Giãn dân phố cổ: Đến năm 2015, di dời 1.800 hộ dân

Khu phố cổ Hà Nội có diện tích khoảng 81ha nằm trên địa bàn 10 phường thuộc quận Hoàn Kiếm, với tổng số dân hơn 6,6 vạn người tương đương mật độ 823 người/ha. Trong khu phố cổ có 121 di tích, 1.623 hộ dân sống trong các biển số nhà xuống cấp và biển số nhà đông hộ, hơn 200 ngôi nhà có giá trị đặc biệt cần bảo tồn.

Để khắc phục tình trạng quá tải về hạ tầng xã hội và hạ tầng kỹ thuật trong khu vực phố cổ thì giải pháp giãn dân phố cổ thì gải pháp giãn dân cơ học được xem là giải pháp duy nhất và khả thi nhằm cải thiện môi trường sống, tạo tiền đề cho các giải pháp quản lý, bảo tồn, tôn tạo phố cổ. Để giảm mật độ từ 823 người/ha hiện nay xuống còn 500 người/ha-là mật độ khống chế theo quy hoạch đến năm 2020-quận Hoàn Kiếm sẽ phải di chuyển khoảng 6.550 hộ dân với trên 2,6 vạn dân.

Theo đề án giãn dân phố cổ do UBND quận Hoàn kiếm xây dựng, giai đoạn I được thực hiện trên khu đất có diện tích 11,12ha tại khu đô thị mới (ĐTM) Việt Hưng (quận Long Biên). Theo đó sẽ di chuyển được khoảng 1.800 hộ (gồm các hộ sống trong các di tích, trường học, công sở, nhà đông hộ và nhà cổ có giá trị đặc biệt cần bảo tồn), tương đương 7.200 người. Khu người dân chuyển đến gồm 16 tòa nhà ở cao 9 tầng, 1 tòa  hỗn hợp gồm trung tâm thương mại dịch vụ, chung cư, công trình công cộng cao 15 tầng, các công trình phúc lợi công cộng như nhà trẻ, nhà mẫu giáo, trạm ý tế, không gian sinh hoạt cộng đồng.

Việc bàn giao căn hộ giãn dân giai đoạn 1 dự kiến sẽ chia làm 3 đợt: đợt 1 là quý IV/2013, đợt 2 là quý III/2014 và đợt 3 là quý III/2015.

Do giãn dân phố cổ có tính chất đặc thù nên đề án đã đề xuất một số số cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện. Cụ thể, đối với các hộ thuộc diện phải giải phóng mặt bằng, áp dụng cơ chế chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo các quy định của pháp luật hiện hành khi Nhà nước thu hồi đất; đề xuất UBND Thành phố cho áp dụng giá bồi thường, hỗ trợ theo quy định trong bảng giá đất hàng năm nhân hệ số 2 lần cho mỗi diện tích thu hồi đủ điều kiện bồi thường, hỗ trợ về đất.

Đối với các hộ thuộc diện vận động giãn dân, gồm các hộ sống trong những ngôi nhà cổ có giá trị đặc biệt cần bảo tồn, nhà đông hộ (diện tích ở bình quân dưới 5m2/người). Mỗi hộ giãn dân được mua 1 căn hộ tại khu nhà ở giãn dân với giá bảo đảm giãn dân theo tiêu chuẩn 20m2/người và được miễn tiền sử dụng đất. Phần diện tích ngoài tiêu chuẩn quy định được mua theo giá kinh doanh thương mại.

Đối với đối tượng tự nguyện giãn dân và di chuyển cả hộ khẩu đến nơi ở mới sẽ được mua 1 căn hộ theo giá kinh doanh thương mại. Diện tích căn hộ được bố trí phù hợp với số nhân khẩu trong hộ di chuyển (có tính tiền sử dụng đất).

Về chính sách ưu đãi phân phối diện tích kinh doanh-dịch vụ, phần diện tích kinh doanh dịch vụ, thương mại sẽ được bán hoặc cho thuê cho các hộ đang sinh sống tại các diện tích nhà mặt phố hoặc các hộ di chuyển từ phố cổ sang có nhu cầu kinh doanh để bảo đảm cuộc sống. Việc sắp xếp diện tích kinh doanh dịch vụ có xét đến yếu tố ưu tiên theo ngành hàng, vị trí mà hộ dân đã kinh doanh khi còn ở phố cổ.

Để kiểm soát và hạn chế tăng dân số trở lại, với những biển số nhà đã thực hiện giãn dân phải bảo đảm chỉ tiêu diện tích nhà ở tối thiểu 25m2 sàn/người (là chuẩn diện tích nhà ở bình quân vào năm 2020). Các hộ dân sau khi nhận căn hộ tại nơi định cư mới phải có bản cam kết chuyển hộ khẩu khỏi cư trú cũ tại khu phố cổ. Đối với các hộ tự nguyện và tách hộ để giãn dân, UBND quận Hoàn Kiếm kiểm soát chặt chẽ đầu đi và đầu đến...

Phát biểu tại cuộc họp, Phó Chủ tịch Nguyễn Văn Khôi cho rằng, di chuyển giãn dân bản chất là giải phóng mặt bằng nên phải áp dụng theo cơ chế, chính sách chung của Thành phố về bồi thường, giải phóng mặt bằng. Đề án phải nghiên cứu tìm các điểm ưu đãi tối đa cho người dân, đặc biệt phải bảo đảm cuộc sống, sinh hoạt nơi ở mới, mức giá thấp để khuyến khích người dân chuyển đi. Cần phân thành từng giai đoạn cụ thể để triển khai việc giãn dân…