lực, kim ngạch hai chiều chắc chắn sẽ thay đổi.

Theo nhận định của Đại sứ Nga tại Việt Nam Konstantin Vnukov trong cuộc họp báo ngày 5-10, việc thành lập khu vực thương mại tự do giữa EAEU với Việt Nam có thể làm tăng kim ngạch song phương từ 4 tỷ USD hiện tại lên 8-10 tỷ USD trong tương lai. Ước tính, năm đầu tiên hiệp định có hiệu lực, các nhà xuất khẩu trong khu vực sẽ tiết kiệm được khoảng 40 triệu USD tiền thuế. Quan trọng hơn là những cơ hội vàng mang lại cho các doanh nghiệp. Ngay sau khi hiệp định có hiệu lực, các ngành thủy sản, dệt may, da giày, túi xách… sẽ được cắt giảm thuế tới gần 90%, trong đó có những dòng thuế được xóa bỏ hoàn toàn. Như vậy, các mặt hàng vốn là thế mạnh của Việt Nam như dệt may, nông thủy sản, da giày… sẽ có lợi thế lớn khi cạnh tranh tại 5 nước thuộc EAEU - một thị trường với 183 triệu người tiêu dùng.

Theo thống kê từ Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương Việt Nam, hiện nay có khoảng 938 doanh nghiệp tham gia xuất khẩu sang EAEU, trong đó có khoảng 200 đơn vị có kim ngạch lớn, chiếm 90% tổng xuất khẩu, chủ yếu tập trung vào các ngành hàng: Thủy sản, cà phê, cao su, chè, gạo, hạt điều, hạt tiêu, dệt may, giày dép, gỗ, bánh kẹo các loại. Rõ ràng, việc bắt tay với EAEU sẽ mở ra cơ hội vàng cho các mặt hàng thế mạnh của nước ta.

Tuy nhiên, kèm theo đó là không ít thách thức với các doanh nghiệp khi sẽ phải cạnh tranh gay gắt với các mặt hàng nhập khẩu từ EAEU. Theo các cam kết, Việt Nam sẽ bãi bỏ ngay thuế nhập khẩu đối với hơn 59% mặt hàng từ EAEU, gồm: Thịt, bột mì, rượu, thiết bị cơ khí, sản phẩm thép… Do đó, để biến thách thức thành cơ hội, mỗi doanh nghiệp cần nhanh chóng nắm bắt đầy đủ về lộ trình cắt giảm thuế nhập khẩu liên quan đến lĩnh vực sản xuất kinh doanh của mình và chủ động xây dựng chiến lược phù hợp trong ngắn hạn, dài hạn gắn với các lộ trình giảm thuế. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp chủ động hơn khi tham gia giao thương với thị trường EAEU. Ngoài ra, việc tìm kiếm giải pháp mới, tạo ra các sản phẩm có giá trị cao, đủ sức cạnh tranh với đối tác nước ngoài và trụ vững trên thị trường trong nước cũng là những yếu tố cần được chú trọng.

Nhận định về những thách thức với cả hai phía, Đại sứ Armenia tại Việt Nam Raisan Vardanyan cho rằng, từ thời điểm này, các bên tham gia Hiệp định phải nỗ lực gấp đôi để hiện thực hóa các cam kết. Điều đó có nghĩa cần một sự cải cách trong cơ chế nội bộ, nguyên tắc hoạt động để đáp ứng kịp thời với những ưu tiên quan trọng. Nhưng khuyến khích đầu tư và kinh doanh cùng có lợi, luân chuyển tự do hàng hóa, dịch vụ và nguồn vốn phải là một ưu tiên tuyệt đối và bất kỳ yếu tố nào cản trở quá trình này cần phải sớm loại bỏ. Việc thực hiện thành công Hiệp định hay không sẽ phụ thuộc vào chất lượng và hiệu quả của công việc này.