Giữ đúng định hướng

Tại một số quận nội thành Hà Nội, từ khi hình thành các khu chung cư cao tầng cách đây hàng chục năm, như: Kim Liên, Trung Tự, Giảng Võ, Thành Công…, dù các tiện ích không được hiện đại như khu đô thị mới, nhưng không gian công cộng đã được chú trọng quy hoạch với các công trình hạ tầng xã hội cơ bản. Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, các khu chung cư cao tầng có quy mô ngày càng lớn; các quy chuẩn, tiêu chuẩn, thiết kế về không gian công cộng trong khu đô thị, khu chung cư cao tầng cũng rõ ràng, chặt chẽ và sáng tạo hơn. Tuy nhiên, cũng có một thực tế là sự phát triển của không gian công cộng trong các khu chung cư cao tầng đang có xu hướng bị bỏ lại khá xa so với sự gia tăng dân số, quy mô, cấu trúc các công trình dân dụng, thương mại, dịch vụ. Thậm chí, có sự "đánh đồng" giữa không gian công cộng với công trình dịch vụ, thương mại; hoặc cố tình điều chỉnh quy hoạch, biến không gian công viên, cây xanh thành công trình hỗn hợp nhà ở, dịch vụ, thương mại, mang lại lợi ích cho chủ đầu tư, bỏ qua lợi ích của cộng đồng.

Vậy làm gì để duy trì, gia tăng không gian công cộng, một chức năng không thể thiếu trong các khu chung cư cao tầng? Trước mắt, các cấp, ngành cần phải hoàn thiện, phủ kín các quy hoạch còn thiếu trên địa bàn thành phố; hoàn thiện chương trình phát triển đô thị, quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị… Đây là cơ sở để đối chiếu, thẩm định, phê duyệt các quy hoạch chi tiết khu đô thị, chung cư cao tầng bảo đảm đầy đủ các chức năng, trong đó có không gian công cộng.

Tiếp đó, khâu kiểm tra, giám sát, quản lý đầu tư xây dựng theo quy hoạch, cấp giấy phép xây dựng cần được làm chặt chẽ. Việc quản lý quy hoạch, kiến trúc phải gắn với từng đồ án quy hoạch, bảo đảm giữ đúng định hướng, mục tiêu ban đầu; hạn chế điều chỉnh quy hoạch, trường hợp cần thiết phải xem xét thận trọng, hạn chế việc điều chỉnh cục bộ quy hoạch làm giảm diện tích đất xây dựng công trình phúc lợi, công cộng. Bên cạnh đó là rà soát, khắc phục dứt điểm trường hợp vi phạm.

Một vấn đề quan trọng khác là công khai quy hoạch để các tổ chức, cá nhân dễ dàng tiếp cận, nắm bắt đầy đủ thông tin và đề cao vai trò giám sát, phản biện của chuyên gia, cộng đồng dân cư trong quá trình lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch. Cộng đồng dân cư, một mặt là “cánh tay nối dài” của chính quyền trong giám sát, quản lý quy hoạch, đầu tư xây dựng, đúng hay sai khó qua được sự giám sát của người dân, mặt khác, họ chính là đối tượng thụ hưởng các tiện ích của dự án chung cư cao tầng, trong đó có không gian công cộng, nên việc giám sát thực hiện theo quy hoạch còn là quyền lợi của người dân.

Làm tốt từ khâu quy hoạch chung, quy hoạch chi tiết; kiểm tra, giám sát chặt chẽ đầu tư xây dựng theo quy hoạch, xử lý nghiêm vi phạm là những giải pháp nhằm giữ đúng định hướng quy hoạch, kiến trúc; qua đó, bảo đảm không gian công cộng, nâng cao chất lượng sống cho cư dân.