Hiến định vai trò giám sát của nhân dân đối với Đảng

Đây là nội dung mới quan trọng, hiến định vai trò giám sát của nhân dân đối với Đảng.

Nhân dân rất phấn khởi vì Hiến pháp đã làm rõ mối quan hệ giữa Đảng với nhân dân, trách nhiệm, nghĩa vụ của Đảng đối với nhân dân, vai trò và trách nhiệm của nhân dân đối với hoạt động của Đảng.

Trước đây, Chính phủ - Ủy ban TƯ MTTQ Việt Nam từng có Nghị quyết liên tịch số 05/2006/NQLT-CP-UBTƯ MTTQVN ngày 21-4-2006 về việc ban hành Quy chế "MTTQ Việt Nam giám sát cán bộ, công chức, đảng viên ở khu dân cư". Mục đích của việc thực hiện quy chế này là giúp cho cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp và tổ chức đóng trên địa bàn cấp xã nắm chắc hơn tình hình cán bộ, công chức, đảng viên thuộc diện mình quản lý về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, quan hệ với dân, trên cơ sở đó có hướng bồi dưỡng, sử dụng cán bộ tốt hơn; phòng ngừa, ngăn chặn những hành vi tiêu cực, quan liêu xa dân, thiếu trách nhiệm với dân; kịp thời giáo dục, xử lý những cán bộ, công chức, đảng viên có sai phạm, góp phần đẩy mạnh cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng, quan liêu, lãng phí, làm trong sạch đội ngũ cán bộ, công chức, đảng viên. Đặc biệt là thông qua hoạt động giám sát để nâng cao vai trò và trách nhiệm của MTTQ Việt Nam, các tổ chức thành viên và nhân dân tham gia xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng chính quyền trong sạch, vững mạnh, tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân.

Thực hiện quy chế này, MTTQ các địa phương đã tích cực triển khai. Tại Hà Nội, trong giai đoạn 2007 - 2012, các cơ quan chức năng của thành phố đã nhận được hơn 2.000 đơn, ý kiến, kiến nghị phản ánh những hành vi sai trái của cán bộ, đảng viên như, lấn chiếm đất công, xây dựng trái phép, nhũng nhiễu... Một số MTTQ địa phương làm tốt như phường Chương Dương (Hoàn Kiếm) đã phát hiện, kiến nghị xem xét xử lý kỷ luật với một đảng viên vi phạm nội quy xây dựng; MTTQ xã Đông Dư (Gia Lâm) phát hiện, kiến nghị 8 vụ vi phạm về đất đai. Tuy nhiên, công tác quản lý, giám sát cán bộ, đảng viên ở nơi cư trú của MTTQ và các đoàn thể chưa đạt kết quả như mong muốn. Thậm chí, có chi bộ ban hành nghị quyết bán đất trái thẩm quyền mà MTTQ, các đoàn thể và nhân dân không hay biết. Việc thực hiện quy chế chưa như kỳ vọng một phần do năng lực cán bộ MTTQ, các đoàn thể và nhân dân còn hạn chế, phần nữa là tâm lý sợ bị trù dập, nể nang, né tránh. Nhưng, quan trọng hơn cả là chưa có chế tài pháp lý đủ mạnh giúp cho MTTQ, các đoàn thể và nhân dân thực thi vai trò giám sát.

Vai trò giám sát của nhân dân đối với Đảng được hiến định trong Hiến pháp, cụ thể: Đảng phục vụ nhân dân, Đảng chịu sự giám sát của nhân dân và Đảng chịu trách nhiệm trước nhân dân về quyết định của mình. Theo Bí thư Huyện ủy Phúc Thọ Ngọ Duy Hiểu, như vậy, mối quan hệ giữa Đảng với nhân dân; trách nhiệm, nghĩa vụ của Đảng đối với nhân dân; vai trò và trách nhiệm của nhân dân đối với hoạt động của Đảng đã được làm rõ. Sự hiến định vai trò của Đảng không chỉ ở địa vị pháp lý mà còn là trách nhiệm pháp lý của Đảng đối với nhân dân, với Nhà nước và xã hội. Trong điều kiện Đảng cầm quyền, nhân dân là người làm chủ, để Đảng ngày càng gắn bó mật thiết với nhân dân, Đảng phải chịu sự giám sát của nhân dân, lắng nghe ý kiến của nhân dân, gắn bó chặt chẽ với nhân dân. Chỉ có làm được như vậy thì Đảng ta mới thực sự xứng đáng là người lãnh đạo, người tổ chức mọi thắng lợi của Cách mạng Việt Nam, là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc.

Xuất phát từ ý nghĩa như vậy nên nhân dân đánh giá rất cao việc Bộ Chính trị (khóa XI) ban hành Quyết định 217, 218-QĐ/TƯ về Quy chế giám sát và phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội; quy định về việc MTTQ Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền. Cùng với các quyết định này, nhân dân kiến nghị cần khẩn trương ban hành những cơ chế cụ thể để quyền giám sát của dân đối với Đảng và nội dung Đảng "chịu trách nhiệm trước nhân dân về những quyết định của mình" đi vào cuộc sống. Cùng với đó, cần tăng cường tuyên truyền nội dung Hiến pháp, giúp nhân dân hiểu rõ để thực thi quyền giám sát của mình; đồng thời tạo môi trường để nhân dân mạnh dạn, chủ động góp ý cho Đảng.