Guatemala trong cơn "địa chấn" tham nhũng

Chỉ một ngày sau khi Quốc hội Guatemala tước quyền miễn trừ của Tổng thống O.Molina, ngày 2-9, lệnh bắt giữ chính khách 64 tuổi này đã được phát ra. Thẩm phán Miguel Angel Galvez đã phát lệnh bắt giữ nhà lãnh đạo đất nước, người đang bị cáo buộc dính líu vào đường dây tham nhũng và trốn thuế quy mô lớn nhất nước này. Quyết định trên được đưa ra sau khi toàn bộ năm thành viên thuộc Tòa án Hiến pháp Guatemala (CC) bác hai đơn kiện của luật sư bào chữa cho Tổng thống O.Molina chống lại Tòa Công lý tối cao (CSJ) và Ủy ban Điều tra đặc biệt của Quốc hội nước này liên quan tới vụ tham nhũng và trốn thuế với sự tham gia của quan chức cao cấp chính phủ. Hai đơn kiện từ luật sư của Tổng thống O.Molina là nhằm chống lại quyết định của CSJ về việc cho phép các công tố viên nước này mở một cuộc điều tra hình sự và chống lại tính pháp lý của đề nghị xóa bỏ quyền miễn trừ tổng thống do Ủy ban Điều tra đặc biệt thuộc Quốc hội Guatemala đưa ra.

CC lập luận rằng không có bất cứ một lý do nào cho phép Tổng thống O.Molina nằm ngoài vòng pháp luật và quyết định của Quốc hội nước này tước quyền miễn trừ đối với chính khách này là không thể đảo ngược. Trong khi đó, Bộ trưởng Công cộng Thelma Aldana đã chính thức đề nghị cách chức Tổng thống đối với ông O.Molina và biện pháp này phải có hiệu lực trước khi ông ra hầu tòa. Bà Thelma Aldana coi động thái này mới chỉ là bước đi đầu tiên của cuộc đấu tranh khôi phục lại phẩm giá của nền Cộng hòa Guatemala. Bà cũng khẳng định Tổng thống O.Molina sẽ phải chịu trách nhiệm trước tòa với cáo buộc tham gia lãnh đạo đường dây tham nhũng.

Cơn "địa chấn" tham nhũng tại Guatemala bắt đầu từ tháng 4 vừa qua khi Ủy ban Quốc tế chống tình trạng tội phạm không bị trừng phạt ở Guatemala (CICIG) và Bộ Công cộng nước này công bố báo cáo phanh phui một đường dây bê bối tham nhũng lớn liên quan tới nhiều quan chức chính phủ. Trong danh sách này có cả đương kim Tổng thống và hai Phó Tổng thống Perez Molina và Roxana Baldetti. Những điều tra ban đầu cho thấy các bằng chứng về việc Tổng thống O.Molina cùng cựu Phó Tổng thống R.Baldetti tham gia và đứng đầu mạng lưới nhận hối lộ để giúp trốn thuế quy mô lớn. Cụ thể, sau khi xem xét 86.000 cuộc điện thoại, các điều tra viên đã xác định được một mạng lưới tên gọi "La Linea" (Đường dây), ám chỉ tới đường dây nóng mà các công ty dùng để liên lạc với một số quan chức hải quan. Nội dung các cuộc thoại có đề cập tới hai nhân vật "Số Một" và "Số Hai". Các cơ quan chức năng cho rằng đây chính là ông O.Molina và bà R.Baldetti. Ngoài ra, các cơ quan điều tra cũng đang có trong tay nhiều bằng chứng khác.

Để mở rộng điều tra, ngày 26-8, Tòa án Guatemala đã ra lệnh tiếp tục tạm giam và không cho phép tại ngoại đối với bà R.Baldetti đã bị bắt trước đó một tuần. Quyết định trên được thẩm phán Galvez đưa ra do lo ngại nguy cơ cuộc điều tra bị cản trở vì bà R.Baldetti mang quốc tịch Italia và có thể bỏ trốn. Nữ chính khách này đã từ chức Phó Tổng thống hồi tháng 5-2015, sau khi thư ký riêng của bà bị bắt vì liên quan tới mạng lưới tham nhũng. Bà sẽ được chuyển đến nhà tù Santa Teresa ở ngoại ô thủ đô Guatemala City trong khi chờ xét xử. Theo luật pháp quốc gia Trung Mỹ, Tổng thống O.Molina sẽ bị bãi chức trong trường hợp một tòa án hình sự ra lệnh bắt giữ ông. Tuy nhiên, với 132 phiếu thuận, Quốc hội Guatemala đã nhất trí tước quyền miễn trừ đối với tổng thống đương nhiệm và các cơ quan chức năng đã áp dụng nhiều biện pháp hữu hiệu nhằm ngăn chặn ông O.Molina có thể chạy trốn ra nước ngoài như một số quan chức nước này đã từng làm trong quá khứ.